Làm gì để giảm nhập siêu

Vị trí địa lý tạo cho Quảng Ninh vị thế chiến lược quan trọng của vùng Đông Bắc Việt Nam, là thị trường nối liền thị trường Trung Quốc với ASEAN và trung tâm thương mại lớn của vành đai kinh tế Vịnh Bắc Bộ, gắn với hai tuyến hành lang kinh tế Việt - Trung. Vị thế này được khẳng định với con số hơn 1.000 doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân hàng năm tham gia hoạt động xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu của tỉnh, giá trị kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2011 lên tới 2.446 triệu USD, tăng 10,7% so với cùng kỳ năm 2010. Trong đó, kim ngạch nhập khẩu đạt 1.883 triệu USD, tăng 12,1% cùng kỳ năm trước.

Bốc xếp hàng hóa xuất khẩu tại cảng Thọ Xuân, Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái. Ảnh: Đỗ Giang

Thực tế hiện nay, các cửa khẩu của Việt Nam nói chung và Quảng Ninh nói riêng đang phải đối mặt với sự thâm hụt về cán cân thương mại, nhập siêu từ Trung Quốc tăng mạnh trong những năm gần đây. Rõ ràng, thông qua sự hợp tác biên giới, kim ngạch xuất khẩu giữa ta với bạn tăng lên đáng kể nhưng tình hình nhập siêu từ Trung Quốc vào Việt Nam không những không được cải thiện mà còn nặng nề hơn. Tại một số hội nghị bàn về phát triển thương mại biên giới, các chuyên gia kinh tế cả của Việt Nam và Trung Quốc đều cho rằng trong giai đoạn từ nay đến 2020, nhập khẩu của Việt Nam từ thị trường Trung Quốc vẫn tăng mạnh do mở cửa thương mại và nhu cầu về nguyên liệu, thiết bị, máy móc của Việt Nam vẫn còn lớn. Trong giai đoạn này sẽ có sự chuyển giao công nghệ từ Trung Quốc sang Việt Nam trong những ngành sử dụng nhiều lao động như dệt may, da giày, lắp ráp điện tử.

Quảng Ninh được định hướng phát triển thương mại - dịch vụ với tốc độ cao trên cơ sở khai thác tối đa lợi thế so sánh của vành đai kinh tế ven biển Vịnh Bắc Bộ, từng bước hội nhập vững chắc vào thị trường Trung Quốc và ASEAN. Đẩy mạnh xuất khẩu sang Trung Quốc các hàng hoá và dịch vụ phù hợp với nhu cầu nhập khẩu của Trung Quốc và lợi thế của địa phương. Phát triển đa dạng các hoạt động xuất khẩu tại chỗ như tạm nhập, tái xuất, chuyển tải, quá cảnh, uỷ thác, kho ngoại quan… Đầu tư xây dựng các khu phi thuế quan tại các khu vực cửa khẩu, khu kinh tế và các cửa hàng miễn thuế tại các thành phố, các trung tâm thương mại… Phát triển các ngành dịch vụ theo hướng đa dạng hoá, ưu tiên các ngành có giá trị gia tăng cao. 

Để ổn định cán cân thương mại, chúng ta cần tận dụng được cơ hội từ sự tăng trưởng của Trung Quốc, sự thiếu hụt về nguyên liệu và một số hàng hoá khác như nông sản, thuỷ sản để tăng cường xuất khẩu sang thị trường này.

Do vậy, trước mắt, chúng ta phải củng cố và đẩy mạnh xuất khẩu những mặt hàng chủ lực đang xuất khẩu và đã đứng chân được tại thị trường Trung Quốc. Từng bước nâng cao chất lượng, tăng hàm lượng chế biến, giảm xuất khẩu thô các mặt hàng thế mạnh như cao su, thuỷ sản, nông sản... Khai thác tiềm năng xuất khẩu những mặt hàng mới theo hướng đầu tư từ các nguồn vốn trong nước và vốn FDI. Tận dụng cơ hội của mở cửa thương mại và đầu tư để thu hút FDI để đẩy mạnh xuất khẩu, tham gia vào chuỗi giá trị hàng hoá của khu vực. Phấn đấu tổng kim ngạch xuất khẩu của phía Việt Nam qua các cửa khẩu của tỉnh tăng bình quân trên 20%/năm, tăng tỷ trọng hàng công nghiệp xuất khẩu trong cơ cấu hàng hoá xuất khẩu sang Trung Quốc. Đẩy mạnh hợp tác thương mại theo hướng hợp tác đầu tư với các doanh nghiệp Trung Quốc. Đồng thời đẩy mạnh xuất khẩu dịch vụ, thu hút đầu tư từ Trung Quốc để bù đắp sự thâm hụt thương mại, không gây nên những biến động bất lợi đối với kinh tế vĩ mô bởi xử lý vấn đề nhập siêu một cách chủ động và bền vững chỉ có thể trên cơ sở đẩy mạnh xuất khẩu và phát triển sản xuất các mặt hàng thay thế nhập khẩu.

Thanh Phong