Thực hiện mục tiêu chuyển từ "lượng" sang "chất": Để "dân biết, dân làm, dân hưởng lợi"...

Quan điểm chỉ đạo trọng tâm của tỉnh trong Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) Xây dựng NTM năm 2017 là tiếp tục chuyển đổi và làm thay đổi căn bản nhận thức về công tác chỉ đạo, điều hành xây dựng NTM theo hướng tập trung cho cơ sở.

[links()]

Năm 2017, tỉnh thực hiện Chương trình MTQG Xây dựng NTM trên tinh thần bám sát Chỉ thị số 36/CT-TTg ngày 30/12/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh thực hiện hiệu quả, bền vững Chương trình MTQG Xây dựng NTM, giai đoạn 2016-2020; Chỉ thị số 07-CT/TU ngày 27/5/2016 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về thực hiện Chương trình MTQG Xây dựng NTM tỉnh, giai đoạn 2016-2020; Nghị quyết số 06-NQ/TU ngày 3/12/2016 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phương hướng, nhiệm vụ năm 2017 gắn với chủ đề công tác là “Tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính; xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh”.

Những giải pháp trong tình hình mới

Bước vào thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM năm 2017, tỉnh gặp nhiều khó khăn. Trong đó, phải kể đến việc chuyển sang thực hiện theo bộ tiêu chí xây dựng NTM của vùng Đồng bằng Sông Hồng. Theo đó, các quy định tiêu chí mới đều cao hơn rất nhiều so với tiêu chí của vùng Trung du miền núi phía Bắc mà tỉnh áp dụng trước đây. Cụ thể, theo kết quả rà soát hết năm 2016 cho thấy, so với bộ tiêu chí mới thì Quảng Ninh đứng thứ 11/11 tỉnh thuộc khu vực Đồng bằng Sông Hồng trong triển khai xây dựng NTM; trong 35 xã đã đạt chuẩn 19 tiêu chí theo bộ tiêu chí cũ, khi so với bộ tiêu chí mới chỉ còn 1 xã đạt 19 tiêu chí.

Tháng 11/2017, đoàn công tác của tỉnh do đồng chí Nguyễn Đức Long, Chủ tịch UBND tỉnh dẫn đầu đã đi tìm hiểu kinh nghiệm phát triển các mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại TP Đà Lạt.

Đối với các xã chưa đạt chuẩn NTM đều là những xã khó khăn và xã đặc biệt khó khăn cả về nguồn lực vật chất và nhân lực con người, cộng với nhận thức của người dân thấp; ngân sách tỉnh thực tế mới cấp 200 tỷ đồng/năm cho Chương trình, chưa đáp ứng so với kế hoạch đề ra (kế hoạch bình quân 500 tỷ/năm); cùng với đó, cả 2 chương trình nông nghiệp, nông thôn trọng tâm là Xây dựng NTM và Mỗi xã phường một sản phẩm bước vào giai đoạn 2 với cách tiếp cận khác, do vậy cần phải hoàn thiện lại hệ thống văn bản pháp lý.

Để giải quyết những khó khăn này, ngay từ đầu năm 2017, tỉnh đã đề ra nhiều giải pháp quyết liệt, hiệu quả nhằm thúc đẩy Chương trình MTQG Xây dựng NTM phát triển theo đúng mục tiêu, lộ trình đặt ra. Trong đó, trọng tâm là các giải pháp, như: Tập trung rà soát, xác định hiện trạng NTM, điều chỉnh các kế hoạch, mục tiêu trên cơ sở hiện trạng và khả năng về nguồn lực; hoàn thiện các văn bản hành lang pháp lý, cơ chế chính sách và tổ chức triển khai xây dựng NTM theo cách tiếp cận mới, mục tiêu của giai đoạn 2016-2020; tăng cường công tác kiểm tra giám sát cơ sở, đặc biệt là cấp xã, thôn; nêu cao vai trò của các sở, ngành trong việc hướng dẫn, đôn đốc địa phương thực hiện các tiêu chí do ngành phụ trách; phát huy hiệu quả phong trào thi đua “Quảng Ninh chung sức xây dựng NTM” và công tác huy động nguồn lực...

Sản xuất rau thủy canh tại Công ty CP Đầu tư xây dựng và Thương mại 188 (TX Đông Triều).

Cùng với đó, công tác tuyên truyền vận động phải tiếp tục đi vào chiều sâu, sát đối tượng, với những nội dung cụ thể, thiết thực. Từ đó, giúp người dân hiểu hơn về các tiêu chí xây dựng NTM, đặc biệt là tiêu chí thứ 20 về xây dựng khu dân cư (thôn) NTM kiểu mẫu; đồng thời, hướng dẫn người dân cùng làm để được hưởng lợi từ Chương trình.

Cũng từ đầu năm 2017, UBND tỉnh và Ban Chỉ đạo Chương trình MTQG Xây dựng NTM của tỉnh đã tổ chức Hội nghị Ban Chỉ đạo về đánh giá kết quả năm 2016, triển khai nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm 2017 và giai đoạn 2017-2020; phát động phong trào thi đua “Quảng Ninh chung sức xây dựng NTM giai đoạn 2016-2020”. Qua đó, đã đề ra nhiệm vụ, giải pháp, chỉ tiêu phấn đấu giai đoạn 2017-2020, thống nhất trong nhận thức và hành động, thay đổi quan điểm và cách làm, đó là: Xây dựng NTM phải đi vào thực chất, hiệu quả và bền vững, xuất phát từ nhu cầu của người dân, lấy người dân là chủ thể, phát huy tinh thần “dân biết, dân bàn, dân tham gia xây dựng và trực tiếp được hưởng lợi” từ thành quả của chính họ, Nhà nước chỉ đóng vai trò hỗ trợ, định hướng.

Khi người dân phát huy vai trò chủ thể

Với sự chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo Chương trình MTQG về xây dựng NTM và các sở, ban, ngành của tỉnh; sự quyết tâm trong công tác tổ chức thực hiện của cấp ủy, chính quyền các địa phương; đặc biệt là sự hưởng ứng, tích cực vào cuộc của nhân dân, Chương trình MTQG Xây dựng NTM tỉnh Quảng Ninh năm 2017 đã đạt được một số kết quả quan trọng.

Mô hình vườn mẫu trồng chanh đào của hộ gia đình anh Vũ Văn Thiết, thôn Hải Đông, xã Quảng Thành, huyện Hải Hà, cho thu hoạch mỗi năm hơn 19,5 tấn quả tươi. Ảnh: Hữu Việt

Tổng nguồn lực đầu tư xây dựng NTM trên địa bàn các xã đạt trên 13.046 tỷ đồng. Trong đó, Ngân sách nhà nước đạt trên 1.245,1 tỷ đồng, chiếm 9,3% tổng nguồn lực; nguồn vốn ngoài ngân sách đạt trên 11.831 tỷ đồng, chiếm 90,7% tổng nguồn lực. Đáng chú ý, trong nguồn lực đầu tư ngoài ngân sách, ngoài nguồn vốn tín dụng phục vụ đầu tư phát triển đạt trên 11.240 tỷ đồng thì người dân tham gia đóng góp bằng nhiều hình thức đã đạt trên 488,8 tỷ đồng, doanh nghiệp đóng góp gần 96 tỷ đồng, còn lại là các hỗ trợ từ các sở, ngành, đơn vị, đạt khoảng 6,4 tỷ đồng. Qua đó, có thể thấy, người dân ngày càng nhận thức được vai trò chủ thể của mình trong chương trình xây dựng NTM, từ đó tham gia tích cực hơn đối với chương trình do tỉnh, địa phương phát động.

Ước tính đến hết năm 2017, trong Chương trình MTQG Xây dựng NTM, bình quân của 111 xã của tỉnh đạt 14/20 tiêu chí và 42,2/53 chỉ tiêu (tăng bình quân 2,3 tiêu chí và 3,53 chỉ tiêu so với kết quả thực hiện cùng kỳ năm 2016).

Năm 2017 toàn tỉnh phấn đấu có thêm 11 xã đạt chuẩn NTM. Tuy nhiên, đến tháng 6/2017, 17 xã (thuộc 8 địa phương) đã đăng ký sẽ đạt chuẩn NTM trong năm. Đến hết tháng 11/2017, bình quân các xã đạt 18/20 tiêu chí và 48/53 chỉ tiêu (đầu năm là 14/20 tiêu chí và 42/53 chỉ tiêu; tăng bình quân 4 tiêu chí và 6 chỉ tiêu). Một số tiêu chí quan trọng có tỷ lệ các xã hoàn thành cao, như: Thu nhập bình quân đầu người có 17/17 xã đạt; tỷ lệ hộ thoát nghèo có 16/17 xã đạt; lao động có việc làm 17/17 xã đạt; hình thức tổ chức sản xuất có 14/17 xã đạt. Các tiêu chí về quy hoạch, thủy lợi, điện, truyền thông, thu nhập, lao động có việc làm, giáo dục, y tế, an ninh đều có 17/17 xã đạt; các tiêu chí khác có thấp nhất 13/17 xã đạt. Đến thời điểm này, theo báo cáo của các địa phương, cơ bản các xã đã sẵn sàng về đích chương trình xây dựng NTM.

Về triển khai điểm xã NTM kiểu mẫu tại 3 xã: An Sinh, Bình Khê, Việt Dân (TX Đông Triều) đạt bình quân 1/7 tiêu chí và 29,33/50 chỉ tiêu, bằng 58,7%. Mức độ đạt bình quân của các chỉ tiêu đều trên 50%. Về xây dựng khu dân cư (thôn) NTM kiểu mẫu: Tổng số địa phương đăng ký thực hiện là 236 khu dân cư (thôn) NTM kiểu mẫu, đạt 236% kế hoạch. Đến nay bình quân thực hiện tiêu chí của 198 khu dân cư (thôn) NTM kiểu mẫu đã đạt 39,3/55 chỉ tiêu, bằng 71,5% và còn 15,7/55 chỉ tiêu chưa đạt chiếm 28,5%.

Những kết quả trong thực hiện Chương trình MTQG Xây dựng NTM của tỉnh năm 2017 sẽ là tiền đề vững chắc để triển khai kế hoạch thực hiện Chương trình năm 2018. Theo đó, mục tiêu đến hết năm 2018, toàn tỉnh có thêm ít nhất 12 xã đạt chuẩn xây dựng NTM; 100% số xã đạt chuẩn NTM triển khai xây dựng NTM kiểu mẫu; phấn đấu có thêm ít nhất 100 thôn xây dựng khu dân cư nông thôn kiểu mẫu; toàn tỉnh có thêm 1.000 hộ tham gia xây dựng “vườn mẫu”; phấn đấu có 3 xã được đưa vào danh sách xem xét thẩm định công nhận hoàn thành Chương trình 135; thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt tối thiểu 45 triệu đồng/người/năm (khu vực I) và đạt tối thiểu 30 triệu đồng/người/năm (khu vực II,III); tỷ lệ hộ nghèo giảm 0,3-0,7%; 100% các xã đã đạt chuẩn giai đoạn 2011-2015 được hoàn thiện bổ sung tiêu chí để đạt theo chuẩn mới và tiếp tục tiến lên xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu…

Hồng Nhung

Thúc đẩy xây dựng nông thôn mới tại các địa phương Chủ tịch UBND huyện Hải Hà, Nguyễn Mạnh Cường: “Huy động người dân cùng vào cuộc thực hiện tiêu chí 20” Qua gần 1 năm triển khai thực hiện tiêu chí 20 về khu dân cư, thôn NTM kiểu mẫu, bức tranh về NTM của huyện Hải Hà ngày càng rõ nét hơn. Tôi cho rằng, đây là tiêu chí khẳng định hướng đi toàn diện, tạo sự khác biệt trong xây dựng NTM cho các địa phương. Tuy thời gian đầu triển khai còn khó khăn nhưng đến nay, các địa phương đã huy động nhân dân tham gia xây dựng tiêu chí 20 rất hiệu quả. Cụ thể đến nay, huyện đã xác định 124 hộ dân quy hoạch xây dựng vườn mẫu, 1 cánh đồng mẫu gồm 21 hộ trồng chè. Bước đầu đã lấy ý kiến của các hộ về kế hoạch, phương án quy hoạch, kẻ vẽ thiết kế, phê duyệt. Ngoài ra, có 16/16 thôn đăng ký thôn mẫu đã thực hiện mở rộng lề đường thôn, xóm với trên 33km; trồng hơn 157.000 cây xanh, hoa các loại… Thời gian tới, để tiêu chí 20 thực sự đi vào cuộc sống, huyện sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động cán bộ, nhân dân tích cực nâng cao tiêu chí này. Chủ tịch UBND huyện Ba Chẽ, Nguyễn Minh Sơn: “Ưu tiên thực hiện cải thiện môi trường khu vực nông thôn” Bước vào Chương trình MTQG Xây dựng NTM, so với các địa phương khác trong tỉnh, Ba Chẽ gặp nhiều khó khăn hơn do xuất phát điểm thấp. Từng bước tháo gỡ khó khăn này, thời gian qua, huyện đã tập trung nguồn lực đầu tư cơ sở hạ tầng, trong đó, ưu tiên cải thiện tiêu chí môi trường khu vực nông thôn. Nhiều chương trình hỗ trợ nhà ở, nước sinh hoạt, công trình vệ sinh, xử lý rác thải đã được quan tâm, triển khai sớm. Tuy nhiên, nhìn một cách toàn diện, môi trường của huyện vẫn còn nhiều vấn đề phải giải quyết. Đó là tình trạng ô nhiễm rác thải trong khu dân cư, gia súc, gia cầm chăn thả tự do, nước sinh hoạt không đảm bảo… Năm 2018, tỉnh lựa chọn chủ đề công tác về bảo vệ và nâng cao chất lượng môi trường tự nhiên, gắn với thực hiện chủ đề này huyện sẽ tập trung xây dựng khu dân cư (thôn) NTM kiểu mẫu; phát động sâu rộng phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư; tích cực hưởng ứng ngày chủ nhật xanh… Lồng ghép với đó, công tác tuyên truyền cũng được huyện đẩy mạnh dưới mọi hình thức nhằm từng bước làm thay đổi nếp sống sinh hoạt, hỗ trợ phát triển sản xuất, cải thiện thu nhập, nâng cao chất lượng sống cho bà con. Phó Chánh văn phòng Điều phối chương trình NTM TX Đông Triều, Nguyễn Trung Dũng: “Huy động sức dân để lo cho dân” Chặng đường vừa qua, TX Đông Triều luôn là lá cờ đầu trong tỉnh về xây dựng NTM. Để đạt kết quả này, địa phương đã xác định rõ phương châm xây dựng NTM: “Cộng đồng dân cư là chủ thể, nhà nước giữ vai trò hỗ trợ, định hướng”. Cùng với đó, cách làm của địa phương chủ yếu dựa vào huy động sức dân để lo cho dân. Bằng kinh nghiệm và cách làm này, các nội dung, chỉ tiêu trong Chương trình MTQG Xây dựng NTM đều nhận được sự đồng thuận, tham gia tích cực của người dân địa phương. Chỉ tính riêng năm 2017, Đông Triều đã vận động được gần 3.800 hộ dân hiến 144.600m2 đất; hơn 1.500 ngày công làm đường, mương. Tổng vốn huy động nhân dân đóng góp vào xây dựng NTM là gần 300 tỷ đồng. Hiện 3 xã được chọn điểm xây dựng xã NTM kiểu mẫu của tỉnh, là: Bình Khê, Việt Dân và An Sinh, đang triển khai rất tích cực nội dung này. Để Chương trình MTQG Xây dựng NTM phát huy tiếp hiệu quả, thời gian tới, tỉnh nên quan tâm vấn đề giải ngân vốn xây dựng NTM cho các địa phương triển khai kịp thời. Bà Phạm Thị Gạch, khu Kim Lăng, phường Cộng Hòa, TX Quảng Yên: “Tập trung hỗ trợ người dân phát triển sản xuất” Qua hơn 5 năm triển khai xây dựng NTM, tôi thấy vùng nông thôn nơi tôi sống đã có thay đổi rất nhiều. Tôi thấy vui vì những thành quả đó có phần đóng góp của người dân chúng tôi. Như nhiều con đường đất ở phường nay đã được Nhà nước và nhân dân cùng chung tay góp sức xây dựng; kênh mương nội đồng được đầu tư kiên cố hóa; nhiều dự án phát triển sản xuất, tập huấn chuyển giao công nghệ đến tay người nông dân… Những việc làm đó đã giúp ích rất nhiều cho bà con nông dân, thúc đẩy phát triển sản xuất, đời sống và thu nhập ngày càng nâng cao. Bây giờ, bà con dễ đồng thuận chia sẻ công sức, đóng góp kinh phí để tiếp tục xây dựng NTM. Theo tôi, để Chương trình MTQG Xây dựng NTM giai đoạn tới phát huy hiệu quả, Nhà nước cần hỗ trợ bà con phát triển sản xuất theo hướng hàng hóa tập trung, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho nông dân… Phạm Tăng (thực hiện)