Tín dụng chính sách sát cánh cùng người nghèo

Trải qua 15 năm triển khai thực hiện, vốn tín dụng chính sách xã hội đã giúp hàng ngàn lượt người nghèo và các đối tượng chính sách khác trên địa bàn Quảng Ninh có nguồn vốn để sản xuất kinh doanh, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống.

[links()]

Cán bộ Ngân hàng CSXH huyện Cô Tô hướng dẫn người dân thực hiện các thủ tục vay vốn.

Đa dạng hóa nguồn vốn

Thực hiện chủ trương “đa dạng hóa nguồn lực để thực hiện tín dụng chính sách xã hội”, Quảng Ninh đã tranh thủ nguồn vốn của Trung ương; huy động vốn của tổ chức, cá nhân; kịp thời bố trí nguồn vốn ngân sách địa phương đáp ứng nhu cầu vay vốn của người nghèo và các đối tượng chính sách.

Vì vậy, bên cạnh nguồn vốn Trung ương, năm 2009, Ngân hàng chính sách xã hội (CSXH) Chi nhánh Quảng Ninh đã triển khai mô hình tiết kiệm mới theo đặc thù riêng, đó là huy động tiết kiệm từ cộng đồng người nghèo thông qua Tổ tiết kiệm và vay vốn (TK&VV). Nhiều năm nay, hàng ngàn hộ gia đình trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đã đều đặn gửi tiền tiết kiệm thông qua các tổ TK&VV của Ngân hàng CSXH tỉnh với mệnh giá rất nhỏ, chỉ từ 1.000 đồng. Đây có lẽ là ngân hàng duy nhất ở Việt Nam nhận gửi số tiền này.

Tuy nhiên, cũng từ những đồng vốn rất bé nhỏ, hàng ngàn hộ gia đình, trong đó có cả hộ nghèo từng bước quen dần với hoạt động tài chính, nỗ lực hơn trong tích lũy vốn. Tính đến 30/9/2017, nguồn vốn huy động từ thành viên tổ TK&VV của Quảng Ninh là 161 tỷ đồng, tăng 161 tỷ đồng so với năm 2002, với 73.595 thành viên tại 2.383/2.405 tổ TK&VV (tỷ lệ 99%). Với tỷ lệ này, Quảng Ninh là một trong những địa bàn có số lượng hội viên của tổ TK&VV gửi tiết kiệm cao trong cả nước.

Biểu đồ tăng trưởng nguồn vốn tín dụng chính sách giai đoạn 2002-2017 tại Quảng Ninh.

Cùng với đó, từ tháng 10/2016, 183 điểm giao dịch tại 186 xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh, cán bộ của Ngân hàng CSXH không chỉ thực hiện nhiệm vụ thu gốc, lãi, giải ngân vốn theo định kỳ mà còn thực hiện dịch vụ nhận tiền gửi tiết kiệm của người dân. Mức tiền gửi tối thiểu 500.000 đồng/lần, thấp hơn các ngân hàng thương mại, lãi suất áp dụng tương đương theo lãi suất của các sản phẩm cùng loại, cùng kỳ hạn của ngân hàng thương mại.

Quy trình, thủ tục, hình thức gửi tiền đơn giản, dễ thực hiện, nhanh chóng. Hình thức huy động tiền gửi tiết kiệm này đã tận dụng được mạng lưới rộng khắp của các điểm giao dịch xã của Ngân hàng CSXH. Qua đó, không chỉ bổ sung thêm nguồn vốn phục vụ các chương trình tín dụng chính sách trên địa bàn mà còn huy động sự đóng góp của cộng đồng trong việc thực hiện các mục tiêu giảm nghèo bền vững. Tính đến 30/9/2017, nguồn vốn huy động tại các điểm giao dịch xã trên địa bàn tỉnh đạt 54 tỷ đồng, nâng tổng số vốn huy động từ các tổ chức kinh tế, cá nhân toàn tỉnh là 213,2 tỷ đồng, tăng  213,2 tỷ đồng so với năm  2002.

Chị Đoàn Thị Hải Yến, tổ 5, khu 2, phường Hùng Thắng, TP Hạ Long, cho biết: Do số tiền tiết kiệm không nhiều nên khi Ngân hàng CSXH triển khai dịch vụ nhận tiền gửi tiết kiệm tại điểm giao dịch, tôi đã đến gửi 1 triệu đồng, kỳ hạn 1 năm với mức lãi suất 6,5%. Tôi rất hài lòng với dịch vụ này bởi sự thuận tiện, tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại. Việc triển khai mô hình này còn rất phù hợp với người dân khu vực các xã vùng sâu, vùng xa, hải đảo, nằm ở cách xa trung tâm, số lượng các tổ chức tín dụng còn hạn chế.

Giảm nghèo bền vững là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng Quảng Ninh đã và đang nỗ lực thực hiện. Theo đó, thời gian qua, tỉnh đã đặc biệt quan tâm bố trí nguồn vốn ủy thác cho vay; hỗ trợ phương tiện, trang thiết bị, trụ sở làm việc, nhân lực... Trong đó, riêng nguồn vốn ngân sách địa phương ủy thác sang Ngân hàng CSXH để bổ sung nguồn vốn cho vay trên địa bàn tính đến 30/9/2017 đạt 117,8 tỷ đồng; tổng nguồn vốn đạt 2.517 tỷ đồng, tăng 2.364 tỷ đồng, gấp 14,8 lần so với năm 2002, tốc độ tăng trưởng bình quân đạt 20,2%.

Trao "cần câu" cho người nghèo

Với phương châm "cho cần câu còn hơn cho xâu cá", Ngân hàng CSXH là ngân hàng duy nhất thực hiện phương thức ủy thác cho vay qua các tổ chức chính trị-xã hội. Để thực hiện hiệu quả phương thức này, Ngân hàng CSXH Chi nhánh Quảng Ninh đã thiết lập các tổ TK&VV, thường xuyên nâng cao chất lượng các tổ, định kỳ thực hiện kế hoạch kiểm tra hoạt động uỷ thác của các tổ chức hội, đoàn thể cấp xã của tổ.

Biểu đồ tăng trưởng dư nợ tín dụng chính sách giai đoạn 2002-2017 tại Quảng Ninh.

Thông qua tổ TK&VV, các chương trình chính sách tín dụng ưu đãi được thực hiện hiệu quả, dân chủ, công khai theo phương châm "dân biết, dân làm, dân kiểm tra". Trao đổi với chúng tôi, ông Bùi Minh Thanh, Phó Chủ tịch Hội Nông dân (HND) tỉnh, cho biết: Phương thức ủy thác cho vay vốn đối với hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác mà Ngân hàng CSXH và các đoàn thể chính trị - xã hội đang thực hiện là mô hình mang tính ưu việt trong việc hỗ trợ nông dân tiếp cận vốn vay hiệu quả. Năm 2004, nguồn vốn cho vay hộ nghèo được bàn giao từ hệ thống Ngân hàng NN&PTNT về các tổ thuộc HND quản lý với số nợ quá hạn lớn chiếm 3 tỷ/72 tỷ đồng, bằng 4,1% dư nợ. Do đó, Hội đã phối hợp với Ngân hàng CSXH Chi nhánh Quảng Ninh ban hành kế hoạch giảm nhanh nợ quá hạn, tăng dư nợ cho vay, tăng số hộ vay đồng thời kiện toàn các tổ TK&VV.

Đến nay, HND tỉnh đang quản lý 786 tổ TK&VV với 24.407 thành viên và tổng dư nợ là 756,6 tỷ đồng, tăng 753 tổ và tăng 23.692 thành viên so với 2003. Nếu như đến 31/12/2003 dư nợ đạt 3,142 tỷ đồng với 1 chương trình tín dụng thì đến nay dư nợ đạt 760,5 tỷ đồng với 12 chương trình tín dụng, tăng 245 lần so với cuối năm 2003, chiếm tỷ trọng 32,4% tổng dư nợ Ngân hàng CSXH ủy thác.

Cán bộ Ngân hàng CSXH Chi nhánh Quảng Ninh trao sổ tiết kiệm cho người dân tại điểm giao dịch phường Hà Lầm, TP Hạ Long.

Song song với đó, xác định làm tốt công tác xử lý nợ quá hạn, góp phần nâng cao hiệu quả của nguồn vốn, Ngân hàng CSXH Chi nhánh Quảng Ninh đã phối hợp chặt chẽ với các hội, đoàn thể nhận uỷ thác trên địa bàn trong công tác tập huấn nghiệp vụ uỷ thác, quy trình vay vốn, kỹ năng quản lý vay vốn cho các hội, đoàn thể và 100% tổ trưởng tổ TK&VV trên địa bàn. Đồng thời, kịp thời rà soát các đối tượng vay vốn gặp rủi ro và đề nghị cấp trên khoanh nợ, xóa nợ. Mặt khác, hàng quý Ban Đại diện Hội đồng quản trị Ngân hàng CSXH từ tỉnh đến các địa phương tiến hành họp giao ban, đánh giá kết quả hoạt động tại đơn vị. Bằng các giải pháp tích cực, chất lượng tín dụng chính sách không ngừng được nâng cao. Nếu như cuối năm 2002, tổng nợ xấu vốn tín dụng chính sách là 4,4 tỷ đồng (tỷ lệ 3,3%/tổng dư nợ) thì đến ngày 30/9/2017, tỷ lệ nợ xấu tín dụng chính sách giảm xuống còn 0,22% (giảm 3,08%) so với năm 2002.

Từ 2 chương trình được triển khai vào cuối năm 2002 đến nay, Ngân hàng CSXH Chi nhánh Quảng Ninh đang thực hiện 15 chương trình tín dụng chính sách. Nguồn vốn tín dụng chính sách đã được phủ rộng đến 186 xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh với tổng dư nợ tính đến ngày 30/9/2017 đạt 2.446 tỷ đồng với 72.757 hộ nghèo và các đối tượng chính sách còn dư nợ, tăng 2.276 tỷ đồng (gấp 14,4 lần) so với năm 2002. Bên cạnh đó, Quảng Ninh là một trong số ít các tỉnh, thành phố triển khai các tín dụng chính sách theo cơ chế đặc thù riêng bằng nguồn vốn ngân sách tỉnh. Đó là, cho vay hỗ trợ phát triển hợp tác xã, cho vay đối với hộ dân sinh sống lâu dài tại đảo Trần, cho vay hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở giai đoạn 2...

Trong 15 năm qua, vốn tín dụng chính sách đã thực sự trở thành điểm tựa của các hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống, làm giàu chính đáng. Các chương trình tín dụng chính sách đã hỗ trợ cho 57.086 hộ vượt qua ngưỡng nghèo; tạo việc làm cho 146.878 lao động; 26.376 lượt học sinh, sinh viên được vay vốn học tập...

Gắn bó với nguồn vốn của Ngân hàng CSXH từ những ngày đầu, ông Chíu Sinh Phát, thôn Pắc Cáy, xã Đồn Đạc, huyện Ba Chẽ, cho biết: Năm 2000, gia đình tôi là hộ nghèo, ăn không đủ no, mặc không đủ ấm, nhà ở nhà tạm bợ. Được sự động viên tổ TK&VV thôn Pắc Cáy, năm 2004, tôi đã mạnh dạn vay 20 triệu đồng của từ chương trình cho vay hộ nghèo của Ngân hàng CSXH huyện Ba Chẽ để trồng 4ha cây keo. Từ đó, gia đình tôi hiện đã có 6ha rừng trồng cây keo, 1,2ha đất vườn trồng cam sành, 1 tổ hợp máy xát gạo… Từ một hộ nghèo, gia đình tôi đã trở thành hộ gia đình sản xuất kinh doanh giỏi cấp huyện. Tôi tin rằng hàng trăm ngàn gia đình trong toàn tỉnh đã và đang vay vốn Ngân hàng CSXH sẽ tiếp tục nói lời cảm ơn Chính phủ, tỉnh, Ngân hàng CSXH.

Với nhiều ưu việt, 15 năm qua, chương trình tín dụng chính sách không chỉ trao “cần câu” cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách mà còn giúp họ tiếp cận với hoạt động tài chính, mạnh dạn đầu tư phát triển kinh tế mang lại hiệu quả, góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo trong từng giai đoạn.

Cao Quỳnh