Phát triển kinh tế trang trại: Hướng đi bền vững

Thời gian qua, kinh tế trang trại (KTTT) trên địa bàn tỉnh phát triển đã góp phần thúc đẩy sản xuất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, dần đưa sản xuất nông nghiệp từ tự cấp, tự túc sang sản xuất hàng hoá với việc hình thành các vùng sản xuất hàng hoá mũi nhọn, tập trung quy mô lớn.

Tính đến nay, trên địa bàn toàn tỉnh có 394 trang trại (tăng 22 trang trại so với năm 2014), trong đó có hơn 300 trang trại đã được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện là KTTT. Bình quân mỗi trang trại có tổng vốn đầu tư từ 300-400 triệu đồng, đặc biệt có trang trại có vốn đầu tư ban đầu lớn trên 5 tỷ đồng, giá trị sản xuất 250-300 triệu đồng/năm, giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động thường xuyên và lao động thời vụ.

Phát triển kinh tế trang trại mang lại hiệu quả kinh tế cao. Ảnh: Trang trại tổng hợp của gia đình anh Trần Văn Đạt, xã Cẩm Hải (TP Cẩm Phả).

Xác định phát triển KTTT là hướng đi hiệu quả, góp phần đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, Quảng Ninh đã có nhiều giải pháp nhằm phát huy tiềm năng lợi thế của từng địa phương. Trong đó, tỉnh đã xây dựng các chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, đồng thời tập trung xây dựng mối liên kết giữa trang trại với doanh nghiệp; đẩy mạnh xúc tiến thương mại và đào tạo nâng cao năng lực quản lý của chủ trang trại. Đây là những cú huých giúp nhiều trang trại đưa công nghệ cao vào sản xuất, giải phóng sức lao động cho nông dân, nâng cao chất lượng sản phẩm, cho thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm, từng bước CNH-HĐH nông nghiệp, nông thôn; sử dụng quỹ đất tốt hơn. Đặc biệt, KTTT là một trong những phương thức khai thác và tận dụng tốt vùng đất đồi trọc, bãi bồi ven sông biển, mặt nước, ao đầm, biển... để tạo ra sản phẩm hàng hoá nông, lâm, thuỷ sản, góp phần thúc đẩy quá trình tập trung ruộng đất để hình thành và phát triển kinh tế với quy mô lớn. Từ phát triển kinh tế trang trại các phương thức bán thâm canh, thâm canh, nuôi trồng theo quy mô công nghiệp từng bước thay thế phương thức sản xuất truyền thống góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, tạo ra sản phẩm nông sản hàng hoá có sức cạnh tranh cao trên thị trường. Qua khảo sát thực tế tại các địa phương, đã có nhiều trang trại sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả cao.

Đến thăm mô hình trang trại chăn nuôi rộng hơn 3,5ha của gia đình ông Nguyễn Thế Cường, xã Thống Nhất (Hoành Bồ) hiện đang chăn thả trên 9.000 con gà, vịt các loại, trong đó có gần 7.000 con gà thịt và trên 2.000 con vịt đẻ. Ông Cường cho biết: Bình quân mỗi năm tôi bán cho các cơ sở kinh doanh thực phẩm và người dân trên địa bàn khoảng 6.000-7.000 con gà thịt; hàng nghìn quả trứng mỗi ngày vào vụ vịt đẻ... trừ chi phí lãi hơn 100 triệu đồng mỗi năm. Không chỉ trang trại của ông Cường mà rất nhiều trang trại khác cũng cho hiệu quả kinh tế cao như trang trại nuôi trồng thuỷ sản của ông Trần Văn Thiên, khu 1, thị trấn Cái Rồng (Vân Đồn) với quy mô 2ha mặt nước nuôi tôm thẻ chân trắng, cho thu nhập bình quân 300 triệu đồng/năm; trang trại trồng rừng và chăn nuôi của ông Phan Lương Khuyên, thôn Lưỡng Kỳ, xã Thống Nhất (Hoành Bồ) với quy mô 42ha rừng, 3ha nhãn và gần 2.000 con gà thả đồi, cho thu nhập trên 500 triệu đồng/năm; trang trại chăn nuôi lợn, trồng rừng của ông Hoàng Văn Châu, phường Hà Khánh (Hạ Long), với doanh thu 50 tỷ đồng/năm, tạo việc làm cho 60 lao động thường xuyên và 50 lao động thời vụ.

Tuy nhiên, theo đánh giá của Sở NN&PTNT kinh tế trang trại trên địa bàn tỉnh vẫn còn những khó khăn, vướng mắc. Theo điều tra khảo sát thì phần lớn các chủ trang trại là nông dân (chiếm tới 75%), lao động chủ yếu là người trong gia đình, thiếu thông tin về thị trường, khoa học, kỹ thuật nên gặp nhiều khó khăn trong việc xác định phương hướng, xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh, do vậy sản phẩm làm ra năng suất, chất lượng thấp, sức cạnh tranh yếu, hiệu quả đạt được không cao (đặc biệt có trang trại lao động chính là các hộ gia đình sản xuất theo tính chất tự phát, lợi nhuận chủ yếu là lấy công làm lãi, hiệu quả thấp). Đặc biệt, việc giao đất còn bị chồng chéo gây tranh chấp. Đáng chú ý gần 40% số trang trại hiện nay chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâu dài (chủ yếu là ký hợp đồng thầu đất, thuê dài hạn ở các địa phương) 20% số trang trại chưa được cấp giấy chứng nhận KTTT theo Thông tư 27/2011 của Bộ NN&PTNT. Trong khi đó đây là những giấy tờ có cơ sở pháp lý mang yếu tố quyết định để các trang trại được hưởng các chính sách ưu đãi cũng như dễ hơn trong việc vay vốn ngân hàng. Vì vậy, chủ trang trại chưa thực sự yên tâm đầu tư hết phần đất được giao vào sản xuất kinh doanh, dẫn đến hiệu quả sử dụng đất còn thấp.

Từ những hiệu quả của các mô hình phát triển kinh tế trang trại tại nhiều địa phương trong tỉnh cho thấy, đây thực sự là hướng đi bền vững cho người nông dân, không những giảm được áp lực lao động, việc làm, thúc đẩy chuyển dịch nhanh cơ cấu kinh tế nông nghiệp mà còn góp phần quan trọng vào sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp nông thôn, góp phần quan trọng trong mục tiêu xây dựng nông thôn mới.

Trang Thu