Ba Chẽ: Tập trung quy hoạch, phát triển rừng

Ba Chẽ là huyện miền núi đặc biệt khó khăn của tỉnh, tổng diện tích tự nhiên toàn huyện là 60.855,5ha; trong đó, diện tích rừng và đất lâm nghiệp là 55.530ha, chiếm 91,2%. Với vị trí địa lý, địa hình đất đai, khí hậu... huyện Ba chẽ có rất nhiều tiềm năng, thế mạnh để phát triển kinh tế rừng.

Tính đến hết năm 2014, diện tích rừng và đất rừng của huyện là 49.500,3ha, trong đó đất có rừng là 44.540,2ha (rừng tự nhiên 10.679,9ha; rừng trồng 33.860,4ha, còn lại là diện tích đất trống). Độ che phủ rừng của huyện giai đoạn 2011-2015, chiếm hơn 50%. Trong cơ cấu kinh tế của năm thì lâm nghiệp đóng vai trò chủ đạo, luôn chiếm hơn 60% giá trị sản xuất. Hiện huyện đang tập trung chỉ đạo phát triển ngành lâm nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá tập trung với 2 vùng chuyên canh nguyên liệu và dược liệu...

Mô hình trồng rừng gỗ lớn của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ba Chẽ.

Diện tích rừng trồng để cung cấp gỗ nguyên liệu của huyện chủ yếu là các cây trồng như keo, thông, sa mộc, quế... Khối lượng khai thác gỗ hàng năm duy trì khoảng 17.000-20.000m3 và khai thác khoảng hơn 180 tấn vỏ quế tươi. Diện tích rừng của Ba Chẽ tuy tăng nhưng năng suất, chất lượng rừng chưa cao, chủ yếu là sản phẩm gỗ nhỏ, chưa đáp ứng nhu cầu nguyên liệu cho phát triển công nghiệp chế biến đồ gỗ. Để phát huy thế mạnh, cũng như nâng cao năng suất rừng trồng, huyện đã triển khai kế hoạch trồng rừng sản xuất kinh doanh gỗ lớn và chuyển hoá rừng gỗ nhỏ sang gỗ lớn giai đoạn 2015-2020 với tổng kinh phí đầu tư hơn 57 tỷ đồng. Dự kiến giai đoạn này, huyện trồng rừng gỗ lớn và chuyển hoá rừng gỗ nhỏ sang gỗ lớn với diện tích khoảng 3.380ha (trồng 1.320ha, chuyển hoá 2.060ha) chủ yếu trồng, chuyển hoá cây keo và quế. Cùng với trung chuyển đổi mô hình gỗ nhỏ sang lớn, địa phương còn tích cực kêu gọi thu hút các doanh nghiệp vào đầu tư sản xuất lâm nghiệp, chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Hiện địa phương có 4 doanh nghiệp và 1 HTX đầu tư vào lĩnh vực sản xuất lâm nghiệp.

Ngoài trồng rừng, khoanh nuôi phục hồi rừng tự nhiên, với điều kiện thiên nhiên thuận lợi, huyện Ba Chẽ còn có tiềm năng phát triển cây dược liệu với quy mô tập trung. Diện tích trồng cây dược liệu của huyện hiện nay hơn 240ha, chủ yếu trồng các cây: Ba kích tím, trà hoa vàng, nấm linh chi..., trong đó ba kích tím là một cây trồng chủ lực của địa phương (diện tích hiện hơn 187ha). Đây là loài cây lâm sản ngoài gỗ phù hợp với thổ nhưỡng đất rừng Ba Chẽ, nên được nhiều địa phương trồng, như: Lương Mông, Minh Cầm, Đạp Thanh, Thanh Lâm... Trong quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp hàng hoá của tỉnh giai đoạn 2014-2020, huyện có 3 sản phẩm được lựa chọn, trong đó ba kích nằm trong danh mục sản phẩm nông nghiệp hàng hoá cùng với chăn nuôi (gia súc, gia cầm). Ngoài thế mạnh cây ba kích tím, Ba Chẽ còn có nhiều loài cây dược liệu khác cho giá trị kinh tế cao, như trà hoa vàng, kim ngân, đẳng sâm, cát sâm, kim tiền thảo, đinh lăng… Từ năm 2016-2020, Ba Chẽ sẽ từng bước thực hiện quy hoạch vùng trồng dược liệu tập trung với diện tích khoảng 2.500ha (ba kích 1.500ha, trà hoa vàng 500ha, dược liệu khác 500ha, nấm linh chi 735 tấn nguyên liệu...) nhằm đạt giá trị sản xuất 764 tỷ đồng/năm.

Ông Nguyễn Văn Bắc, Phó Phòng NN & PTNT huyện, cho biết: Với phương thức sản xuất nghề rừng như lâu nay của người dân Ba Chẽ, trồng rừng nguyên liệu với chu kỳ kinh doanh ngắn (5-7 năm) tuy cho thu nhập nhanh, giải quyết được những khó khăn trước mắt, giảm được nghèo cho người sản xuất lâm nghiệp; tuy nhiên, về lâu dài để nâng cao năng suất, khai thác tốt tiềm năng của rừng, địa phương cần tiếp tục chuyển hoá rừng trồng nguyên liệu gỗ nhỏ sang gỗ lớn và trồng cây dược liệu trên địa bàn. Trước mắt, huyện sẽ tập trung xây dựng được những mô hình, điển hình, hiệu quả kinh tế của trồng rừng gỗ lớn, dược liệu để người dân thực hiện chuyển đổi theo. Để triển khai thành công kế hoạch trồng rừng sản xuất kinh doanh gỗ lớn, Nhà nước cần có chính sách khuyến khích, hỗ trợ về nguồn lực (giống, vốn, lãi suất ngân hàng) cho các hộ dân...

Phạm Tăng