Phát triển sản phẩm OCOP chủ lực

Để đưa chương trình OCOP phát triển theo chiều sâu trong giai đoạn 2017-2020, một trong những nhiệm vụ trọng tâm Quảng Ninh đang tập trung triển khai là phát triển các sản phẩm chủ lực cấp tỉnh và định hướng cấp quốc gia. Qua đó, nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế khi Việt Nam tham gia thực hiện các hiệp định thương mại.

[links()]

Đến năm 2020, tất cả các sản phẩm OCOP chủ lực của tỉnh đều ứng dụng công nghệ thông tin trong truy xuất nguồn gốc.

Toàn tỉnh hiện có 291 sản phẩm với 190 tổ chức kinh tế tham gia chương trình OCOP. Trong đó, 85 sản phẩm đạt sao (5 sản phẩm 5 sao, 46 sản phẩm 4 sao, 34 sản phẩm 3 sao). Tuy nhiên, các sản phẩm OCOP hiện nay vẫn còn những hạn chế, chưa đủ sức cạnh tranh trên thị trường. Vùng nguyên liệu phục vụ chưa ổn định, sản xuất nhỏ lẻ; việc ứng dụng khoa học, công nghệ, quy trình tiên tiến vào sản xuất, chế biến còn yếu kém; sản phẩm cung cấp ra thị trường còn hạn chế về chủng loại, số lượng, mẫu mã. Các doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất còn yếu trong khâu đánh giá thị trường, xây dựng kế hoạch sản xuất, quảng bá sản phẩm. Bên cạnh đó, toàn tỉnh mới có 30 sản phẩm OCOP đã được đăng ký bảo hộ, chỉ chiếm 13,3% tổng số sản phẩm hiện có. Điều này có thể dẫn đến tình trạng các sản phẩm nông sản địa phương dễ bị làm giả, làm nhái cũng như hạn chế sức cạnh tranh trên thị trường. Thêm vào đó, nhiều sản phẩm nông nghiệp chưa được xếp hạng, mới đưa vào sản xuất hoặc đăng ký tham gia chương trình đã sử dụng nhãn hiệu OCOP. Tình trạng này không chỉ gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng mà còn ảnh hưởng đến uy tín của nhãn hiệu OCOP nói riêng và các sản phẩm OCOP nói chung.

Khắc phục những hạn chế, bên cạnh việc ban hành kế hoạch chương trình OCOP giai đoạn 2017-2020, tỉnh đã nghiên cứu, xây dựng, ban hành kế hoạch chuyên biệt, cụ thể, bài bản về phát triển sản phẩm OCOP cấp tỉnh và định hướng cấp quốc gia. Trong đó, xác định rõ các nhiệm vụ cụ thể, thời gian thực hiện và trách nhiệm của các cơ quan liên quan, nhất là cấp ủy, chính quyền địa phương, doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác trong việc triển khai. Phấn đấu đến năm 2020, toàn tỉnh hình thành được ít nhất 12 chuỗi sản phẩm OCOP cấp tỉnh và 6 chuỗi sản phẩm OCOP cấp quốc gia gắn với hình thành, phát triển các hình thức tổ chức sản xuất theo chuỗi. Điều này cho thấy sự quan tâm sát sao của tỉnh trong xây dựng các bước triển khai phát triển sản phẩm chủ lực. Đồng thời, nêu cao trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân; huy động sự vào cuộc của các hệ thống; đưa chương trình OCOP trở thành một chương trình kinh tế quan trọng. 

Hiện thực hóa các mục tiêu trên, tỉnh đã đề ra các mục tiêu cụ thể đối với từng nhóm sản phẩm: Nhóm sản phẩm cấp tỉnh, nhóm sản phẩm định hướng cấp quốc gia, nhóm sản phẩm tiềm năng. Đối với sản phẩm cấp tỉnh, các sản phẩm được đánh giá, phân hạng hằng năm theo chu trình chuẩn OCOP Quảng Ninh đạt tối thiểu từ 3 sao trở lên. Đồng thời, 100% cơ sở chế biến phải đáp ứng các tiêu chuẩn: Ứng dụng công nghệ chế biến tiên tiến, có hợp đồng hợp tác giữa cơ sở chế biến với sản xuất nguyên liệu theo chuỗi, phấn đấu đến năm 2020, 80% cơ sở sản xuất theo công nghệ hiện đại. Bên cạnh đó, 100% tổ chức kinh tế tham gia sản xuất sản phẩm chủ lực phải cam kết sản xuất theo quy định về an toàn thực phẩm; sản phẩm được thiết kế bao bì, đăng ký bản quyền, có ứng dụng công nghệ thông tin trong truy xuất nguồn gốc; áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến trong sản xuất, chế biến, lưu thông. Ngoài ra, 100% sản phẩm có kênh phân phối, đảm bảo các tiêu chuẩn tham gia hội chợ cấp tỉnh, quốc gia, được bán hàng qua hệ thống trực tuyến. Cùng với đó, nhân lực quản lý từ cấp sở, ban, ngành và địa phương tới các doanh nghiệp, HTX được nâng cao trình độ.

Với các sản phẩm, tỉnh có kế hoạch phát triển quy mô sản xuất, chế biến từng năm.

Trên cơ sở đó, tỉnh đã xác định rõ nội dung thực hiện từng bước. Cụ thể, xây dựng kế hoạch chi tiết các sản phẩm chủ lực, xây dựng và phát triển vùng nguyên liệu, ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất, chế biến, chế biến nguyên liệu và quản lý chất lượng theo chu trình OCOP, phát triển thị trường gắn với tiêu thụ sản phẩm, đào tạo nguồn nhân lực, thực hiện các cơ chế chính sách. Tỉnh cũng đưa ra các nội dung ưu tiên thực hiện cho tất cả các nhóm sản phẩm, nhóm sản phẩm nguồn gốc thực vật, nhóm sản phẩm nguồn gốc từ động vật, thủy sản, nhóm sản phẩm công nghiệp, dịch vụ. Đáng chú ý, trên cơ sở bộ tiêu chí xác định các sản phẩm chủ lực cấp tỉnh và quốc gia, tỉnh sẽ rà soát, lựa chọn, xác định các sản phẩm để phát triển. Từ đó, với từng sản phẩm, tỉnh có kế hoạch phát triển quy mô sản xuất, chế biến từng năm. Đơn cử như ba kích và các sản phẩm từ ba kích - một trong các sản phẩm thuộc danh mục dự kiến có lợi thế, tỉnh sẽ phát triển vùng nguyên liệu 250ha, sản lượng 500 tấn, số lượng sản phẩm sau chế biến 3 tấn ba kích khô, 45.000 chai rượu, 10.000 hộp cao ba kích trong năm 2018; vùng nguyên liệu 300ha, sản lượng 600 tấn, số lượng sản phẩm sau chế biến 5 tấn ba kích khô, 65.000 chai rượu, 15.000 hộp cao ba kích trong năm 2019; vùng nguyên liệu 500ha, sản lượng 1.100 tấn, số lượng sản phẩm sau chế biến 10 tấn ba kích khô, 100.000 chai rượu, 25.000 hộp cao ba kích trong năm 2020.

Với sự vào cuộc tích cực từ tỉnh đến các địa phương, các sản phẩm OCOP sẽ không ngừng nâng cao, hoàn thiện, đảm bảo sức cạnh tranh, đồng thời không ngừng vươn xa, từng bước hướng tới xuất khẩu.

Cao Quỳnh