Chiến lược phát triển kinh tế biên mậu

Cùng với nhiều hoạt động kinh tế khác, hoạt động kinh tế thương mại biên giới đã và đang làm thay đổi căn bản diện mạo vùng biên Móng Cái bởi tính đa dạng, phong phú và có tính linh hoạt cao về điều kiện kinh doanh và những hình thức dịch vụ hỗ trợ thương mại. Trong đó, động lực chính thúc đẩy quá trình này được TP Móng Cái và các ngành chức năng của Trung ương, của tỉnh xác định sẽ gắn chặt chẽ với mô hình Khu hợp tác Kinh tế biên giới.

Từ thành tựu kinh tế biên mậu

Kể từ năm 1998, sau khi được Thủ tướng Chính phủ cho áp dụng thí điểm một số chính sách mở, Móng Cái đã gặt hái được nhiều thành công trong cuộc “thí điểm” này và nhanh chóng trở thành một điểm sáng trên bức tranh kinh tế nước nhà, nhất là kinh tế cửa khẩu. Móng Cái đã chuyển hướng phát triển từ kinh tế thuần nông sang mũi nhọn thương mại, du lịch, dịch vụ. Năm 2008, Móng Cái chính thức trở thành thành phố theo Nghị định số 03/NĐ-CP của Chính phủ. Kể từ đó Móng Cái tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng, là vị trí mũi nhọn trong phát triển kinh tế của tỉnh, là dấu gạch nối quan trọng của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế giữa Việt Nam - Trung Quốc và các nước ASEAN.

Doanh nghiệp hai bên Móng Cái (Việt Nam) - Đông Hưng (Trung Quốc) ký kết hợp tác phát triển kinh doanh thương mại tại Hội thảo về hợp tác kinh tế biên giới trong khuôn khổ Hội chợ Thương mại - Du lịch quốc tế Việt - Trung.

Thành tựu nổi bật của Móng Cái 5 năm trở lại đây đó là đã duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế với nhịp độ ổn định và luôn đạt ở 2 con số. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, trong đó, thương mại - dịch vụ chiếm trên 70% tỷ trọng kinh tế. Tổng giá trị hàng hoá hai chiều qua cửa khẩu Móng Cái trong thời gian này đạt 18.070 triệu USD, tăng bình quân 26,25%/năm, chiếm 95,7% tổng kim ngạch hàng hoá qua các cửa khẩu biên giới đất liền của tỉnh và chiếm trên 40% tổng kim ngạch hàng hoá XNK qua cửa khẩu các tỉnh biên giới phía Bắc (Lào Cai, Lạng Sơn, Cao Bằng). Thu thuế XNK qua cửa khẩu Móng Cái chiếm 85,3% tổng thu qua các cửa khẩu biên giới của tỉnh và chiếm 28,5% tổng thu XNK qua cửa khẩu các tỉnh biên giới phía Bắc. Hoạt động mua bán, trao đổi hàng hoá cư dân biên giới được duy trì thường xuyên, hàng hoá thông quan qua cửa khẩu cơ bản đúng quy định hiện hành. Hoạt động xuất nhập cảnh chủ yếu là thăm thân, lao động, học tập, du lịch tăng bình quân từ 12-14%/năm.

Điểm tạo dấu ấn cho kinh tế cửa khẩu Móng Cái còn phải kể đến số thu ngân sách trên địa bàn trong 5 năm qua với tốc độ tăng bình quân khoảng 7%/năm. Chính nhờ sự phát triển của kinh tế cửa khẩu đã góp phần đưa Móng Cái từ một huyện thuần nông, trở thành thị xã đô thị loại IV và trở thành thành phố đô thị loại III năm 2009. Và trong tương lai Móng Cái sẽ trở thành đô thị loại II, một thành phố cửa khẩu quốc tế hiện đại với điểm nhấn quan trọng trong trục động lực 2 hành lang (Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh - Côn Minh Trung Quốc và Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh - Lạng Sơn - Quảng Tây Trung Quốc) và một vành đai kinh tế ven biển Vịnh Bắc Bộ.

Xây dựng chiến lược phát triển

So với các địa phương trên toàn tuyến biên giới Việt - Trung, TP Móng Cái (Quảng Ninh) và TP Đông Hưng (Quảng Tây) có nhiều lợi thế hơn cả trong việc phát triển thương mại và du lịch dựa trên ưu thế về vị trí địa lý, cơ sở hạ tầng, tính bổ trợ lẫn nhau về kinh tế và những viễn cảnh hợp tác trong tương lai. Không những thế, đây cũng chính là hai địa phương được Chính phủ hai nước kỳ vọng và dành sự quan tâm lớn với rất nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi. Trong đó phải kể đến những nỗ lực của hai bên khi xác định bước đi đầu tiên để xây dựng mô hình Khu hợp tác Kinh tế biên giới Móng Cái - Đông Hưng.

Về phía Việt Nam, ngày 2-3-2009, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 34/2009/QĐ-TTg về phê duyệt Quy hoạch phát triển vành đai kinh tế ven biển Vịnh Bắc Bộ đến năm 2020, trong đó có nội dung mang tính định hướng về hợp tác với Trung Quốc xây dựng Khu thương mại tự do Móng Cái; phát triển các hoạt động hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước và mở cửa, hội nhập mạnh với các nước ASEAN. Cụ thể hơn, trong Quyết định số 99/2009/QĐ-TTg ngày 29-7-2009 về phê duyệt Đề án phát triển thành phố cửa khẩu quốc tế Móng Cái đến năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ đã cho phép lãnh đạo TP Móng Cái được trao đổi với lãnh đạo TP Đông Hưng để triển khai xây dựng thí điểm Khu hợp tác kinh tế biên giới theo hướng có quy chế chung trong một số lĩnh vực… Trong khuôn khổ Hội nghị lần thứ 2, Uỷ ban công tác liên hợp giữa các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh (Việt Nam) và Quảng Tây (Trung Quốc), lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh và Quảng Tây đã cùng ký Biên bản ghi nhớ tại Hội nghị, trong đó có nội dung: “Hai bên cùng nỗ lực thúc đẩy xây dựng Khu hợp tác kinh tế qua biên giới Móng Cái - Đông Hưng”. Cho đến gần đây nhất vào tháng 10-2013, trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc của Thủ tướng Lý Khắc Cường tại Việt Nam, Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ Thương mại Trung Quốc cũng đã ký kết Biên bản ghi nhớ về xây dựng các Khu hợp tác kinh tế qua biên giới giữa hai nước Việt - Trung, trong đó có Móng Cái - Đông Hưng.

Với hai địa phương Móng Cái - Đông Hưng, trên nguyên tắc bình đẳng, hữu nghị, cùng có lợi, trong những năm qua hai địa phương này đã xác định hoạt động thương mại biên giới là cán cân trong sự phát triển toàn diện và lấy Hội chợ Thương mại - Du lịch quốc tế làm điểm nhấn quan trọng. Trải qua 10 kỳ hoạt động, năm 2013, Hội chợ tiếp tục được TP Móng Cái chủ trì phối hợp với TP Đông Hưng tổ chức. Hội chợ lần này có chủ đề “Hợp tác, hữu nghị cùng hội nhập, phát triển” và là hoạt động nằm trong chương trình xúc tiến thương mại quốc gia năm 2013. Song song với các hoạt động trưng bày, mua bán sản phẩm, hàng hoá, ký kết hợp đồng kinh tế, chuyển giao công nghệ, điều đặc biệt ở hội chợ lần này là chương trình hội thảo về khu hợp tác kinh tế biên giới. Tại cuộc hội thảo đã có 10 ý kiến tham luận của các chuyên gia, học giả và cơ quan quản lý Nhà nước về hoạt động thương mại, du lịch biên giới cũng như việc xây dựng khu hợp tác kinh tế xuyên biên giới Đông Hưng - Móng Cái. Các ý kiến đều khẳng định, đây là một nhu cầu cần thiết của Việt Nam - Trung Quốc trong khuôn khổ chương trình xây dựng “Hai hành lang một vành đai kinh tế” và đề nghị cần tăng cường hợp tác xây dựng các chương trình xúc tiến thương mại qua biên giới, tập trung hỗ trợ thương nhân, phát triển các phương thức kinh doanh, phương thức thanh toán đặc thù của thương mại biên giới. Ðặc biệt, cần hợp tác cụ thể phát triển những mặt hàng chủ lực có khả năng trao đổi thương mại biên giới lớn và ổn định…

Bá Khang

[links()]