Xây dựng nông thôn mới - nhìn từ Quảng Tây, Trung Quốc

Từ ngày 19 đến 25-12 vừa qua, tôi và các thành viên đoàn công tác của tỉnh Quảng Ninh tham gia lớp bồi dưỡng chuyên đề “Mô hình nông thôn mới (NTM) của Trung Quốc” tại Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc. Trong 7 ngày học tập, chúng tôi đã được tìm hiểu các cơ chế, chính sách, học tập kinh nghiệm trong xoá đói, giảm nghèo và xây dựng NTM.

Đoàn học viên tỉnh Quảng Ninh (Việt Nam) tham quan mô hình phát triển nông nghiệp thôn Trung Lương, huyện Long An, TP Nam Ninh, Quảng Tây, Trung Quốc.

Trung Quốc xác định xây dựng NTM là phải nhịp nhàng, toàn diện, thúc đẩy xây dựng cả chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, hạ tầng nông thôn. Theo đó, Trung Quốc đề ra và thực hiện chính sách “Tam nông”: Nông nghiệp, nông thôn, nông dân. Xây dựng cơ chế hỗ trợ “Lấy công nghiệp thúc đẩy nông nghiệp”, “Lấy thành thị kéo nông thôn”; thực hiện phương châm “Cho nhiều, lấy ít”; tăng thu nhập và bảo đảm quyền lợi của nông dân, thúc đẩy nông thôn hài hoà, huy động tính tích cực, chủ động, sáng tạo của nông dân, đẩy mạnh kinh tế và xã hội nông thôn phát triển vừa nhanh, vừa tốt.

Cũng như các địa phương khác của Trung Quốc, Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây thực hiện nhiều cơ chế, chính sách trợ cấp nông nghiệp, như: Trợ cấp cho nông dân trồng lương thực; trợ cấp máy móc nông nghiệp; chính sách khuyến khích huyện sản xuất lương thực lớn; hỗ trợ công thức phân bón; chính sách giá sàn thu mua lương thực; hỗ trợ giống tốt trong chăn nuôi; xây dựng đồng ruộng tiêu chuẩn cao... Các cơ chế, chính sách đều có mục đích, tiêu chuẩn cụ thể và đều nhằm mang lại sự hỗ trợ đắc lực cho người nông dân, cũng như nông thôn trong phát triển kinh tế - xã hội.

Một trong số các chính sách mà Quảng Tây thực hiện trong xây dựng NTM là đầu tư cơ sở hạ tầng nông thôn. Theo đó, Quảng Tây xây dựng đồng loạt công trình tưới tiêu nông nghiệp, công trình nước sạch cho người và vật nuôi, công trình đường sá, công trình công cộng về thông tin, văn hoá, thể thao nông thôn... Nhờ đó, diện mạo nông thôn được cải thiện, thúc đẩy sản xuất và lưu thông nông sản. Điển hình như thôn Hồng Nham, thị trấn Liên Hoa, huyện tự trị dân tộc Dao Cung Thành (Quảng Tây). Địa hình của thôn có nhiều đá vôi nham thạch, người dân mưu sinh bằng trồng cây lương thực. Giữa thập niên 80 của thế kỷ trước, thôn phát triển trồng cây ăn quả xen kẽ các mỏm đá vôi. Sau nhiều năm, thôn trở thành điểm du lịch với rừng cây ăn quả bạt ngàn. Năm 2003, với sự giúp đỡ của chính quyền, thôn đã quy hoạch lại, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, làm nên thôn mới theo mô hình biệt thự có chức năng nghỉ dưỡng, tham quan. Đến nay, thôn Hồng Nham có gần 100 hộ thì trên 60 hộ hợp nhất khách sạn và nhà ở thành biệt thự “nông gia vườn, ao, chuồng”. Năm 2007, 400 người dân thôn Hồng Nham đón tiếp 20 vạn du khách; thu nhập của người dân trong thôn đạt 8.500 nhân dân tệ, trong đó 1/2 từ dịch vụ du lịch, 1/2 từ bán hoa quả.  

Chế độ đặc phái viên kỹ thuật nông nghiệp cũng khá thành công ở Quảng Tây. Chế độ này xuất phát từ nhu cầu của nông dân, nhằm đáp ứng nhu cầu cấp thiết về khoa học kỹ thuật (KHKT) trong nông nghiệp, được triển khai lần đầu từ năm 1999 tại TP Nam Bình, tỉnh Phúc Kiến. Theo đó, đã có 1.534 kỹ thuật viên xuống 1.330 thôn, cùng nông dân kết nối, cung cấp các dịch vụ KHKT, ứng dụng vào trồng trọt, chăn nuôi, tiêu thụ nông sản. Đến nay, toàn Trung Quốc có hơn 700.000 kỹ thuật viên đang hoạt động sôi nổi ở nông thôn, giúp hơn 60 triệu nông dân lập nghiệp. Riêng ở Quảng Tây, đã có hơn 45.000 lượt đặc phái viên kỹ thuật về nông thôn, mang lại thu nhập cao cho 18.100 hộ thí điểm KHKT, kéo theo gia tăng thu nhập cho 73.400 hộ liên quan với trên 322.000 nông dân. Quảng Tây đã lập phương án thực thi cụ thể, thúc đẩy mạnh hơn nữa chế độ này, phổ biến đến tất cả các huyện, xã, thị trấn và đại bộ phận thôn hành chính.

Bên cạnh đó, trong các bài giảng về cơ chế, chính sách xoá đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới của Trung Quốc, chúng tôi còn được tiếp cận với một số mô hình có tính thực tiễn cao, như: Phát triển khu nông nghiệp; phát triển du lịch nông thôn; marketing nông sản; kinh nghiệm xây dựng “Quảng Tây xinh đẹp - nông thôn sạch sẽ”... Những kiến thức trong bài giảng được chứng minh bằng những mô hình thực tế, mang lại cho học viên nhiều kiến thức, kinh nghiệm bổ ích...

Hoàng Quý