Giải tỏa "ách tắc" trong giải ngân vốn đầu tư công

Tính đến hết Quý III/2017, khối lượng thực hiện vốn chi đầu tư phát triển trên địa bàn tỉnh đạt trên 5.297 tỷ đồng, giảm 5,7% so với cùng kỳ. Giải ngân đến 20/9 đạt trên 5.025 tỷ đồng bằng 51,24% kế hoạch đã phân khai, giảm 8,12% so với cùng kỳ. Điều này đã ảnh hưởng đến tiến độ của các dự án. Tìm ra các giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ trọng tâm mà lãnh đạo tỉnh giao cho các sở, ngành, địa phương tập trung triển khai những tháng còn lại của năm 2017.

[links()]
Vì sao chậm giải ngân vốn XDCB?

Từ số liệu trên cho thấy, tỷ lệ giải ngân vốn XDCB hiện đang chậm. Theo đánh giá của Sở Kế hoạch và Đầu tư, nguyên nhân chủ yếu là do công tác chuẩn bị đầu tư còn mất nhiều thời gian. Từ khâu triển khai lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công, tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà thầu đến tổ chức thi công, thanh, quyết toán còn lúng túng, thiếu chủ động trong việc thực hiện theo trình tự, theo quy định của Luật Xây dựng, Luật Đầu tư công...

Vì vậy, nhiều công trình, dự án đáng lẽ phải khởi công từ Quý I/2017 thì bước sang đầu Quý II mới được khởi công, khối lượng công trình thực hiện không cao, ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân. Thêm vào đó, công tác thẩm định quyết toán dự án hoàn thành ở khối huyện còn chậm; do khối lượng hồ sơ tồn đọng lớn qua các năm, số lượng cán bộ làm công tác đầu tư của Phòng Tài chính - Kế hoạch cấp huyện còn thiếu và việc rà soát xác định hồ sơ cần hoàn thiện để thực hiện thẩm định, phê duyệt của các cơ quan, đơn vị, UBND các xã chậm, chưa triệt để; ở nhiều địa phương, các thành viên tổ thẩm định kiêm nhiệm công việc bố trí thời gian cho công tác thẩm định gặp khó khăn...

Dự án hồ chứa nước Khe Cát, xã Hải Lạng (Tiên Yên) đã cơ bản được hoàn thành.

Về một số chương trình đang triển khai, việc giải ngân vốn diễn ra rất chậm. Trong đó, phải kể đến Chương trình xây dựng Nông thôn mới (NTM), đến nay mới giải ngân được khoảng 25% so với kế hoạch. TX Quảng Yên là địa bàn giải ngân vốn cao nhất cũng chỉ đạt 59% so với kế hoạch; còn các địa phương khác đều giải ngân dưới 33%, trong đó có một số địa phương có tỷ lệ giải ngân rất thấp như: Cô Tô (1%); Vân Đồn (3%); Đầm Hà (12%); Bình Liêu, Móng Cái (17%). Việc giải ngân thấp nguồn vốn này một phần là do việc điều chỉnh lại kế hoạch đã phân bổ vốn đầu năm đối với Chương trình xây dựng NTM (Quyết định phê duyệt điều chỉnh số 1176/QĐ-UBND ngày 19/4/2017) dẫn đến các địa phương bị động, đặc biệt là các địa phương điều chỉnh giảm số vốn so với quyết định giao đầu năm, do nguồn vốn đã được các địa phương phân khai từ đầu năm cho các chủ đầu tư và đã được các chủ đầu tư triển khai thực hiện.

Mặt khác, thời gian đầu tỉnh chưa phê duyệt thiết kế mẫu, thiết kế điển hình áp dụng đối với các dự án hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng theo cơ chế đặc thù, cho nên quá trình triển khai, thực hiện nhiều địa phương chưa đảm bảo theo tiến độ đề ra.

Hay như vốn Chương trình giảm nghèo bền vững cũng mới giải ngân được 53% so với kế hoạch. Điều này một phần do việc phân bổ kế hoạch đầu năm không phù hợp dẫn đến phải điều chỉnh lại kế hoạch (Quyết định điều chỉnh số 1248/QĐ-UBND ngày 24/4/2017); năng lực của cán bộ cấp xã còn hạn chế dẫn tới quá trình triển khai, thực hiện tại một số địa phương chưa đảm bảo theo tiến độ đề ra, dẫn đến việc giải ngân nguồn vốn này không đạt như kỳ vọng.

Tập trung triển khai các giải pháp

Có thể khẳng định, tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công gây "ách tắc" nguồn vốn, giảm hiệu quả sử dụng vốn, là một "điểm nghẽn" đối với tăng trưởng kinh tế. Không những thế, việc này sẽ khiến lãng phí đến 3 lần. Một là, lãng phí do công trình chậm đưa vào sử dụng; hai là, để tiền "đóng băng" trong khi Nhà nước phải trả lãi; ba là, nhà thầu phải đi vay ngân hàng.

Nếu không có các giải pháp cấp bách để thúc đẩy tiến độ giải ngân thì sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng và sẽ gây áp lực lạm phát và toàn bộ nền kinh tế. Bởi vậy, mới đây trong cuộc giao ban XDCB Quý III/2017, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Long đã chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương tiếp tục quán triệt sâu sắc chỉ đạo của tỉnh về đầu tư phát triển XDCB trên tinh thần chỉ đạo giải ngân vốn XDCB đảm bảo đúng tiến độ, yêu cầu về thời gian, niên độ để phát huy được hiệu quả các công trình sau đầu tư.

Thi công nền đường cao tốc Hạ Long- Vân Đồn.

Đối với các chủ đầu tư phải tăng ca, tăng người làm và kiên quyết điều chuyển công việc của các nhà thầu yếu kém sang cho các nhà thầu khác; Sở Tài chính tiếp tục tham mưu cho tỉnh giảm chi tiêu thường xuyên để điều hòa vốn, bố trí sang tăng cho đầu tư phát triển đạt được con số 55%. Vốn đầu tư phát triển năm nay sẽ không điều chuyển sang năm 2018, do đó, hết 30/10 sẽ rà soát lại các chủ đầu tư khả năng không giải ngân được thì sẽ tiến hành điều hòa vốn. Tuy nhiên, sẽ ưu tiên chủ đầu tư đang triển khai cùng một lúc nhiều dự án trên địa bàn và ưu tiên cho các công trình quyết toán, giảm nợ đọng XDCB, sau đó mới đến các công trình trọng điểm để đảm bảo mục tiêu.

Bên cạnh đó, các địa phương phải có giải pháp tích cực để giải ngân vốn cho chương trình mục tiêu quốc gia theo đúng chỉ đạo của tỉnh. Trong quá trình triển khai thi công các công trình, phải đảm bảo đúng tiến độ cam kết, nếu chậm tiến độ thì kiểm điểm rõ trách nhiệm của chủ đầu tư, ban quản lý dự án và nhà thầu; phải tăng cường kiểm tra, giám sát, quản lý trình tự thủ tục đầu tư theo đúng quy định, tránh thất thoát, nợ đọng XDCB, tổ chức thẩm định, giám sát thi công để đảm bảo chất lượng các công trình; đặc biệt, phải chú ý tới công tác GPMB của các công trình, trong đó có các công trình trọng điểm, phải kiểm tra thường xuyên, đột xuất, tránh để ảnh hưởng tới tiến độ của tỉnh.

Với sự chỉ đạo quyết liệt của tỉnh, hy vọng những giải pháp nói trên sẽ khắc phục được tình trạng không giải ngân được vốn XDCB,  góp phần đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế của năm 2017.

Hiểu Trân