Để Quảng Ninh tiếp tục là lá cờ đầu

Sau hơn 8 năm thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) về xây dựng nông thôn mới (NTM) đã góp phần quan trọng trong việc thay đổi diện mạo khu vực nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn Quảng Ninh. Đặc biệt, giai đoạn 2016-2018, chương trình đã có những thay đổi lớn, cả về chất và lượng, đưa Quảng Ninh trở thành lá cờ đầu trong cả nước về xây dựng NTM nâng cao.

Nhân dịp Quảng Ninh chuẩn bị sơ kết 3 năm thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2 (2016-2018), phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh đã có cuộc phỏng vấn ông Vũ Thành Long, Trưởng Ban Xây dựng NTM tỉnh về những cách làm mới cũng như những thành quả mà tỉnh đã đạt được.

[links()]

- Xin ông cho biết giai đoạn 2 của Chương trình MTQG xây dựng NTM, cách thức triển khai thực hiện tại Quảng Ninh có điểm gì mới so với giai đoạn trước?

+ Bước vào giai đoạn 2 của Chương trình MTQG xây dựng NTM, Quảng Ninh đã gặp nhiều khó khăn và thách thức khi phải chuyển sang thực hiện theo tiêu chí của vùng Đồng bằng sông Hồng. Theo đó, quy định tiêu chí cao hơn rất nhiều so với tiêu chí vùng Trung du Miền núi phía Bắc áp dụng như trước đây. Trong khi đó, mục tiêu của tỉnh đặt ra là đến năm 2020, có 6 huyện và 89 xã đạt chuẩn NTM (chiếm 80% số xã). Tuy nhiên, đến hết năm 2015 tỉnh mới có 2 đơn vị cấp huyện và 17 xã đạt chuẩn NTM. Có nghĩa là giai đoạn 2016-2020, phải có thêm 4 đơn vị cấp huyện và 72 xã đạt chuẩn NTM. Những xã này phần nhiều là những xã miền núi, biên giới, hải đảo với trình độ dân trí khá thấp, điều kiện KT-XH nhiều khó khăn, cơ sở hạ tầng nông thôn thiếu, yếu và nhiều bất cập; xuất đầu tư lớn, trong khi nguồn lực ngân sách hằng năm chưa đáp ứng được nhu cầu của các địa phương.

Vì vậy, bước vào thực hiện giai đoạn 2, tỉnh đã có nhiều điều chỉnh về cách thức tiếp cận, yêu cầu đặt ra với tư duy và cách làm mới theo hướng chuyển từ lượng sang chất, bảo đảm thường xuyên, liên tục và lâu dài. Theo đó, những xã đã đạt chuẩn NTM từ giai đoạn trước thì sẽ tiến tới xây dựng nông thôn nâng cao hướng tới xây dựng NTM kiểu mẫu. Giai đoạn này, nhà nước chỉ giữ vai trò định hướng, hỗ trợ một phần chứ không đầu tư, hỗ trợ toàn phần như giai đoạn trước, còn đầu tư của doanh nghiệp sẽ là động lực, người dân sẽ trực tiếp thực hiện và thụ hưởng. Các địa phương cũng đã tập trung chỉ đạo xây dựng NTM từ nhà ra ngõ, từ thôn lên xã, huyện.

Rút kinh nghiệm của giai đoạn trước, tỉnh chú trọng hơn đến việc kiểm tra, hướng dẫn trực tiếp tới cấp xã, cấp thôn thay vì chỉ kiểm tra cấp huyện là chính như trước đây. Do đó, ban chỉ đạo của nhiều địa phương cấp huyện đã chủ động ban hành kế hoạch, phân công kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực hiện chương trình. Thông qua đó, nhiều địa phương đã có những giải pháp tháo gỡ khó khăn cho cơ sở, phát hiện những cách làm sáng tạo, những mô hình hiệu quả để nhân rộng trên địa bàn.

Người dân huyện Hải Hà thu hoạch chè.

- Từ sự đổi mới như trên, đến thời điểm này tỉnh Quảng Ninh đã có thêm những bước tiến nào trong Chương trình MTQG xây dựng NTM, thưa ông?

+ Nếu nhìn vào mặt bằng chung của cả nước trong giai đoạn này, Quảng Ninh đang có những kết quả rất bứt phá khi chỉ tiêu đạt tiệm cận và hoàn thành sớm hơn so với kế hoạch tỉnh và Trung ương giao. Cụ thể, tính đến hết năm 2018, toàn tỉnh có 72/111 xã (bằng 80,9% so với kế hoạch của tỉnh và bằng 69% theo kế hoạch Trung ương giao đến hết năm 2020). Trong khi hết năm 2018, cả nước cũng chỉ có khoảng 40% xã đạt chuẩn NTM. Đây là minh chứng rõ nét nhất cho những nỗ lực chung của cả tỉnh.

3 năm qua, toàn tỉnh có 55 xã đạt chuẩn NTM (vượt 12 xã so với kế hoạch), hiện chỉ còn 3 xã dưới 10 tiêu chí, bình quân các xã đạt 17,2 tiêu chí (bình quân cả nước đạt 14,33 tiêu chí/xã). Cùng với Cô Tô và Đông Triều đã đạt chuẩn NTM, tỉnh cũng đang trình Trung ương công nhận huyện đạt chuẩn NTM với TP Uông Bí và Cẩm Phả trong đầu năm 2019. Đối với kết quả thực hiện NTM nâng cao, đến nay, toàn tỉnh có 25 xã tiến hành xây dựng NTM nâng cao, bình quân các xã đạt  4,12/8 tiêu chí và 20,48/27 chỉ tiêu; 206 thôn đạt chuẩn NTM.

Đáng chú ý, Chương trình OCOP của tỉnh đã tạo sức lan tỏa mạnh mẽ, trở thành nét riêng của Quảng Ninh, được Bộ NN&PTNT đánh giá rất cao và được Thủ tướng Chính phủ yêu cầu triển khai nhân rộng trên cả nước. Đến nay, Quảng Ninh đã có 130 tổ chức với 322 sản phẩm tham gia vào chu trình OCOP, trong đó có 138 sản phẩm OCOP được đánh giá và xếp hạng sản phẩm đạt 3 sao trở lên, vượt mục tiêu đề án đặt ra đến năm 2020.

Trồng rau an toàn ở HTX Hương Việt (phường Bắc Sơn, TP Uông Bí).

- Trên đà thắng lợi của 2 giai đoạn qua, ông có thể cho biết thêm về những mục tiêu và giải pháp mà tỉnh đặt ra trong giai đoạn tiếp theo để thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu, nhiệm vụ của chương trình?

+ Để hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM đến năm 2020, thì giai đoạn 2019-2020 cần có thêm 2 đơn vị cấp huyện và 17 xã đạt chuẩn NTM; không còn xã dưới 18 tiêu chí; có ít nhất 50% số thôn đạt chuẩn NTM; toàn tỉnh xây dựng 5.000 vườn đạt chuẩn NTM; thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn năm 2020 đạt 43,7 triệu đồng/người/năm; tỉ lệ hộ nghèo giảm 0,7%/năm.

Trước mục tiêu mới này, các địa phương sẽ phải tập trung quyết liệt hơn nữa, đặc biệt đối với các nhóm tiêu chí về sản xuất và môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm; đẩy mạnh tái cơ cấu nông nghiệp gắn với triển khai chương trình OCOP, phấn đấu phát triển sản phẩm OCOP trở thành thương hiệu cho từng xã trên địa bàn tỉnh; chú trọng chuyển giao ứng dụng tiến bộ KHCN trong sản xuất tại các vùng quy hoạch tập trung gắn với chuỗi giá trị để nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh và các địa phương.

Tỉnh cũng xác định việc hỗ trợ nguồn lực đầu tư cho chương trình xây dựng NTM là hết sức cần thiết và quan trọng, để đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng thiết yếu. Tuy nhiên, việc phân bổ vốn sẽ ưu tiên tập trung nguồn lực đầu tư cho xã có lộ trình đạt chuẩn từ nay đến hết 2020; đầu tư hạ tầng thiết yếu, hạ tầng vùng sản xuất trên địa bàn các xã nghèo, xã đặc biệt khó khăn. Công tác thanh, kiểm tra cũng sẽ được các cấp, ngành và các địa phương tăng cường tổ chức giám sát việc triển khai xây dựng NTM, trọng tâm là kiểm tra kết quả thực hiện các mục tiêu của chương trình năm 2019.

Mặt khác, tỉnh cũng sẽ tiếp tục đẩy mạnh thực hiện phong trào thi đua “Quảng Ninh chung sức xây dựng NTM” gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM và đô thị văn minh”. Trong đó, MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội đóng vai trò tích cực trong vận động cán bộ đảng viên, hội viên và toàn thể nhân dân tích cực tham gia đóng góp nguồn lực chung tay xây dựng NTM.

- Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này!

Hoàng Nga (Thực hiện)