Độc đáo gỏi ruốc "chân dài" Xà Cong

Ruốc biển không còn xa lạ gì đối với người dân vùng biển Hạ Long, nhưng món ăn độc đáo và lạ miệng nhất có lẽ là gỏi ruốc...

Ruốc là hải sản tương đối phổ biến ở Quảng Ninh. Ruốc ở mỗi vùng miền lại mang một hương vị riêng. Ruốc không to, thường nhỏ con, đạt khoảng trên 30-40 con/kg, đặc biệt, ruốc có vòi xúc tu rất dài. Có lẽ vì lẽ đó người dân thường gọi là ruốc chân dài…

Ruốc khu vực ven biển Hạ Long nói chung, ở Xà Cong (phường Hà Phong) nói riêng, có vị ngon khá đặc trưng. Theo bà con ngư dân ở đây thì ruốc chân dài Xà Cong thường có hương vị thơm ngon, ngọt  bởi khu vực này nước biển không quá mặn như nhiều nơi khác mà còn có sự giao thoa với các vùng nước lợ, nước ngọt. Vì thế thịt ruốc không chát, mặn như ở nhiều vùng khác.

Ruốc ngon và nhiều nhất là vào khoảng từ tháng 10, 11 âm lịch kéo dài tới tháng 3 năm sau. Đây là thời kỳ sinh sản của ruốc, thức ăn phong phú nên ruốc sinh trưởng nhanh. Ruốc chân dài thường sống ở ven các bờ vịnh, ven các doi cát, bãi bùn nơi có thuỷ triều lên xuống, thức ăn phổ biến là cua, còng, cáy... Ruốc được bắt và chế biến trong thời điểm trên là ngon nhất.

Anh Bùi Tống Cường, thợ săn ruốc với hàng chục năm kinh nghiệm, cho biết: Săn loại ruốc này không hề dễ, bởi chúng là loài sinh vật biển rất tinh khôn, nhanh nhẹn, lại trơn nhớt nên rất khó tóm bắt được. Để săn được ruốc cần chờ thuỷ triều xuống, chọn những cồn, bãi bùn ven bờ… Đi săn ruốc phải tinh mắt nhìn những lỗ ruốc “có mà” xung quanh - tức là những lỗ được ruốc đào, vén bùn, cát ra xung quanh. Quanh lỗ ruốc thường có vỏ sò, vỏ hến... Đi săn ruốc cũng phải chọn những ngày nước trong. Khi phát hiện ruốc quanh những lỗ ruốc xấm xấp nước, phải nhanh tay chộp đầu, tóm chặt. Tuy nhiên nói thì dễ nhưng làm cũng khó, phải có tay nghề, nếu không ruốc trơn tuột ngay…

Bà con ngư dân ở khu vực Xà Cong còn có cách bắt ruốc chân dài hiệu quả bằng “lồng bát quái”, một dụng cụ đan bằng thanh tre hình trụ tròn, bên trong đặt mồi nhử, hai đầu có hom khiến ruốc chui vào mà không thể chui ra…

Ruốc có thể làm được nhiều món ăn ngon, nhưng có lẽ độc đáo nhất là món gỏi ruốc. Ruốc tươi được cho vào rổ, xát muối cho hết nhớt, cắt bầu đi, chỉ lấy xúc tu của chúng và cắt thành miếng vừa ăn để lên đĩa ướp đá lạnh. (Mặc dù được cắt đứt ra, ướp lạnh như vậy, nhưng đoạn chân ruốc vẫn có thể ngoe nguẩy...).

Anh Nguyễn Văn Đông, đầu bếp, chủ nhà hàng Phương Đông ở Xà Cong, chia sẻ kinh nghiệm: Để miếng ruốc “chín” thêm hương vị, phải nhúng chúng vào một bát nước chanh tươi. Sau đó, ruốc được cuốn với lá cải cay (hoặc bánh tráng), thêm vài lát gừng thái tăm, ớt tươi, dứa, khế, chuối xanh... quấn lại, chấm vào bát xì dầu pha chút mù tạt và  ăn ngay.

Vị ngọt của ruốc tươi, vị chua của khế, vị chát của chuối xanh… tất cả hoà quyện với nhau thành món ăn thật tuyệt vời. Còn nếu ăn được cay, có thể chấm với mù tạt là một trải nghiệm thú vị.

Nếu có dịp đến Hạ Long, các bạn đừng quên thưởng thức món ăn dân dã, lạ miệng này nhé.

Hà Phong