Quảng Ninh chia sẻ kinh nghiệm trong Chương trình OCOP

LÀM THẾ NÀO ĐỂ XÚC TIẾN THƯƠNG MẠI (XTTM) NÔNG SẢN HIỆU QUẢ?

Ông Nguyễn Quốc Toản, Phó Cục Trưởng Cục chế biến và Phát triển thị trường nông sản: “Phải xây dựng được hệ thống cơ chế chính sách hiệu quả đối với việc tiêu thụ sản phẩm”
Qua đánh giá thực tế cho thấy hiện nay đang có tới trên 81% nông sản, sản phẩm truyền thống làng nghề đang được tiêu thụ nội địa, tỷ lệ sản phẩm xuất khẩu, đến tay người tiêu dùng nước ngoài thấp, chưa tới 20%. Điều này xuất phát từ rất nhiều nguyên nhân, trong đó sự có mặt và tham gia của doanh nghiệp trực tiếp sản xuất sản phẩm cũng như đơn vị chuyên phân phối sản phẩm rất thấp, chủ yếu vẫn là người sản xuất tự tìm cách tiêu thụ sản phẩm của mình. Điều này ít tính chuyên nghiệp, về lâu về dài sẽ hạn chế sự phát triển, cản trở các mục tiêu mà chương trình đưa ra. Chính bởi vậy theo tôi trước tiên phải xây dựng được hệ thống cơ chế chính sách có hiệu lực và hiệu quả cao đối với việc tiêu thụ sản phẩm. Việc này có thể lồng ghép trong quá trình xây dựng chính sách phát triển ngành nghề nông thôn, chính sách thực hiện chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới. Các địa phương cũng cần có những chính sách riêng của mình một cách phù hợp, từ đó nâng cao tính thực thi của chính sách, mang lại hiệu quả thiết thực cho người tham gia chương trình OCOP và nền kinh tế nói chung.

Ông Lê Đức Thịnh, Phó Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (thuộc Bộ NN&PTNT): “Nêu cao vai trò của người sản xuất trong XTTM”
Việt Nam không có nhiều thế mạnh sản xuất nông nghiệp tập trung, quy mô lớn nhưng đi vào các mô hình sản xuất phát huy từ ưu điểm vùng miền, khí hậu, địa hình, kiến thức người dân bản địa thì lại rất phù hợp. Đây cũng là hướng đi mà các địa phương đang đi, để từ đó mỗi tỉnh thành nói riêng, toàn quốc nói chung có hệ thống các sản phẩm OCOP. Có thể nói khâu XTTM thực chất là bước cuối, song lại là khâu quan trọng nhất nhằm đưa các sản phẩm OCOP đến thị trường, đến người tiêu dùng, để mang lại lợi nhuận cho người sản xuất, người kinh doanh, thúc đẩy phát triển kinh tế nói chung. Tôi cho rằng ở giai đoạn này XTTM sản phẩm OCOP đang cần bàn tay hỗ trợ của nhà nước, nhưng lâu dài phải là sự tự lực, tự chủ và quết tâm của chính người sản xuất. Từ đó để sản phẩm OCOP đến với thị trường không chỉ thông qua các hội chợ như hiện nay mà phải có cách làm riêng của mỗi người, mỗi đơn vị sản xuất. Bên cạnh đó, cần thiết phải nâng cao vai trò của các tổ hợp tác, HTX trong khâu XTTM sản phẩm OCOP. Bởi hơn ai hết họ chính là người sở hữu nguồn lợi tự nhiên và mục tiêu cuối cùng của OCOP suy cho cùng cũng là hướng về cộng đồng.

Ông Mai Đình Lợi, Chi Cục Trưởng Chi Cục Phát triển nông thôn tỉnh Quảng Nam: “Định hướng thị trường cho từng sản phẩm”
Lợi thế của Quảng Nam trong phát triển chương trình OCOP không thua kém Quảng Ninh. Quảng Nam có hệ sinh thái đặc trưng của 3 vùng miền núi, đồng bằng và vùng biển với những sản phẩn hết sức đặc sắc, nhất là về dược liệu và thủy sản. Tiêu biểu như sâm Ngọc Linh, đẳng sâm, ba kích, quế Trà Mi, rong biển Tam Hải, mực nái Núi Thành… Đặc biệt sâm Ngọc Linh đã được Bộ NN&PTNT đưa vào danh mục sản phẩm Quốc gia. Tuy nhiên lợi thế là vậy song do nhiều lý do nên từ trước đến nay Quảng Nam dường như chưa có chương trình OCOP. Mới đây Chính phủ đã quyết định lấy Quảng Nam là 1 trong 9 tỉnh thành làm điểm về chương trình này. Trên cơ sở này, cùng với việc học hỏi kinh nghiệm của các đơn vị bạn, trong đó đặc biệt là Quảng Ninh, tỉnh Quảng Nam sẽ nhanh chóng rà soát sản phẩm, xây dựng đề án phát triển, quan tâm phần cơ chế chính sách thực hiện cũng như lựa chọn những sản phẩm tiêu biểu nhất, nhằm đẩy mạnh kết quả chương trình. Riêng về phần XTTM sản phẩm OCOP hiện mới ở bước bắt đầu, tuy nhiên chúng tôi cũng đã có định hướng thị trường cho từng sản phẩm.

Ông Nguyễn Xuân Nhẫn, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Lào Cai: “Doanh nghiệp phải đóng vai trò động lực thúc đẩy chương trình OCOP”
Lào Cai chưa có sản phẩm OCOP như Quảng Ninh nhưng đã có một số ít sản phẩm địa phương được trang bị tem, nhãn mác, có thể truy xuất nguồn gốc. Qua tham khảo cho thấy chương trình OCOP của Quảng Ninh rất ý nghĩa, đúng với mục tiêu hướng đến nông dân, nông thôn của Chính phủ và cách làm của Quảng Ninh cũng rất sáng tạo, tiên phong. Tới đây, trong mục tiêu của mình, Lào Cai cũng sẽ tập trung triển khai chương trình OCOP, trong đó từ nay đến hết năm 2020 sẽ phấn đấu xây dựng được 100 sản phẩm, riêng trong năm 2017 phấn đấu có 17 sản phẩm. Qua kinh nghiệm của Quảng Ninh và tại cuộc hội thảo giải pháp thúc đẩy XTTM sản phẩm OCOP hôm nay, tôi cho rằng giải pháp đầu tiên là phải có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị đến từng người dân, trong đó nông dân là gốc của vấn đề. Thứ hai vai trò của doanh nghiệp rất quan trọng, phải được coi là động lực quyết định tính bứt phá, sự thành công của chương trình OCOP. Bởi thực tế không có doanh nghiệp thì người nông dân vẫn sản xuất song sản phẩm của họ rất khó trở thành hàng hóa, và khi đó không thể tiếp cận được thị trường lớn, không thể trở thành thương hiệu mạnh được. Ngoài ra mặc dù mục tiêu cuối cùng của chính sách nhà nước là dành cho người dân, tuy nhiên để hiệu quả thì nên thông qua một đơn vị đại diện, đó có thể là doanh nghiệp, HTX hay tổ hợp tác sản xuất nào đó.

Ông Lương Trung Hiếu, Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Nhân, tỉnh Sơn La: “Sẽ nhanh chóng khởi động và đẩy mạnh chương trình OCOP”
Sản phẩm OCOP xét về chủng loại không có gì đặc biệt, chủ yếu là những nông sản, sản phẩm của các làng nghề truyền thống vốn rất đơn giản, quen thuộc với đời sống người dân. Thế nhưng khi mang danh là sản phẩm OCOP thì những sản phẩm ấy được nâng tầm lên, tạo được niềm tin trong lòng người tiêu dùng, chiếm được thiện cảm của thị trường tiêu thụ. Đây chính là cái hay mà OCOP Quảng Ninh đã đạt được. Từ thành công này của Quảng Ninh, tôi cho rằng huyện Yên Nhân của chúng tôi nói riêng, tỉnh Sơn La nói chung cần phải nhanh chóng có sự khởi động và đẩy mạnh chương trình OCOP. Trong đó giải pháp đầu tiên phải là về cách thức tổ chức, cơ chế khuyến khích doanh nghiệp, người dân vào cuộc đến vấn đề định hướng phát triển bền vững của chương trình. Sơn La đang có những sản phẩm rất đặc trưng, đã và đang được nhiều người tiêu dùng trong nước biết đến như nhãn, xoài, mận hậu, mơ, táo mèo… Với chương trình OCOP, chúng tôi quyết tâm đưa nông sản, sản phẩm làng nghề truyền thống trên địa bàn đến được với thị trường trong nước và tiến tới xuất khẩu ra nước ngoài.

Ông Nguyễn Mạnh Hà, Giám đốc Sở Công Thương Quảng Ninh: “Tổ chức hội nghị tháo gỡ khó khăn về XTTM cho các đơn vị sản xuất OCOP trong năm 2017”.

Ngay từ khi bắt tay vào chương trình OCOP, Quảng Ninh đã xác định khâu XTTM là bước then chốt của chu trình. Do đó, thời gian qua, Quảng Ninh đã triển khai hàng loạt các hoạt động XTTM như: Đầu tư xây dựng trung tâm, điểm bán sản phẩm OCOP tại 14/14 địa phương; hỗ trợ các đơn vị tham gia hội chợ trong và ngoài nước; tổ chức thường niên Hội chợ OCOP Quảng Ninh… Đến nay, các sản phẩm OCOP Quảng Ninh đã được tiêu thụ rộng khắp tại các thị trường trong và ngoài tỉnh. Đồng thời, thông qua hoạt động XTTM các đơn vị sản xuất sản phẩm OCOP có đầy đủ các thông tin thực tế từ thị trường để tiếp tục nâng cao chất lượng. Thời gian tới, Sở Công Thương Quảng Ninh sẽ tham mưu tiếp tục xây dựng hoạt động XTTM cụ thể. Trong đó, xây dựng các chuỗi liên kết trực tiếp từ sản xuất đến tiêu thụ, tiếp tục kết nối tiêu thụ sản phẩm tại hệ thống bán lẻ, duy trì tuần kết nối tiêu dùng tại các địa phương trên địa bàn tỉnh… Bên cạnh đó, Sở sẽ làm việc với từng đơn vị để kết nối tiêu thụ, xác định hoạt động XTTM cho từng sản phẩm. Năm nay, Sở sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức hội nghị tháo gỡ khó khăn cho các các doanh nghiệp, HTX, cơ sở sản xuất sản phẩm OCOP đạt từ 3-5 sao trong XTTM.

Việt Hoa - Cao Quỳnh