"Giải mã" tình trạng cứ mưa là ngập

Thứ 7, 14/10/2017 | 07:07:06 [GMT +7] A A

Khí hậu biến đổi khắc nghiệt, hạ tầng kỹ thuật đô thị nhiều bất cập, trong khi một số khai trường khai khoáng, dự án phía đồi chưa quan tâm đến việc thoát nước, cơ bản hạ tầng thoát nước vẫn dùng chung, đấu nối với cống, rãnh tại khu dân cư... - Đây chính là nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngập lụt ở nhiều địa phương trong tỉnh sau mỗi trận mưa.

Dù là địa phương ven biển, có bờ biển dài lên đến 250km, địa hình nhiều đồi núi, thoải dốc theo hướng Bắc-Nam, nhưng những năm gần đây Quảng Ninh liên tục xảy ra tình trạng cứ mưa to là ngập lụt nhiều nơi. Đơn cử, trận mưa kỷ lục cuối tháng 7/2015, có thời điểm lượng mưa đo được tại TP Cẩm Phả lên đến trên 1.000mm, Quảng Ninh chịu thiệt hại nặng nề với tổng số tiền gần 3.000 tỷ đồng, 17 người bị thiệt mạng.

Trận mưa mới đây nhất ngày 7/10/2017, tuy lượng mưa đo được tại TP Hạ Long mới gần 180mm, song trên địa bàn thành phố đã có đến 25 điểm ngập lụt, một số khu dân cư nước tràn vào nhà cao khoảng 70cm như các phường Cao Thắng, Hà Trung; xuất hiện 6 điểm sạt lở, ảnh hưởng đến tài sản nhân dân đã khiến hàng chục hộ dân phải sơ tán ra khỏi vùng nguy hiểm. Tại một số địa phương khác như Ba Chẽ, nước lũ đổ về làm tầng 1 chợ Trung tâm Ba Chẽ ngập gần 1m...

Người dân khu 3, phường Cao Thắng, TP Hạ Long dùng ván ngăn nước ngập gần 1m tràn vào nhà trong trận mưa ngày 5/7/2016.

Mưa lớn cũng khiến các tuyến giao thông bị hư hại, chia cắt, giao thông gián đoạn như quốc lộ 18 đoạn qua phường Giếng Đáy, Hồng Hà (TP Hạ Long) hay chân dốc Đèo Bụt (TP Cẩm Phả), nước đọng tại lòng đường cao gần 1m, phương tiện ùn tắc. Cùng chung “số phận”, các đường tràn tại huyện Ba Chẽ, Hoành Bồ hiện thường xuyên bị ngập, một số bị hư hại, phá hỏng hoàn toàn...

Theo Đài Khí tượng thủy văn tỉnh, những năm gần đây, khí hậu ở Quảng Ninh có những dấu hiệu khác thường. Cụ thể: Nhiệt độ trung bình mỗi năm đã tăng khoảng 0,1 độ C, nắng nóng có xu hướng xuất hiện sớm và kết thúc muộn, thời tiết diễn biến phức tạp, xuất hiện nhiều trận mưa lớn bất thường. Tính riêng tháng 6/2017, trên địa bàn tỉnh có đến 21/30 ngày mưa, các tháng tiếp theo trung bình mỗi tháng đều có trên 10 ngày mưa.

Với cường độ mưa lớn, dày đặc như vậy thì hiện tượng nước đổ về khu vực thấp trũng, gây ngập lụt là điều rất dễ xảy ra nếu hạ tầng thoát nước không tốt. Đây có thể là nguyên nhân chính dẫn đến ngập lụt thời gian gần đây.

Khu đô thị ven biển phường Hồng Hải - Hồng Hà, TP Hạ Long. Ảnh: Đỗ Giang

Theo đánh giá của cơ quan chức năng tỉnh, Quảng Ninh đang có tốc độ đô thị hóa tương đối nhanh, xu hướng phát triển đô thị ven biển. Trong khi, cốt nền đối với các công trình xây dựng mới đã thay đổi để đối phó với nước biển dâng, nâng từ 2,7m lên 3,3m so với mực nước biển tiêu chuẩn. Điều này dẫn đến khu vực đô thị phía biển đang có chiều hướng cao hơn so với cốt nền khu vực dân cư phía chân núi, vô hình chung tạo thành vùng trũng phía sâu trong đất liền. Mặc dù những năm gần đây các đô thị như Hạ Long, Cẩm Phả đã tập trung cải tạo đầu tư hệ thống cống thoát nước, nhưng vẫn chưa giải quyết được tình trạng ngập úng.

Đơn cử như trận mưa ngày 7/10 vừa qua, một số người dân tại khu 2, phường Hà Khánh, TP Hạ Long, nơi có hệ thống cống liên phường chảy qua, phản ánh mặc dù cơn mưa lớn nhưng thời gian không kéo dài vậy mà nước từ phía đồi đổ xuống khu dân cư rất nhanh làm đầy các cống. Do không tiêu thoát kịp, nước tràn mặt cống và vào nhà các hộ dân.

Còn tại khu 5, phường Cao Thắng, TP Hạ Long, nơi có gần 40 hộ gia đình bị ngập trong trận mưa ngày 7/10 vừa qua, nguyên nhân lại do đây là khu vực thấp trũng, một số dự án tại địa bàn thi công chậm tiến độ nhiều năm, nhà dân nằm trong quy hoạch, không thể cải tạo, nâng cao, hệ thống cống tiêu thoát nước bị bồi lấp, dẫn đến cảnh “cứ mưa là ngập”.

Mương liên phường, đoạn qua khu 2, phường Hà Khánh ngập nước trong trận mưa ngày 7/10/2017.

Tương tự tại TP Cẩm Phả, dọc tuyến quốc lộ 18 đoạn qua phường Quang Hanh có đến 5 cống thoát đưa nước ra biển, tuy nhiên chỉ sau trận mưa, khu vực chân dốc Đèo Bụt nước lại ngập cao gần 1m, gây chia cắt nhiều giờ. Dù trước đó năm 2015 hiện tượng này đã xảy ra và các cơ quan liên quan cùng TP Cẩm Phả làm rõ, chỉ ra nguyên nhân là do hoạt động khai thác đá tại cửa hang Luồn làm lấp dòng chảy tự nhiên, công tác xử lý cũng đã được triển khai bằng việc khơi thông dòng chảy. Vậy mà, sau 2 năm ngập vẫn hoàn ngập.

Ông Hoàng Đình Sáu, Phó Giám đốc Sở GT-VT cho biết: Các tuyến quốc lộ 18 bị ngập lụt sau những trận mưa ngày càng phổ biến và có diễn biến khó lường, nhiều đoạn ngập lụt mới phát sinh như tại phường Hồng Hà, phường Bãi Cháy... Nguyên nhân sơ bộ xác định cũng là do bị ảnh hưởng bởi dòng chảy, nước không thoát kịp ra biển.

Để xảy ra điều này, theo Phó Giám đốc Sở GT-VT là do trong quá trình phát triển đô thị, công tác thoát và xử lý nước chưa được tính toán kỹ, quản lý xây dựng bị buông lỏng đã dẫn đến nhiều hệ thống kênh mương, rãnh suối bị bồi lấp; người dân lấn chiếm, thậm chí xây cả nhà lên cống thoát nước...