Ghép thành công giống na Đài Loan với na dai Quảng Ninh

Các cán bộ của Trung tâm Khuyến nông tỉnh (Sở NN&PTNT) đã đầu tư thực hiện nhiệm vụ khoa học (không sử dụng ngân sách nhà nước): “Đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển của giống na QN-D1 ghép trên gốc na dai tại Quảng Ninh”.

Hội đồng nghiệm thu KH&CN kiểm tra giống na QN-D1 ghép trên gốc na dai Quảng Ninh.

Na là một trong những loại cây ăn quả được trồng tại địa phương trong tỉnh Quảng Ninh, một trong những loại cây chủ lực được quy hoạch thành vùng tập trung và cho giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, hiện nay người dân đang sử dụng giống na dai là chủ yếu, được nhân giống bằng phương pháp gieo hạt là chính, không được tuyển chọn, do đó chất lượng giống không tốt, chất lượng quả thấp, thời gian chín tập trung nên ảnh hưởng đến quá trình vận chuyển, xuất khẩu…

Anh Nguyễn Khắc Dũng, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh, Chủ nhiệm nhiệm vụ khoa học “Đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển của giống na QN-D1 ghép trên gốc na dai tại Quảng Ninh”, cho biết: Ở Quảng Ninh, giống na dai chín tập trung nên gây áp lực về tiêu thụ, vì không bảo quản được trong quá trình vận chuyển, xuất khẩu. Từ năm 2015 khi được UBND tỉnh cho đi học tập tại Đài Loan (Trung Quốc), được tiếp cận với giống na QN-D1, anh nhận thấy đây là một giống na có nhiều ưu điểm nổi trội nên đã di thực về Quảng Ninh. Tháng 2/2016 anh Dũng và các cán bộ của Trung tâm đã bắt tay vào thực hiện nhiệm vụ khoa học, không sử dụng ngân sách nhà nước.

Với giống na di thực về Quảng Ninh, nhóm thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu khoa học này đã lấy mắt ghép, nhân giống tạo vật liệu thí nghiệm (gốc ghép na dai 2 năm tuổi sinh trưởng khỏe mạnh); bố trí thí nghiệm (trồng cây), chăm sóc, tác động các biện pháp kỹ thuật, quan sát, theo dõi số liệu về tỷ lệ sống, sinh trưởng, phát triển và vật hậu. Qua theo dõi xác định tính khác biệt và khả năng thích nghi của giống trong điều kiện nghiên cứu. Đối với phương pháp nghên cứu: Thí nghiệm theo dõi trên cây, mật độ trồng 500 cây/ha (mỗi cây cách nhau 5m, hàng cách hàng 4m, mỗi hàng 5 cây). Đối chứng để mô tả đặc điểm thực vật học và theo dõi sinh trưởng phát triển là cây na 2 năm tuổi trồng tại Tiền An (TX Quảng Yên). Quy trình trồng, chăm sóc được áp dụng theo Quy trình trồng na do Sở NN&PTNT ban hành; kỹ thuật trồng na dứa được học tập tại Đài Loan.

Đối với các nội dung nghiên cứu, nhóm tác giả đã tập trung thực hiện nhiệm vụ: Theo dõi khả năng sinh trưởng và phát triển của giống na tại Quảng Ninh; mô tả đặc điểm thực vật học giống na QN-D1; xác định khả năng phát triển quả trong điều kiện trái vụ. Đến nay, sau hơn 3 năm thực hiện nhiệm vụ khoa học đã mang lại những kết quả bước đầu đáng ghi nhận. Anh Nguyễn Khắc Dũng khẳng định: “Sau thời gian chúng tôi nghiên cứu đánh giá, đến nay cây na QN-D1 ghép trên gốc na dai tại Quảng Ninh sinh trưởng khỏe, mặc dù chưa được thu hoạch, nhưng chắc chắn quả có trọng lượng lớn tầm 7-8 lạng/quả, thịt quả chắc, có khả năng vận chuyển; có khả năng cho giải vụ rất tốt và đặc biệt quả có thể chín vào giai đoạn giáp Tết. Với những kết quả bước đầu này, chúng tôi mong muốn thời gian tới được sự quan tâm của Sở KH&CN, UBND tỉnh tạo điều kiện cho chúng tôi thực hiện các bước tiếp theo bằng nguồn kinh phí sự nghiệp KH&CN để xây dựng hoàn thiện Quy trình kỹ thuật cho giống na này để đưa vào cơ cấu giống cây trồng của Quảng Ninh”.

Giống na QN-D1 ghép trên giống na dai Quảng Ninh cho cây rất khỏe, đậu quả, quả to.

Sau khi đi thăm thực tế vườn na ghép tại phường Tiền An (TX Quảng Yên) và phường Đại Yên (TP Hạ Long), ông Đoàn Văn Lư, nguyên giảng viên bộ môn rau, hoa quả, Khoa Nông học, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, nhận xét: “Tôi thật sự rất ngưỡng mộ, đánh giá rất cao về niềm đam mê khoa học của nhóm nghiên cứu này.  Đây là lần đầu tiên tôi được mời vào làm thành viên Hội đồng đánh giá nhiệm vụ không sử dụng ngân sách nhà nước, vì từ trước đến nay hiếm có đơn vị nào tự bỏ kinh phí, đầu tư công sức để thực hiện nhiệm vụ KH&CN. Tình hình phát triển của cây na ghép trên gốc na dai với khả năng đậu quả như hiện nay trên đất Quảng Ninh cho thấy có nhiều triển vọng. Giống na ghép này có thể tham gia vào cơ cấu giống na của Quảng Ninh nhằm giảm tồn tại của giống na dai là chín tập trung, khả năng đậu quả kém, nhiều hạt… Do đó mà na dai của chúng ta ngoài ăn tươi ra, không thể chế biến được; nhưng loại na mới này số lượng hạt ít, cùi na dày, nên có thể chế biến. Nếu được tỉnh quan tâm, hỗ trợ kinh phí từ nguồn kinh phí sự nghiệp KH&CN, nhóm thực hiện nhiệm vụ này sẽ có điều kiện tiếp tiếp tục thực hiện các công đoạn tiếp theo, như khảo nghiệm, đánh gía giống ở vùng sinh thái rộng hơn, xây dựng được quy trình kỹ thuật cho giống na này để đưa vào cơ cấu giống cây trồng của Quảng Ninh”.

Sau khi đánh giá kết quả thực tế tại vườn na, Hội đồng KH&CN do ông Bùi Quang Minh, Phó Giám đốc  điều hành Sở KH&CN chủ trì, đã đánh giá rất cao về những kết quả của nhiệm vụ này; mong muốn nhóm tiếp tục nghiên cứu đánh giá khả năng thích nghi của giống và một số biện pháp kỹ thuât để sản phẩm na hướng đến xuất khẩu.

Thu Hương (Sở KH&CN)