Khi người cao tuổi tự xóa nghèo...

Ở nhiều thôn, bản, nơi người dân không có ý thức thoát nghèo, trong đó có nhiều thanh niên là hộ nghèo thì vai trò của người cao tuổi thật quan trọng. Khi người cao tuổi tiên phong xóa nghèo, buộc các thanh niên trong làng phải nghĩ lại và thấy xấu hổ với cái nghèo của mình.

Có một thời, ai đến thôn Tân Lập (xã Quan Lạn, huyện Vân Đồn) gặp người nào thì chắc chắn đó là hộ nghèo, vì từ năm 2009 trở về trước, thôn luôn có 100% hộ nghèo. Lý do nghèo được đưa ra rất nhiều, vì người dân chẳng có nghề nghiệp gì cố định, bà con phụ thuộc vào trồng lúa trong khi Tân Lập là thôn hải đảo, ruộng canh tác rất ít. Cũng do Tân Lập là đảo biệt lập, từ đảo lớn Quan Lạn muốn đến thôn phải chạy tàu khoảng 30 phút. Do vậy, sự bình bầu hộ nghèo trước đây lỏng lẻo, cán bộ xã thì dựa vào số liệu ở thôn đưa lên, còn ở thôn thì qua các buổi họp, người nọ bầu người kia là hộ nghèo, trưởng thôn xin ý kiến, cả thôn giơ tay nhất trí là xong.

Thời ấy ở thôn có ông Vời, đã hơn 70 tuổi, là người già nhất thôn. Ông bảo: “Ở cái thôn này chỉ những đứa lười mới nghèo”. Ông thường mắng lũ thanh niên trẻ, nhưng bao lời giáo huấn của ông, lũ trẻ cứ để ngoài tai. Vậy là, lũ trẻ chậm tiến bộ thì người già như ông tiến bộ để làm gương. Ông mở mang nuôi cá lồng bè, công việc làm ăn khá phát đạt. Năm 2010, lần đầu tiên thôn Tân Lập đã xóa đi cái mốc xấu “100% hộ nghèo” đeo đẳng nhiều năm. Người đầu tiên thoát nghèo ở thôn lại không phải là thanh niên trẻ khỏe mà lại là ông già nhất làng. Điều này không chỉ thay đổi suy nghĩ của lớp trẻ mà ngay cả cán bộ thôn, xã.

Từ năm 2010, khi công cuộc xây dựng nông thôn mới thổi luồng gió mới vào Quan Lạn, từ nguồn vốn của tỉnh, huyện, Tân Lập được đầu tư nhiều công trình dân sinh như đường giao thông, công trình nước sạch, bến cập tàu.. Nhiều tổ chức, ban, ngành của huyện, xã cũng đã nỗ lực vào cuộc xóa nhà tranh tre, dột nát cho người nghèo Tân Lập. Các cuộc bình bầu người nghèo vào cuối năm đã chặt chẽ hơn để có con số trung thực nhất. Khi bình bầu, dù là buổi tối thì bí thư, chủ tịch xã đều bắt buộc phải vượt biển, có mặt ở thôn để đưa ra những ý kiến khách quan nhất. Từ các cuộc bám sát thực tế cơ sở này mà nhiều hộ nghèo ở Tân Lập được xóa bỏ, các hộ cả 2 vợ chồng đều còn trẻ tuyệt đối không có lý do gì là hộ nghèo. Đến nay, số hộ nghèo ở Tân Lập đã xuống dưới 5%, tất cả bà con đều đã xây được nhà kiên cố. Bà con phát triển nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi và làm du lịch… Nhiều người nhớ về cuộc sống khi xưa thấy buồn cười, tự hỏi không hiểu sao ngày ấy mình lại thế?

Ông Triệu Văn Hinh, tấm gương người cao tuổi xóa nghèo tiêu biểu ở Khe Khưa, thôn Khe Nà, xã Lương Mông (Ba Chẽ).

Xã Lương Mông (huyện Ba Chẽ) đã làm rất tốt công tác xóa nghèo, hiện có tỷ lệ hộ nghèo thấp nhất huyện. Ở thôn Khe Nà, xã Lương Mông có xóm dân cư gọi là Khe Khưa, người dân có gốc gác di cư từ các tỉnh lân cận như Bắc Giang, Lạng Sơn về đây từ năm 1996. Ông Triệu Văn Hinh, người cao tuổi nhất xóm bảo: “Đầu tiên, tôi phải gương mẫu xóa nghèo cho mình trước, sau mới nhắc nhở các hộ khác được. Tôi bảo với các hộ có tư tưởng sống ỷ lại rằng: “Các anh, chị cũng có chân, có tay, có sức khỏe như người khác mà cứ nghèo à, chỉ có người tàn tật, đau ốm quanh năm mới nghèo chứ”. Vậy là từ những câu khuyên nhủ rất chân quê của ông Hinh, người dân trong xóm có thêm động lực vươn lên thoát nghèo, nay thì Khe Khưa đã không còn hộ nghèo.

Năm nay, một sự việc được nhiều người quan tâm, đó là 104 hộ ở Ba Chẽ tình nguyện viết đơn xin ra khỏi hộ nghèo. Chỉ riêng xã Đồn Đạc (Ba Chẽ) có tới 44 hộ thuộc diện này, trong đó có nhiều người cao tuổi đi tiên phong. Bà Tô Thị Hồng đã 72 tuổi ở thôn Nà Bắp cũng làm đơn ra khỏi hộ nghèo. Bà bảo: “Tôi được nhà nước hỗ trợ nhiều rồi mà có hết nghèo đâu. Tôi xin ra khỏi hộ nghèo để làm gương cho các con tôi. Nếu không phấn đấu thì các con tôi đến lúc già như tôi cũng không hết nghèo được”.

Hay như bà Tô Thị Nông, hơn 70 tuổi ở thôn Làng Mô, xã Đồn Đạc cũng viết đơn xin ra khỏi hộ nghèo. Bà Nông đã phải trải qua thời kỳ vất vả khi nuôi 9 con cùng với người chồng bị bệnh nặng nằm liệt giường đã 10 năm. Nay các con bà đã lớn, bà quyết tâm thoát nghèo để làm gương cho các con. Đầu năm 2018, bà Nông mạnh dạn vay tiền từ nguồn 167 và các nguồn vốn khác để xóa ngôi nhà ọp ẹp của mình và xây dựng ngôi nhà kiên cố trị giá 250 triệu đồng. Để có thu nhập hàng ngày và trang trải nợ nần, bà Nông hàng ngày lên bản, vào các xóm thôn mua chuối gánh ra chợ bán và chăn nuôi đàn lợn hơn chục con tại gia đình. Tấm gương thoát nghèo của bà Nông không chỉ để cho con cháu bà mà nhiều người ở xã Đồn Đạc cũng nhắc nhở con cháu noi theo.

                                                                         Anh Vũ