Chống thất thu thuế từ lĩnh vực kinh doanh dịch vụ: Bài toán khó giải

Thời gian qua, việc kê khai không trung thực, cố tình lách thuế... ở các loại hình, lĩnh vực kinh doanh dịch vụ trên địa bàn luôn là vấn đề “nóng” trong công tác quản lý thu ngân sách của tỉnh. Những vi phạm này không chỉ khiến ngân sách địa phương thất thu một khoản không nhỏ, còn gây ảnh hưởng đến tính chuyên nghiệp trong việc xây dựng hình ảnh du lịch địa phương; tạo môi trường cạnh tranh không lành mạnh giữa các hộ kinh doanh, doanh nghiệp trên địa bàn.

[links()]

Nhìn từ một cuộc khảo sát của TP Hạ Long

Ông Phạm Đức Thắng, Trưởng Phòng Tài chính - Kế hoạch TP Hạ Long cho biết: Cuối năm 2016, thành phố có thành lập 2 tổ công tác khảo sát doanh thu thực tế của một số cơ sở kinh doanh dịch vụ trên địa bàn trực tiếp do các đồng chí Phó Chủ tịch UBND thành phố làm Tổ trưởng. Qua khảo sát đã phát hiện ra nhiều vấn đề về tình hình kê khai, sử dụng hóa đơn và buộc phải truy thu thuế đối với nhiều đơn vị.

Qua đợt khảo sát 9 khách sạn trong đợt cuối năm 2016, TP Hạ Long phát hiện 5 khách sạn chưa cung cấp được số hóa đơn xuất tương ứng với doanh thu thực tế phát sinh tại thời điểm khảo sát, trong đó có Khách sạn Mường Thanh Quảng Ninh.

Ở Tổ công tác số 1 khảo sát doanh thu thực tế ở 9 khách sạn trên địa bàn thành phố với các loại hình dịch vụ kinh doanh gồm dịch vụ lưu trú, dịch vụ ăn uống, massage, xông hơi, karaoke, cho thuê hội trường tổ chức sự kiện, bán hàng lưu niệm, dịch vụ vận chuyển và các dịch vụ khác. Qua khảo sát cho thấy 5/9 khách sạn được khảo sát chưa cung cấp được số hóa đơn xuất tương ứng với doanh thu thực tế phát sinh tại thời điểm khảo sát gồm: Khách sạn Crow Quảng Ninh (Công ty CP Hoàng Hậu Quảng Ninh), khách sạn Mường Thanh Quảng Ninh (Công ty Mường Thanh Quảng Ninh), khách sạn Entity (Công ty CP Du lịch và Thương mại Entity), khách sạn Thúy Nga (Công ty CP Đầu tư thương mại và Phát triển Trần Gia), khách sạn Hạ Long DC (Công ty TNHH Hạ Long DC). Trong đó có tới 4/5 khách sạn bị truy thu qua kiểm tra thuế năm 2016 với số tiền gần 1,1 tỷ đồng (bằng 12% tổng số thuế của 4 đơn vị đã nộp năm 2016). Đó là khách sạn Mường Thanh Quảng Ninh bị truy thu hơn 557,8 triệu đồng; khách sạn Crow bị truy thu hơn 262,8 triệu đồng; khách sạn Entity bị truy thu hơn 125,3 triệu đồng; khách sạn Hạ Long DC bị truy thu hơn 96,3 triệu đồng.

Cũng qua khảo sát 16 doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ nhà hàng, ăn uống của Tổ công tác số 2 thì có tới 8/16 nhà hàng bị truy thu qua kết quả kiểm tra thuế năm 2016, số thuế truy thu là 886,6 triệu đồng (bằng 22,7% tổng số thuế của 8 đơn vị đã nộp năm 2016). Cụ thể là: Nhà hàng Hảo Thảnh (Công ty TNHH Hảo Thảnh) bị truy thu hơn 313,4 triệu đồng; nhà hàng Lẩu nướng Phương Nam (Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển dịch vụ Ngọc Hà) bị truy thu 147 triệu đồng; nhà hàng Đặng Hiền (Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Đặng Gia) bị truy thu 91,7 triệu đồng; nhà hàng Bằng Lăng (Công ty TNHH Thương mại Phúc An) bị truy thu 88,8 triệu đồng; nhà hàng Vi Can (Công ty TNHH MTV Thương mại Vi Can) bị truy thu 83,8 triệu đồng; nhà hàng Hoàng Long Sơn Trang (Doanh nghiệp tư nhân Hoàng Long Sơn Trang) bị truy thu 83 triệu đồng; nhà hàng Jumbo bị truy thu gần 27 triệu đồng; nhà hàng Thành Đạt (Công ty TNHH Đặng Thành Đạt) bị truy thu gần 51,6 triệu đồng

Năm 2017, TP Hạ Long cũng đã rà soát 8.410 hộ kinh doanh. Qua đó tính đến ngày 10/8 đã phát hiện 1.218 hộ kinh doanh phát sinh với số thuế sau kiểm tra phải nộp ngân sách là 724 tỷ đồng.

Trên đây chỉ là kết quả nhìn thấy qua một đợt kiểm tra ở một số doanh nghiệp, đơn vị kinh doanh dịch vụ nhà hàng, khách sạn trên địa bàn Hạ Long. Nhưng thực tế thì còn rất nhiều doanh nghiệp, đơn vị thiếu trung thực trong kê khai hóa đơn thuế, không thực hiện đúng, đủ nghĩa vụ nộp thuế, khiến ngân sách địa phương thất thu một khoản không nhỏ.

Nhiều kẽ hở để doanh nghiệp trốn thuế

Theo ông Phạm Đức Thắng, một số nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là do hiện nay người tiêu dùng chưa có thói quen mua hàng lấy hóa đơn, đây cũng là “kẽ hở” dẫn đến nhiều doanh nghiệp có thể trốn thuế. Một thủ đoạn cũng khá phổ biến hiện nay là người nộp thuế thường sử dụng đồng thời hai hệ thống sổ sách kế toán. Một sổ nội bộ phản ánh đầy đủ các giao dịch kinh tế và một hệ thống kế toán chỉ phản ánh một phần giao dịch kinh tế để khai thuế. Kiểu hành vi này thường xảy ra ở các doanh nghiệp dân doanh hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh bán lẻ, ăn uống, khách sạn, xây dựng dân dụng và sản xuất nhỏ. Theo quy định, bán hàng hóa, dịch vụ có tổng thanh toán dưới 200.000 đồng mỗi lần thì doanh nghiệp, công ty không phải lập hóa đơn mà chỉ phải lập bảng kê, đến cuối ngày mới phải lập hóa đơn tổng. Vì vậy, dễ dẫn đến tình trạng kê không đúng, không đủ, làm giảm doanh thu tính thuế.

Việc quy định đối với cá nhân nộp thuế khoán thì mức doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống để xác định cá nhân không phải nộp thuế GTGT, không phải nộp thuế thu nhập cá nhân cũng là bất cập. (Trong ảnh: Các quầy hàng kinh doanh trong khu vực Công viên Hạ Long của Sungroup)

Tạo giao dịch mua hàng giả cũng là hành vi trốn thuế khá phổ biến. Thực tế doanh nghiệp không có khoản chi này nhưng đã tự tạo ra chứng từ hợp pháp khoản chi không có thực (chi khống). Bằng hành vi này doanh nghiệp không chỉ trốn thuế thu nhập doanh nghiệp mà còn trốn cả thuế GTGT thông qua việc khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Tương tự, việc ghi giá bán thấp hơn thực tế cũng là thủ đoạn của doanh nghiệp, đơn vị nhằm trốn thuế. Hành vi này thường gặp ở các doanh nghiệp kinh doanh nhà hàng, khách sạn, vận tải tư nhân, xăng dầu, kinh doanh vật liệu xây dựng, bán ô tô và xe máy, hàng trang trí nội thất… Hành vi gian lận này làm giảm thuế GTGT và thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp gây ảnh hưởng đến số thu ngân sách.

Bên cạnh đó, việc kê khai thuế khoán dựa trên doanh số hiện nay cũng bị cho là bất hợp lý. Bởi cũng là ngành dịch vụ hoặc ngành phân phối cung cấp hàng hóa nhưng tỷ lệ lợi nhuận khác nhau, thì việc khoán thuế trên doanh số là bất hợp lý. Nhiều ý kiến cho rằng việc quy định đối với cá nhân nộp thuế khoán thì mức doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống để xác định cá nhân không phải nộp thuế GTGT, không phải nộp thuế thu nhập cá nhân cũng là bất cập dẫn đến nhiều hộ kinh doanh lợi dụng để kê khai mức doanh thu dưới ngưỡng nộp thuế…

Vì thế, để khắc phục những bất cập trên cũng như hạn chế tối đa tình trạng trốn thuế, thực hiện không đúng, đủ nghĩa vụ nộp thuế, các chuyên gia tài chính cho rằng, cần hoàn thiện phương thức quản lý thu thuế. Thống nhất sử dụng đồng bộ công nghệ tin học vào việc quản lý thu thuế, nối mạng Internet trên toàn quốc nhằm thực hiện tốt việc kiểm tra đối chiếu hóa đơn, chứng từ đầu vào, đầu ra. Đồng thời, đẩy mạnh việc chi tiêu, thanh toán qua tài khoản ngân hàng hoặc kho bạc, tiến tới không sử dụng tiền mặt thanh toán cho việc mua hàng hóa… Thế nhưng, để thực hiện các giải pháp này trong thời điểm hiện nay còn rất khó do chưa thể đồng bộ hệ thống công nghệ trong thanh toán của các đơn vị, doanh nghiệp, cửa hàng.  

Theo lãnh đạo Cục Thuế tỉnh, hiện Quảng Ninh đang phát triển kinh tế theo hướng dịch vụ, du lịch, vì thế việc quản lý doanh thu trong lĩnh vực này cũng đang được tỉnh và Tổng cục Thuế chỉ đạo rất quyết liệt, đảm bảo thu thuế tương xứng với doanh thu của doanh nghiệp. Vì thế, ngành Thuế tỉnh cũng sẽ tăng cường thanh tra các đơn vị thuộc lĩnh vực dịch vụ, thương mại du lịch; các doanh nghiệp có rủi ro cao về thuế. Phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan trong công tác thanh, kiểm tra, quản lý nhằm chống thất thu ngân sách; tập trung nâng cao nghiệp vụ quản lý thuế đối với các cán bộ thuế; kiểm soát các hóa đơn chưa xuất so với số doanh thu đã khảo sát; tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn các chính sách thuế cho người nộp thuế…

Tuy nhiên, để hạn chế tình trạng thất thu thuế trong lĩnh vực nhà hàng, khách sạn cũng như bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người tiêu dùng, người dân nên lấy hoá đơn khi mua hàng hoá, dịch vụ để không tiếp tay cho việc trốn thuế… Bởi với lực lượng thanh tra mỏng, các hộ kinh doanh, đơn vị, doanh nghiệp đông, nếu không đẩy mạnh thực hiện các giải pháp trên thì khó có thể kịp thời phát hiện các sai phạm trong việc thực thi pháp luật thuế để tránh thất thu ngân sách.

Thanh Hằng