Trung tâm, điểm bán hàng, giới thiệu sản phẩm OCOP: Chưa phát huy hiệu quả sau đầu tư

Xác định tầm quan trọng của khâu xúc tiến thương mại đối với chương trình OCOP, tỉnh đã quy hoạch 21 trung tâm, điểm bán hàng trên địa bàn toàn tỉnh. Đây cũng chính là địa chỉ tin cậy cho người dân, khách du lịch tìm mua các sản phẩm đặc trưng của Quảng Ninh. Tuy nhiên đến nay, nhiều trung tâm vẫn chưa phát huy được hiệu quả sau đầu tư...

Khách tham quan, mua hàng tại Trung tâm OCOP TP Uông Bí.

Gần 1 năm nay, Trung tâm bán hàng OCOP của TP Uông Bí tại phường Quang Trung và xã Thượng Yên Công đã trở thành địa chỉ quen thuộc và ngày càng được nhiều người dân biết đến. Thành công trên là do địa điểm bán hàng khá lý tưởng khi một điểm nằm ở một phường trung tâm, ngay cạnh chợ Trung tâm của thành phố còn một điểm nằm ngay trong khu Di tích danh thắng Yên Tử nên rất thích hợp cho việc quảng bá và giới thiệu sản phẩm. Mặt khác, để trung tâm hoạt động có hiệu quả, thành phố đã giao cho Phòng Kinh tế (đơn vị phụ trách chương trình OCOP) trực tiếp quản lý điểm bán hàng này. Trên cơ sở đó, Phòng Kinh tế cũng đã giao các đầu việc cho 3 cán bộ của phòng từ khâu nhập hàng, khâu quản lý điểm bán hàng, khâu maketting sản phẩm... Vì vậy, việc kinh doanh của 2 trung tâm này ngày càng phát triển, doanh thu trung bình đạt 5 triệu đồng/ngày. Tương tự như TP Uông Bí, điểm bán hàng tại huyện Bình Liêu và Hải Hà cũng đang có nhiều chuyển động tích cực. Tuy nhiên, nếu nhìn một cách tổng thể trên địa bàn toàn tỉnh, thì việc đầu tư, khai thác hiệu quả sau đầu tư của các trung tâm, điểm bán hàng OCOP như 3 địa phương nói trên vẫn còn khá ít ỏi, cá biệt có những điểm bán hàng đã phải đóng cửa sau một thời gian hoạt động.

Đầu tiên có thể kể đến Trung tâm OCOP tỉnh tại TX Đông Triều, trung tâm bán hàng có quy mô lớn nhất trên địa bàn tỉnh hiện nay. Trung tâm này được khởi công xây dựng vào tháng 10-2014 tại khu Vĩnh Hồng, phường Mạo Khê, do Công ty TNHH Thành Tâm 668 làm chủ đầu tư với tổng kinh phí đầu tư trên 20 tỷ đồng (tỉnh hỗ trợ 2 tỷ đồng). Sau 18 tháng triển khai thi công, tháng 12-2015, Trung tâm đã được đưa vào sử dụng với tổng diện tích 1.300m2; trong đó khu trưng bày, mua sắm các sản phẩm OCOP của tỉnh rộng 1.000m2, còn lại là bãi đỗ xe, công trình phụ trợ. Để đảm bảo cho Trung tâm hoạt động, Công ty TNHH Thành Tâm 668 đã đào tạo, bồi dưỡng 30 nhân viên làm công tác phục vụ, bán hàng; xây dựng các pano áp phích, tờ rơi tuyên truyền, giới thiệu các sản phẩm; kết nối với trên 40 doanh nghiệp, HTX, hộ sản xuất để cung ứng sản phẩm. Thế nhưng chỉ sau một thời gian ngắn, cuối tháng 7-2016 vừa qua, TX Đông Triều đã có văn bản về việc xin chuyển địa điểm Trung tâm sang một vị trí mới. Lý do xin chuyển địa điểm là vì hoạt động của Trung tâm chưa hiệu quả và gặp nhiều khó khăn như: Lượng khách đến với trung tâm rất ít; các tour du lịch đến với Hạ Long, hoặc xe khách, xe du lịch cá nhân chưa được kết nối điểm dừng chân, hầu hết khách đến Trung tâm là dân địa phương, sức mua thấp; số lượng sản phẩm OCOP đưa vào Trung tâm còn hạn chế, sản phẩm còn mang tính thời vụ, quy mô sản xuất nhỏ chưa đáp ứng số lượng cung cấp thường xuyên, một số sản phẩm chất lượng chưa tốt; sự hợp tác của một số đơn vị có sản phẩm với Trung tâm chưa tìm được tiếng nói chung; giá thuê đất sau khi điều chỉnh quy hoạch tăng cao hơn so với đơn giá trước khi xây dựng Trung tâm, nên chủ đầu tư càng gặp nhiều khó khăn. Với việc tiêu thụ khó khăn nên các đơn vị sản xuất không thường xuyên cung cấp sản phẩm OCOP, sản phẩm bày bán ít, lợi nhuận không đủ chi phí, hàng tháng Công ty phải bù lỗ trên 50 triệu đồng, chưa tính đến khấu hao tài sản, hàng tồn, hàng hỏng, hàng hết hạn sử dụng phải huỷ, tiền thuê đất. Cùng với Trung tâm OCOP tỉnh, một số điểm bán hàng OCOP tại nhiều địa phương cũng chưa phát huy được hiệu quả khai thác sau đầu tư như: Hoành Bồ, Quảng Yên, Hải Hà, Bình Liêu... Lý do dẫn đến thực trạng này là do địa điểm bán hàng chưa thực sự phù hợp (Quảng Yên); địa điểm xây dựng phù hợp nhưng tổ chức bộ máy vận hành chưa tốt (huyện Hoành Bồ); thường xuyên bị thiếu nguồn hàng (Bình Liêu, Hải Hà)... Cá biệt là điểm bán hàng Trường Sa Quán tại phường Hồng Hà, TP Hạ Long, do không được hỗ trợ về địa điểm bán hàng nên sau một thời gian hoạt động, điểm bán hàng này đã phải đóng cửa khi lợi nhuận không đủ để trả cho tiền thuê địa điểm lên tới 30 triệu đồng/tháng. Dẫn đến một thành phố trung tâm của tỉnh, đón hàng triệu lượt khách du lịch mỗi năm nhưng lại không có một điểm bán hàng, giới thiệu sản phẩm OCOP.

Thiết nghĩ, để các trung tâm, điểm bán hàng OCOP phát huy hiệu quả và đảm bảo chỗ đứng cho nông sản địa phương, việc lựa chọn địa điểm cần có sự tính toán kỹ lưỡng dựa theo nguyên tắc thị trường chứ không nên theo ý chí chủ quan của lãnh đạo địa phương; hệ thống quản lý OCOP phải là những người có kinh nghiệm trong lĩnh vực thương mại; nhà nước cần phải tiếp tục quan tâm hỗ trợ khâu xúc tiến thương mại và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân...

Hoàng Nga