Bảo vệ đa dạng sinh học biển Vườn Quốc gia Bái Tử Long: Cần có quy hoạch phát triển bền vững

Vườn Quốc gia Bái Tử Long bao gồm hệ sinh thái biển nằm trong Vịnh Bái Tử Long với diện tích mặt biển chiếm 2/3 diện tích vườn quốc gia. Bởi vậy, công tác bảo tồn đa dạng sinh học biển trong Vườn Quốc gia Bái Tử Long đã được nỗ lực triển khai.

Lực lượng chức năng thả các cá thể rùa về rừng tại suối Vạn Lau, đảo Ba Mùn (Vườn Quốc gia Bái Tử Long).

Theo kết quả nghiên cứu, khảo sát của Vườn Quốc gia Bái Tử Long, hệ sinh vật biển Vườn quốc gia hết sức phong phú, đa dạng về thành phần gồm 391 loài. Hầu hết các loại động vật biển ở đây đều là loài hải sản có giá trị kinh tế cao và mang ý nghĩa khoa học rất lớn. Cụ thể là: Động vật phù du 51 loài, động vật đáy 132 loài, cá 19 loài, san hô 79 loài (số loài ghi trong Sách đỏ Việt Nam có 17 loài). Do điều kiện sinh cảnh có yếu tố riêng biệt, quần thể động vật biển thuộc Vườn quốc gia có nhiều loài quý hiếm như bào ngư, hải sâm, sá sùng... Đặc biệt, theo nhân dân địa phương và những ngư dân đánh bắt hải sản trên vùng biển này, hàng năm cứ vào tháng 10, loài Dugong (hay còn gọi là bò biển), đây là loài động vật nằm trong Sách đỏ Việt Nam xuất hiện nhiều tại khu vực Vườn quốc gia để kiếm ăn, vì khu vực này có nhiều loại cỏ biển và một số loài thuỷ sinh là thức ăn chính của chúng.

Trên cơ sở kết quả nghiên cứu cho thấy, vùng biển Vườn quốc gia có tiềm năng đa dạng sinh học cao. Chính vì vậy, Vườn Quốc gia Bái Tử Long được chọn là một trong những khu vực đại diện về bảo tồn biển Việt Nam. Kể từ khi được thành lập đến nay thì công tác bảo tồn đa dạng sinh học và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên luôn là nhiệm vụ trọng tâm, hàng đầu của Vườn Quốc gia Bái Tử Long. Ngoài lực lượng kiểm lâm trực tiếp làm công tác tuần tra, bảo vệ còn có lực lượng cán bộ khoa học nghiên cứu, đề xuất tìm ra các giải pháp bảo tồn cũng như các nguồn kinh phí đầu tư cho hoạt động bảo tồn luôn được Vườn quốc gia chú trọng ưu tiên. Bên cạnh đó, Vườn quốc gia còn phối hợp chặt chẽ với các cấp chính quyền địa phương ở 5 xã vùng đệm, cùng với lực lượng công an, bộ đội biên phòng, Chi cục Bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản…, để tuyên truyền và thực thi pháp luật. Từ đó tệ nạn khai thác hải sản bằng chất nổ, đèn cao áp, xung điện… đã chấm dứt. Vườn Quốc gia Bái Tử Long đã phối hợp với Tổ chức Prontier - Vietnam thực hiện các dự án: Dự án nghiên cứu đa dạng sinh học về rừng và dự án nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng dân cư. Bên cạnh đó, những nỗ lực bảo tồn và phát triển các hệ sinh thái cơ bản thông qua việc điều tra, nghiên cứu phục hồi các hệ sinh thái với các biện pháp nuôi cấy nhân tạo san hô, trồng bổ sung rừng ngập mặn; tăng cường công tác quản lý bảo vệ và tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng trong việc bảo vệ sự đa dạng của các hệ sinh thái cũng được đẩy mạnh.

Tuy nhiên, theo đồng chí Nguyễn Văn Hùng, Trưởng phòng Khoa học kỹ thuật và Hợp tác Quốc tế (Vườn Quốc gia Bái Tử Long) thì hiện nay, các lĩnh vực nghiên cứu về đa dạng sinh học trong Vườn Quốc gia Bái Tử Long mới chỉ mang tính đơn lẻ, chưa mang tính tổng hợp, hệ thống, để có thể đánh giá được hiện trạng nguồn tài nguyên phong phú ở đây. Đặc biệt, các công cụ, thiết bị nghiên cứu khoa học còn thiếu, hiện phần lớn dữ liệu về đa dạng sinh học được thu thập đã cũ; một số thành phần loài chưa được điều tra, nghiên cứu, bổ sung. Do đó, cần đầu tư thêm trang thiết bị phục vụ công tác nghiên cứu khoa học biển, đặc biệt cần phải có một quy hoạch phát triển bền vững, xây dựng chương trình hành động dài hạn cho công tác bảo vệ đa dạng sinh học biển trong Vườn Quốc gia Bái Tử Long.

Hiểu Trân