Sử dụng hoá đơn bán hàng cung ứng dịch vụ: Doanh nghiệp vẫn “lách” thuế

Nhằm tiếp tục các giải pháp nâng cao chất lượng cải cách hành chính, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ nộp thuế nhanh chóng, tiện lợi, tại Nghị định 51/2010/NĐ-CP ngày 28-9-2010 của Chính phủ đã quy định: Doanh nghiệp tự in hoặc đặt in hoá đơn bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ. Sau hơn một năm triển khai thực hiện Nghị định tại địa phương đã mang lại những kết quả quan trọng, tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, vẫn còn không ít khó khăn bất cập phát sinh trong quá trình triển khai việc kê khai thu nộp thuế đối với các cơ quan thuế trên địa bàn.

Cán bộ ngành thuế sử dụng máy quét mã vạch kiểm tra hồ sơ hoá đơn, chứng từ. Ảnh: Thu Trang

Vẫn còn nhiều vi phạm

Theo số liệu báo cáo của các đơn vị thuế, tổng số doanh nghiệp các Chi cục thuế đang quản lý trên địa bàn là 7.193 doanh nghiệp, trong đó, các cơ quan thuế đã thông báo phát hành và sử dụng hoá đơn là 5.928 doanh nghiệp (gồm 5.843 doanh nghiệp tự đặt in, 84 doanh nghiệp tự in, 1 doanh nghiệp sử dụng hoá đơn điện tử). Hiện tại, số doanh nghiệp chưa sử dụng hoá đơn là 1.265 doanh nghiệp, chủ yếu là doanh nghiệp mới thành lập chưa hoạt động sản xuất kinh doanh nên chưa có nhu cầu sử dụng hoá đơn; doanh nghiệp ngừng nghỉ kinh doanh. Đến thời điểm này 100% doanh nghiệp cần sử dụng hoá đơn đã khởi tạo tự in, đặt in, phát hành hoá đơn; không có doanh nghiệp nào phản ánh không được hướng dẫn theo Nghị định 51 hoặc không có hoá đơn để sử dụng.

Tuy nhiên, qua việc thanh, kiểm tra của cơ quan thuế về công tác quản lý người nộp thuế thời gian qua cho thấy, vẫn còn trường hợp người nộp thuế vi phạm quy định về in, phát hành, quản lý và sử dụng hoá đơn. Đặc biệt là tình trạng: Bán hàng không lập hoá đơn, sử dụng hoá đơn không đúng quy định; lập hoá đơn thấp hơn giá trị thanh toán; thành lập doanh nghiệp để bán hoá đơn rồi bỏ trốn... Theo kết quả tổng hợp của các đơn vị ngành thuế trên địa bàn, tính đến hết tháng 7, tổng số vụ vi phạm về in, phát hành và sử dụng hoá đơn là 315 vụ, số tiền phạt vi phạm trên 1,14 tỷ đồng. Trong đó, nhiều nhất là vi phạm chế độ báo cáo hoá đơn với 103 vụ.

Đặc biệt sau 1 năm thực hiện Nghị định 51, các đơn vị ngành thuế cũng đã thực hiện 427 cuộc thanh kiểm tra về hoá đơn kết hợp với thanh kiểm tra chấp hành Luật Thuế. Qua kiểm tra đã phát hiện 30 đơn vị vi phạm, số tiền xử lý vi phạm phạt 207,7 triệu đồng. Các lỗi phổ biến thường gặp như: Vi phạm về quản lý hoá đơn (làm mất hoá đơn), không ghi hoặc gạch chéo phần bỏ trống trên hoá đơn đã sử dụng, sai quy định về đóng dấu pháp nhân trên hoá đơn, không lập hoá đơn theo bảng kê khai bán hàng cuối ngày, không lập hoá đơn với từng khách hàng; không lấy hoá đơn có tổng tiền thanh toán từ 200.000 đồng trở lên...

Cần có chế tài xử lý

Theo đánh giá của ngành thuế, có rất nhiều khó khăn trong quá trình triển khai Nghị định 51. Trong đó, chủ yếu tập trung vào khâu kiểm tra, phát hiện vi phạm. Cụ thể như việc xử lý hoá đơn bất hợp pháp hiện nay mới chỉ xác định là có dấu hiệu sử dụng hoá đơn bất hợp pháp mà chưa có kết luận của các cơ quan chức năng nên chưa đủ căn cứ xử lý, chủ yếu chỉ yêu cầu người nộp thuế khai giảm số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ còn chi phí doanh nghiệp vẫn đang tạm thời chấp nhận. Một số đơn vị hoá đơn có dấu hiệu bất hợp pháp không đồng ý điều chỉnh giảm thuế GTGT khi cơ quan thuế yêu cầu nhưng không có đủ căn cứ để xử lý thuế GTGT của đơn vị.

Mặt khác, đối với phần lớn đơn vị bán hàng xuất hoá đơn sau khi thực hiện hành vi vi phạm đã bỏ trốn, ngừng nghỉ. Các đối tượng bán và mua đều thực hiện giao dịch trước khi cơ quan thuế và cơ quan pháp luật khác thông báo. Đơn vị mua hàng thường không nhận trách nhiệm và thường đưa ra chứng minh lỗi thuộc về bên bán hàng. Đối với đơn vị mua hàng và sử dụng hoá đơn bất hợp pháp thường thực hiện hoàn thiện và khép kín các hồ sơ, sổ sách chứng từ để nguỵ biện cho hành vi vi phạm. Ngoài ra, việc xử lý hoá đơn bất hợp pháp mang tính cụ thể trong từng trường hợp, yếu tố trình độ cán bộ, biện pháp đấu tranh của cơ quan thuế ảnh hưởng rất lớn đối với hiệu quả công tác xử lý, do vậy còn có việc xử lý không thống nhất giữa các vụ việc có dấu hiệu tương tự nhau. Cũng qua tìm hiểu được biết, việc xác minh, đối chiếu xác minh hoá đơn giữa các địa phương hiện nay vẫn làm theo phương pháp thủ công, một số cơ quan thuế tỉnh ngoài chưa thực hiện đúng thời gian xác minh hoá đơn, vì vậy không kịp thời việc sử dụng hoá đơn đã thông báo mất, thông báo hết hiệu lực sử dụng, hoá đơn mua bán bất hợp pháp.

Trước những khó khăn, bất cập trong việc triển khai Nghị định 51, hiện nay ngành Thuế đang tiếp tục tập trung nâng cao hiệu quả tuyên truyền đối với người dân và doanh nghiệp về nghĩa vụ nộp thuế, sử dụng hoá đơn theo quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, từ nay đến cuối năm, các đơn vị ngành thuế trên địa bàn cũng sẽ tăng cường công tác thanh kiểm tra, xử lý các vi phạm liên quan đến hoá đơn chặt chẽ, hiệu quả hơn nữa.

Hồng Nhung