Sản xuất vật liệu thân thiện với môi trường

Những năm gần đây, tình hình khai thác và sử dụng cát tự nhiên ngày càng lớn nhằm phục vụ phát triển công nghiệp xây dựng. Cùng với đó, trữ lượng nguồn nguyên liệu vật liệu cát tự nhiên giảm mạnh. Do đó việc tìm kiếm loại vật liệu mới thay thế cát tự nhiên là rất cần thiết và cát nghiền là một trong những giải pháp thiết thực.

[links()]

Đẩy mạnh sản xuất cát nhân tạo thay thế cát tự nhiên.

Theo đánh giá của Sở Xây dựng, nguồn tài nguyên cát tự nhiên trên địa bàn tỉnh rất hạn chế, chỉ có 5 khu vực được cấp phép khai thác cát: 3 giấy phép khai thác cát, sỏi làm vật liệu xây dựng (VLXD) thông thường, 2 giấy phép khai thác cát biển làm vật liệu san lấp mặt bằng, với tổng diện tích cấp phép 65,6ha và tổng công suất khai thác theo thiết kế là 210.000m3/năm. Ngoài ra, có 14 dự án nạo vét tuyến luồng đường thủy nội địa nhưng chỉ có 2 dự án đang hoạt động, với tổng khối lượng đã nạo vét, thu hồi hơn 130.000m3 cát sỏi. Các doanh nghiệp sử dụng công nghệ khai thác truyền thống, sản phẩm cát chủ yếu là cát vàng, mô đun độ nhỏ khá lớn, thích hợp cho việc sản xuất bê tông, xây, trát…

Tuy nhiên, nhu cầu sử dụng cát trên địa bàn tỉnh theo Quy hoạch phát triển VLXD tỉnh đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 rất lớn, trong đó nhu cầu cát xây đến năm 2020 là khoảng 2,6 triệu m3/năm. Nhu cầu vật liệu san lấp nền công trình xây dựng đến năm 2020 là 67,510 triệum3/năm. Trước thực tế trên, Sở Xây dựng đã đề xuất một số giải pháp đảm bảo nguồn cung cho các dự án đầu tư phát triển đô thị, giao thông, hạ tầng kỹ thuật… trong đó giai đoạn 2016-2020, bên cạnh duy trì khai thác cát tại các cơ sở đã cấp phép tổng công suất đạt 450.000m3/năm và đầu tư mới 2 cơ sở khai thác cát tại Hải Hà, Ba Chẽ với tổng công suất 100.000m3/năm, Quảng Ninh sẽ đầu tư mới một số cơ sở cát nghiền tại các địa phương. Cụ thể: Đông Triều, Uông Bí, Hoành Bồ, Cẩm Phả, tổng công suất khoảng 750.000m3/năm, nghiên cứu sử dụng cát nhiễm mặn khu vực miền đông của tỉnh để làm VLXD tận dụng nguồn cát nhiễm mặn sẵn có trong khu vực bổ sung nguồn cát xây dựng còn thiếu trên địa bàn.

Thực hiện Quy hoạch phát triển VLXD của tỉnh, năm 2016, Công ty CP Thiên Nam đã được UBND tỉnh cho phép đầu tư dự án thu hồi, chế biến đá cát kết tại các vị trí đầu tầng thải mỏ than khu vực bãi thải Đông Cao Sơn của Công ty CP Than Cọc Sáu với diện tích sử dụng đất hơn 23ha. Dự án áp dụng dây chuyền công nghệ mới, hiện đại (xay, sàng, nghiền liên hoàn, sử dụng nước tuần hoàn).

Cụ thể, nguyên liệu là đá ở bãi thải được đưa về điểm tập kết vật liệu rồi đến phễu trữ liệu, sàng rung cấp liệu phân loại qua máy nghiền hàm nghiền nhỏ, kích thước từ 800-1.200mm về 50-200mm, sau đó vận tải bằng hệ thống băng tải về máy nghiền phản kích nghiền có cỡ hạt từ 50-200mm về 5-40mm, qua hệ thống băng tải về máy nghiền ly tâm. Máy nghiền ly tâm có kích thước cỡ hạt từ 5-40mm trở về 0-4mm dùng hệ thống băng tải vận tải lên sàng rung phân lọai cỡ hạt xuống phễu rửa áp lực qua hệ thống sàng quay làm sạch sản phẩm.

Dây chuyền sản xuất cát nhân tạo của Công ty CP Thiên Nam.

Công đoạn nghiền cát và máy rửa cát quyết định lớn đến chất lượng cát nghiền nhân tạo, bởi quá trình nghiền do va chạm ở tốc độ cao làm cho các hạt đá trong máy nghiền cát vỡ ra tròn đều. Đặc tính này luôn đảm bảo các hạt sản phẩm sau khi nghiền theo nguyên lý va chạm có hình dáng khối tròn, giúp cho bê tông có cường độ cao. Đồng thời máy rửa cát trong dây chuyền sản xuất cát nghiền nhân tạo quyết định lớn đến chất lượng của cát. Bởi vì cát sẽ được rửa để loại bỏ tạp chất, chất hữu cơ và ra sản phẩm cát sạch, có kích thước đồng đều từ 0-4mm, đảm bảo đạt modul độ lớn nhỏ hơn 2,95. Mỗi năm, dây chuyền sản xuất được trên 1,5 triệu m3 cát nghiền nhân tạo, trên 1,5 triệu m3 đá các loại và vật liệu san nền. Sản phẩm của Công ty đã đạt các yêu cầu kỹ thuật của TCVN 9205:2012.

Cát nhân tạo có những tính chất đặc biệt như, hạt cát đồng đều, có thể điều chỉnh modul và tỷ lệ thành phần hạt theo từng yêu cầu cấp phối các loại bê tông khác nhau. Cát nhân tạo tiết kiệm xi măng, nhựa đường, rút ngắn thời gian thi công và tăng tuổi thọ công trình. Hiện nay cát nghiền nhân tạo của Công ty CP Thiên Nam được dùng nhiều cho bê tông thương phẩm, đặc biệt trong một số công trình trọng điểm như: Dự án cao tốc Hạ Long - Vân Đồn, Cảng hàng không Vân Đồn...

Tuy nhiên, theo ông Vũ Đình Kiên, Giám đốc Công ty, hiện nay tỷ lệ thu hồi cát mới chỉ từ 25-30% cho nên chi phí sản xuất cát còn cao. Mặc dù chất lượng cát tốt nhưng lượng tiêu thụ còn chậm do hầu hết người dân, các chủ đầu tư chưa quen với việc sử dụng cát nghiền nên còn tâm lý e ngại. Vì vậy, thời gian tới Công ty sẽ hoàn thiện và cải tiến thiết bị, công nghệ nhằm tăng tỷ lệ thu hồi cát nghiền đạt yêu cầu kỹ thuật lên trên 30% nhằm từng bước hạ giá thành sản phẩm.

Có thể thấy, việc nghiên cứu sản xuất và sử dụng vật liệu tại chỗ, nhất là từ bãi thải than làm VLXD (cát xây dựng, vật liệu san lấp…) là rất cần thiết, góp phần tiết kiệm tài nguyên, đất đai, bảo vệ môi trường. Thời gian tới tỉnh tiếp tục quan tâm chỉ đạo các sở, ngành, địa phương và các chủ đầu tư quán triệt việc sử dụng vật liệu cát có chất lượng, đặc biệt là sử dụng cát nghiền từ các bãi thải mỏ góp phần bảo vệ môi trường, đáp ứng nhu cầu cát xây dựng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Thu Trang