Bất cập trong quản lý mặt nước, bãi triều ở Vân Đồn

Huyện Vân Đồn có diện tích mặt nước, bãi triều rộng và sạch, nhiều ưu thế để nuôi trồng thủy sản (NTTS), tuy nhiên công tác quản lý, phát huy diện tích này còn tồn tại nhiều bất cập, làm ảnh hưởng đến sản xuất của người dân.

Nhiều năm nay, NTTS giúp người dân trên địa bàn thị trấn Cái Rồng có nguồn thu lớn.

Nhiều năm qua khi huyện Vân Đồn cấp giấy chứng nhận giao, cho thuê mặt nước tới người dân NTTS đều ghi cụ thể về đối tượng nuôi, trong đó chủ yếu là nuôi tu hài. Theo ông Tô Văn Hải, Phó Chủ tịch UBND huyện, Quy hoạch vùng NTTS huyện Vân Đồn giai đoạn 2011-2020 (tại Quyết định số 1234/QĐ-UBND ngày 25/4/2011) có quy hoạch chi tiết từng đối tượng nuôi. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, trong đó có việc tu hài bị nhiễm dịch bệnh chết hàng loạt vào năm 2012 nên những năm sau đó người dân dần chuyển đổi sang nuôi trồng các đối tượng khác như hàu, hà, ngao giá... dẫn đến đối tượng nuôi thực tế hiện nay không trùng với đối tượng nuôi được ghi trong giấy chứng nhận giao, cho thuê đất...

Đây cũng là nguyên nhân các hộ dân NTTS không được hưởng hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 45/NĐ-HĐND về chính sách khuyến khích phát triển hàng hóa tập trung ban hành ngày 7/12/2016. Từ khi nghị định trên có hiệu lực (năm 2017) đến nay, Vân Đồn chưa giải ngân được nguồn vốn này, đồng nghĩa với việc toàn bộ số hộ được giao, cho thuê mặt nước để NTTS trên địa bàn chưa được hưởng hỗ trợ lãi suất.

Chị Nguyễn Thị Mai (thị trấn Cái Rồng) cho biết: NTTS là hoạt động sản xuất cần lượng vốn lớn để đầu tư và hầu hết người dân phải vay ngân hàng cho hoạt động này. Nhiều năm nay, người dân ở đây không được hưởng chính sách hỗ trợ lãi suất, nên ảnh hưởng rất nhiều đến phát triển sản xuất.

Từ thế mạnh mặt nước biển, ngày càng có nhiều người dân đầu tư lồng bè để NTTS.

Theo bà Nguyễn Kim Cúc, chuyên viên Phòng Đăng ký đất đai (Sở TN&MT), trong quy định cấp giấy chứng nhận giao, cho thuê mặt nước, đất bãi triều cho người dân không yêu cầu phải ghi cụ thể đối tượng nuôi, bên cạnh đó luật định cũng cho phép có thể sửa đổi nội dung trong giấy chứng nhận giao, cho thuê mặt nước trong khi tiến hành cấp đổi lại giấy nếu không phù hợp thực tế...

Tuy nhiên trong 2 năm qua, mặc dù đã phát hiện ra sự bất cập nói trên, song các đơn vị chức năng huyện Vân Đồn chưa chủ động rà soát, đánh giá sai sót và kịp thời cấp đổi giấy chứng nhận giao, cho thuê mặt nước NTTS khi các hộ dân có yêu cầu. Theo báo cáo của huyện, từ năm 2012 đến nay địa phương chưa thực hiện cấp đổi giấy chứng nhận giao, cho thuê mặt nước và sửa nội dung ghi về đối tượng nuôi cho người dân.

Theo thống kê của huyện, từ năm 2000 đến nay đã giao, cho thuê mặt nước, bãi triều với thời gian 5-10 năm cho 419 hộ dân NTTS với tổng diện tích 896ha, trong đó đến thời điểm này chỉ có 47 giấy còn hiệu lực, 371 giấy đã hết thời gian được giao, cho thuê. Nguyên nhân do giấy chứng nhận giao, cho thuê mặt nước của các hộ đã quá hạn trong thời gian dài, trong khi theo quy định các trường hợp này khi muốn gia hạn cần phải hoàn thiện thủ tục trước thời điểm chính thức hết hạn 6 tháng.

Ông Nguyễn Duy Huy, Phó trưởng Phòng Kỹ thuật - Môi trường (Sở TN&MT), cho biết: Nếu các đơn vị chức năng cấp huyện, xã thường xuyên rà soát và có thông báo đến các hộ NTTS chuẩn bị hết thời gian được giao, thuê mặt nước để họ đăng ký và làm thủ tục gia hạn loại giấy tờ này thì chắc chắn các hộ sẽ khẩn trương chủ động thực hiện thủ tục hành chính liên quan. Bởi thực tế, hầu hết vị trí NTTS vẫn được người dân phát huy hiệu quả, phù hợp quy hoạch và người nuôi có nhu cầu tiếp tục sản xuất.

Phần lớn diện tích mặt nước, đất bãi triều đã giao cho người dân để NTTS trên địa bàn huyện Vân Đồn đã hoặc sắp hết hiệu lực, cần được gia hạn hoặc cấp mới.

Ngoài việc không thực hiện cấp đổi giấy chứng nhận được giao, cho thuê mặt nước, hơn 370 hộ NTTS khó có thể thực hiện cấp mới, do thời điểm này huyện chưa thực hiện quy hoạch chi tiết để làm cơ sở cấp. Trong khi đó, theo Luật Thủy sản có hiệu lực từ ngày 1/1/2019, để cấp mới giấy chứng nhận giao, cho thuê mặt nước đòi hỏi nhiều thủ tục phức tạp, cần cơ quan chuyên môn sâu triển khai. Việc này sẽ gây ra khó khăn cho người dân, hạn chế phát huy giá trị, hiệu quả diện tích mặt nước, đất bãi triều cũng như các mô hình NTTS trên địa bàn.

Với bất cập trên, Sở NN&PTNT đang phối hợp với UBND huyện bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn, nhằm tạo điều kiện để người dân tiếp cận các chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp của tỉnh. Đồng thời, đề nghị huyện Vân Đồn kiểm tra, rà soát hiện trạng, tiến hành cấp đổi, cấp lại giấy chứng nhận giao, cho thuê mặt nước đối với các giấy có ghi rõ nội dung đối tượng nuôi.

Việt Hoa