Vân Đồn thiếu cát xốp thả nuôi ngao giá

Theo lịch thời vụ, bắt đầu từ tháng 8 là thời điểm xuống giống ngao giá để nuôi thương phẩm vụ thu đông. Tuy nhiên đến cuối tháng 10 vừa qua, toàn huyện Vân Đồn - địa phương có diện tích nuôi ngao giá lớn nhất của tỉnh vẫn chưa thả được con giống nào do nguyên nhân thiếu cát xốp.

Hơn 250 triệu con giống chờ… “chết già”

Cụ thể, theo thống kê của Phòng NN&PTNT huyện Vân Đồn, hiện toàn huyện đang có trên 250 triệu con giống ngao giá chờ thả nuôi thương phẩm, trong đó quá nửa đã ở độ tuổi 3 tháng, gấp 2 lần thời gian giống tiêu chuẩn.

Ông Nguyễn Quang Ninh, Phó Phòng NN&PTNT huyện, cho biết: Ngao giá giống có chất lượng tốt nhất để thả vào môi trường nước biển tự nhiên nuôi thương phẩm là sau 1,5 tháng ương, dưỡng, nếu để quá thời gian trên, tỷ lệ sống và phát triển sẽ giảm, giảm hiệu quả kinh tế. Đặc biệt, khi giống đã từ 3,5 tháng tuổi trở đi, kích thước mỗi con đã rất to (gấp 2-3 lần giống tiêu chuẩn) thì khó thích hợp với môi trường nước biển khi nuôi thương phẩm nên hầu như không thả giống được.

Người dân thả nuôi thương phẩm ngao giá tại vùng biển xã Bản Sen, huyện Vân Đồn.

Giống như nhiều loài nhuyễn thể khác, nuôi ngao giá cần lượng cát xốp (cát biển lẫn mảnh vụn hà, sò, san hô…) làm giá thể để trú ngụ và phát triển. Theo tính toán của huyện Vân Đồn, với 250 triệu con giống đang chờ xuống giống nói trên cần đến gần 100.000m3 cát xốp.

Trước đây, người dân thường tự khai thác cát xốp tự nhiên để phục vụ nuôi trồng thủy sản. Từ đầu năm 2017, thực hiện việc thắt chặt quản lý trong công tác khai thác tài nguyên cát, đá, sỏi, việc cung cấp cát xốp được tỉnh giao cho Công ty TNHH Quan Minh. Tính đến hết tháng 6 vừa qua, đơn vị này đã cung cấp trên 74.000m3 cát xốp phục vụ vụ nuôi ngao giá xuân hè.

Tuy nhiên, từ tháng 7 đến nay, Công ty TNHH Quan Minh tạm ngừng các hoạt động thu gom, khai thác và cung cấp cát xốp, dẫn đến việc thiếu nguồn nguyên liệu này. Được biết nguyên nhân của việc này là do Công ty TNHH Quan Minh chưa hoàn tất một số thủ tục pháp lý cần thiết về môi trường, đất đai, khoáng sản như đăng ký khu vực, công suất thiết bị, kế hoạch khai thác; phương án chi tiết khai thác, vận chuyển và tiêu thụ cát; phương án thu gom cát xốp đã qua sử dụng...

Bên cạnh đó Công ty đăng ký số lượng khai thác cát xốp phục vụ nuôi trồng thủy sản năm 2017 là gần 100.000m3, chưa sát nhu cầu thực tế, vì riêng lượng cát xốp thực tế cần để nuôi ngao giá vụ xuân hè vừa qua và vụ thu đông hiện nay đã lớn hơn rất nhiều.

Chính bởi vậy đến thời điểm hiện nay bà con nuôi ngao giá Vân Đồn không có nguồn cát xốp để nuôi vụ thu đông, điều này khiến người nuôi “đứng ngồi không yên”, có nguy cơ gây thiệt hại hàng chục tỷ đồng cũng như ảnh hưởng đến hoạt động phát triển kinh tế thủy sản của toàn huyện.

Anh Hoàng Văn Liên, khu 5, thị trấn Cái Rồng, huyện Vân Đồn, người hiện đang có gần 4 triệu giống ngao giá đang chờ thả nóng lòng cho biết: Đến thời điểm này lứa ngao giống của gia đình tôi đã để quá tuổi gần 2 tháng, kích thước mỗi con gần 3cm, to quá đầu ngón tay rồi mà nếu giờ không được thả nuôi thương phẩm luôn thì chỉ còn nước cho vào nấu canh, chấp nhận mất gần 1 tỷ đồng tiền đầu tư.

Hiện nay con giống ngao giá đã quá tuổi, kích thước to quá mức tiêu chuẩn mà người dân vẫn chưa thể thả giống do thiếu cát xốp.

Anh Nguyễn Văn Tùng, Chủ tịch UBND xã Thắng Lợi, cho biết: Xã Thắng Lợi đang có 92 hộ dân nuôi ngao giá, chiếm 1/4 tổng số hộ nuôi trồng thủy sản toàn xã. Sau thành công của năm 2016, năm nay các hộ nuôi ngao giá của xã mở rộng hơn về quy mô, hiện đã đạt 30 triệu con giống, trị giá gần 7 tỷ đồng. Vì thế nếu không được cung cấp cát xốp để thả nuôi thương phẩm thì bà con và cả địa phương sẽ gặp nhiều khó khăn.

Còn theo anh Nguyễn Quang Ninh, Phó Phòng NN&PTNT huyện, mặc dù hiện giá ngao giống đang thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm ngoái, khoảng 200 đồng/con song tính tổng giá trị lượng ngao giống đang chờ cát xốp của bà con toàn huyện đến thời điểm này cũng đã lên đến trên 50 tỷ đồng.

Cần siết chặt công tác quản lý nuôi trồng thủy sản

Có thể khẳng định, nếu tình trạng thiếu cát xốp cung ứng cho việc nuôi ngao giá không được sớm giải quyết, chắc chắn sẽ gây thiệt hại lớn cho ngư dân, đồng thời ảnh hưởng tới tổng giá trị toàn ngành Thủy sản của Vân Đồn.

Trao đổi với chúng tôi, Phó Chủ tịch UBND huyện Vân Đồn, Tô Văn Hải cho biết: Trước tình hình thiếu cát xốp, ảnh hưởng tới hoạt động nuôi ngao giá của người dân, UBND huyện đã làm việc với Công ty TNHH Quan Minh để đơn vị khẩn trương hoàn tất các thủ tục pháp lý theo yêu cầu cũng như báo cáo tình hình và đề xuất UBND tỉnh sớm có chỉ đạo cụ thể để tháo gỡ khó khăn cho người nuôi ngao.

Các loài nhuyễn thể như tu hài, ngao hoa, ngao giá cần lượng cát xốp để trú ngụ và phát triển. Ảnh chụp tháng 1/2017

Qua tìm hiểu được biết, phong trào nuôi ngao giá được phát triển mạnh tại huyện Vân Đồn khoảng từ 4 năm trở lại đây. Đây là đối tượng dễ nuôi, thường thả chung khu vực nuôi với các loài nhuyễn thể khác, thời gian sinh trưởng từ 9 tháng đến 1 năm, sức sống tốt, đến giờ chưa phát sinh dịch bệnh; trong quá trình nuôi không phải cho ăn (thức ăn của ngao là phù du, tảo biển), đầu ra rộng mở và giá thu mua tương đối ổn định (50.000 -70.000 đồng/kg) nên giá trị và lợi nhuận mang lại tương đối cao.

Hơn nữa, với địa hình vùng vịnh, biển lặng sóng, kín gió, nguồn phù du dồi dào nên Vân Đồn rất có lợi thế nuôi nhuyễn thể, trong đó có ngao giá.

Tuy nhiên cũng chính vì điều kiện thuận lợi nên hiện nay số lượng hộ nuôi và diện tích nuôi ngao giá đã và đang tăng một cách đột biến, dẫn đến tăng trưởng "nóng", đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu cát xốp phục vụ nuôi như hiện nay. Đơn cử như, vụ thu đông năm 2016, số lượng ngao giá giống phục vụ nuôi thương phẩm khoảng 70 triệu con, thả được 3,5 triệu lồng, sản lượng thu được 4.000 tấn, trị giá 280 tỷ đồng thì vụ thu đông 2017, với lượng giống trên 250 triệu con đang chờ thả như nói trên sẽ thả nuôi thương phẩm được khoảng hơn 10 triệu lồng, sản lượng ước đạt trên 15.000 tấn, trị giá 700 - 800 tỷ đồng, cao gấp 2,5 lần so với năm 2016. Tổng số hộ nuôi ngao giá toàn huyện đến thời điểm này là 1.000 hộ nuôi, cao gấp 1,5 lần so với năm 2016.

Hiện tổng diện tích nuôi nhuyễn thể toàn huyện Vân Đồn đạt 2.140ha, bao gồm chủ yếu các loại ngao giá, ngao hoa, tu hài, hàu, hà... Theo quy hoạch phát triển thủy sản đến năm 2020 của huyện Vân Đồn, toàn huyện còn đến trên 1.200ha dành nuôi nhuyễn thể, trong đó đặc biệt là nuôi ngao giá, nâng tổng diện tích nuôi nhuyễn thể của toàn huyện lên đến 3.400ha.

Có thể thấy, tình trạng không có cát xốp để thả nuôi ngao giá thương phẩm vụ thu đông như hiện nay ở Vân Đồn đã ở mức bức thiết, cần sớm được giải quyết để tránh thiệt hại cho người dân. Tuy nhiên, qua sự việc này cũng cho thấy Công ty TNHH Quan Minh, đơn vị từng được UBND tỉnh cho phép khai thác, thu gom cát xốp để cung ứng cho người dân phải nâng cao trách nhiệm của mình, thực hiện đúng, đủ các thủ tục quản lý theo quy định để đảm bảo cung cấp ổn định, bền vững nguồn nguyên liệu cho bà con.

Bên cạnh đó, từ thực tiễn phát triển quá "nóng" trong nuôi ngao giá, thiết nghĩ, các ngành, chức năng của huyện Vân Đồn cũng cần phải nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng trong xây dựng và quản lý quy hoạch phát triển các loại nhuyễn thể nói chung, trong đó có ngao giá một cách hợp lý, có định hướng lâu dài cho người dân.

Việt Hoa

[links()]