Để phát huy được lợi thế của cảng Cái Lân

Sở hữu lợi thế là cảng biển nước sâu quốc tế số 1 của miền Bắc, thủ tục hải quan được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá tốt nhất cả nước... thế nhưng, số lượng tàu biển quốc tế làm hàng qua cảng Cái Lân vẫn quá ít ỏi so với những gì mà cảng này đang nắm giữ.

[links()]

Tàu Hyundai Paramount vào làm hàng tại cảng Cái Lân ngày 1/1/2019. Ảnh: Đỗ Phương

Trong những năm qua, hoạt động XNK qua địa bàn Quảng Ninh nói chung và qua các cảng biển nói riêng diễn ra khá sôi động. Đặc biệt, vào tháng 6/2017, sự kiện Liên doanh giữa hãng tàu Hyundai và Zim chính thức khai trương tuyến vận tải container bằng đường biển theo hải trình Pusan (Hàn Quốc) - Singapore - Cái Lân (Quảng Ninh, Việt Nam) với tần suất 1 chuyến/tuần đã tạo ra sự đột phá trong việc thu hút các hãng tàu có trọng tải lớn trên thế giới, ghi dấu vào bản đồ vận tải container khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Từ đó, góp phần vào sự tăng trưởng trở lại của vận tải container đến khu vực cảng biển Cái Lân.

Cụ thể, năm 2017 kim ngạch XNK qua địa bàn tỉnh đạt 9,36 tỷ USD, thì kim ngạch XNK qua cảng biển đạt 4,8 tỷ USD (chiếm gần 51% tổng kim ngạch). Năm 2018, con số này tiếp tục có sự tăng trưởng khi kim ngạch XNK qua cảng biển đạt gần 6,1/10,4 tỷ USD (chiếm hơn 58% tổng kim ngạch). Số thu nộp ngân sách nhà nước qua các cảng biển rất lớn, luôn chiếm từ 90-95%.

Tuy nhiên, qua theo dõi của Chi cục Hải quan cảng Cái Lân (đơn vị quản lý địa bàn khu vực cảng Cái Lân), hiện vẫn còn khá nhiều bất cập, ảnh hưởng đến việc phát huy lợi thế của cảng biển nước sâu này. Điển hình là công tác quảng bá thương hiệu cảng biển tại khu vực cảng Cái Lân còn rất mờ nhạt, dẫn đến nhiều hãng tàu hoặc người gửi hàng trong và ngoài nước không biết có sự tồn tại của bến cảng Cái Lân. Cả năm 2018 mới chỉ có 2 hãng tàu Zim và Hyundai về làm hàng tại khu vực cảng Hòn Gai (trong đó có cảng nước sâu Cái Lân), con số này là quá ít so với 59 hãng tàu về làm hàng tại cảng Hải Phòng.

Do đó, khi mở các tờ khai, đơn hàng thì các chủ hàng, chủ tàu thường lựa chọn cảng Hải Phòng là cảng đích đến. Trong khi thực tế có không ít tàu biển không có khả năng ra, vào khu vực cảng biển Hải Phòng mà phải mượn khu neo đậu của cảng Cái Lân để dỡ hàng. Năm 2017, có tới 120 tàu biển của Hải Phòng phải sử dụng khu neo đậu tại Hòn Gai để bốc xếp hơn 1,2 triệu tấn hàng hóa. Điều này rõ ràng đã làm giảm nguồn thu XNK, phí và lệ phí hàng hải của khu vực cảng biển Cái Lân.

Hàng hóa nhập khẩu qua cảng Cái Lân chủ yếu là xăng dầu, nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi, hàng nông sản...

Không chỉ mờ nhạt trong công tác quảng bá thương hiệu, các loại hình dịch vụ hàng hải trên địa bàn tỉnh và cảng Cái Lân hiện mới chỉ dừng lại ở việc làm đại lý tàu biển, dịch vụ lai dắt hỗ trợ, cung ứng một số loại dịch vụ đơn giản. Các dịch vụ đòi hỏi kỹ thuật cao như: Sửa chữa, bảo dưỡng máy móc tàu biển, lặn ngầm khảo sát thân tàu... vẫn đang huy động từ các cơ sở dịch vụ ở Hải Phòng thực hiện.

Một rào cản nữa ảnh hưởng đến vị thế của cảng biển Quảng Ninh là số lượng tàu biển bị bắt giữ theo quyết định của Toà án Nhân dân tỉnh đang đứng đầu cả nước (năm 2018 là 33 tàu). Thống kê cho thấy, 100% tàu biển nước ngoài chuyên chở hàng nông sản đến Quảng Ninh đều bị Toà án Nhân dân tỉnh ra quyết định bắt giữ là do có tranh chấp về số lượng hàng hóa thực tế chuyên chở trên tàu, dẫn đến việc nhiều chủ tàu uy tín quốc tế từ chối vận chuyển hàng hóa tới Quảng Ninh vì sợ rơi vào hoàn cảnh này. Trong khi đó, số lượng tàu biển bị bắt giữ tại các cảng khác trong cả nước không vượt quá 5 tàu.

Thực tế đáng buồn này cho thấy, cảng Cái Lân đang dần đánh mất những lợi thế sẵn có, ảnh hưởng đến vị thế của cảng biển Quảng Ninh nói chung. Theo ông Ngô Tùng Dương, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cái Lân: Để khắc phục những hạn chế đáng tiếc nói trên, tỉnh cần tổ chức rà soát và quy hoạch lại hệ thống cảng biển theo định hướng gắn với các khu kinh tế, khu công nghiệp, để khai thác chuỗi giá trị theo chiều sâu; sớm nâng cấp cơ sở hạ tầng cảng Cái Lân; đào tạo nguồn nhân lực cao phục vụ cho ngành kinh tế hàng hải. Đồng thời, phải tăng cường quảng bá thương hiệu biển Quảng Ninh mạnh hơn nữa để cho các hãng tàu, công ty liên quan đến hoạt động logistics biết tới và lựa chọn cảng biển Quảng Ninh làm đích đến trong hải trình...

Hoàng Nga