Ngành công nghiệp không khói - Sức bật cho NTM xã đảo

Chỉ trong 5 năm, lượng du khách tăng từ 2-3 lần, mức thu nhập luôn đạt 40-45 triệu/năm, hạ tầng giao thông hoàn thiện là 3 trong số những thay đổi rõ nét nhất mà ngành công nghiệp không khói mang lại cho các xã đảo. Từ đó, giúp các xã hoàn thành những chỉ tiêu NTM, thay đổi diện mạo và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Trải nghiệm một ngày làm ngư dân mang lại nhiều hứng thú cho du khách đến Quan Lạn.

Sự thay đổi của những xã đảo nghèo

Cách đây 4 năm, tôi có dịp đến Quan Lạn (Vân Đồn). Khi ấy, nhà nghỉ Ann của anh Bùi Đông ở thôn Đông Nam được coi là khá nhất. Nhưng cái khó chung của du lịch biển đảo chính là tạo ra các sản phẩm du lịch mới và Quan Lạn cũng vậy. Không những thế, những con đường trên đảo đều khá nhỏ, nhiều đoạn chưa được bê tông hóa, chỉ một chiếc xe đi qua bụi đã bay mù mịt.

Tuy nhiên, bây giờ, xã đảo này đã khác. Chủ tịch UBND xã Quan Lạn Lưu Minh Đức chia sẻ: Xác định du lịch chính là hướng phát triển lâu dài, giúp nâng cao đời sống cho người dân, chúng tôi đã đầu tư hàng loạt các công trình hạ tầng giao thông, nhà máy xử lý rác thải, hồ chứa nước sạch. Trong đó, 18 trục đường thôn và gần 3,5km tuyến đường ngõ xóm xen kẽ trong khu dân cư đã được bê tông hóa. Đặc biệt, tuyến đường nhựa liên xã Minh Châu - Quan Lạn dài hơn 16km được hoàn thiện đúng tiêu chuẩn, với đầy đủ rãnh thoát nước và hàng phi lao hai bên đường. Từ 25.000 lượt khách năm 2014, đến năm 2018, lượng khách đã tăng gấp đôi. Nhờ vậy, thu nhập bình quân của người dân cũng tăng lên gần 45 triệu đồng/người/năm. Đến nay, Quan Lạn đã đạt 50/53 chỉ tiêu, 19/20 tiêu chí NTM.

Không chỉ ở Quan Lạn, xã Cái Chiên (Hải Hà) cũng là một điển hình của sức bật ngành công nghiệp không khói. Với lợi thế xã đảo chỉ cách đất liền khoảng 20km, Cái Chiên sở hữu những bãi cát trắng mịn, đẹp không thua kém các đảo du lịch. Công trình hạ tầng nông thôn trên đảo được đầu tư xây dựng, diện mạo nông thôn thay đổi rõ nét, khang trang sạch đẹp hơn. Đặc biệt, nhờ có các chính sách hỗ trợ của chương trình 135, chương trình xây nhà 167 mà nhiều hộ nghèo của xã được xây nhà hoặc vay vốn làm ăn, kinh doanh dịch vụ du lịch. Đồng thời, tận dụng nghề đánh bắt và nuôi trồng thủy sản địa phương để sáng tạo các sản phẩm du lịch cộng đồng.

Nếu như năm 2016, xã mới có lác đác vài nhà nghỉ, thì đến nay toàn xã đã có gần 40 hộ xây nhà nghỉ với hơn 100 phòng. Thu nhập bình quân đầu người năm 2017 đạt 36,12 triệu đồng/người, tăng 3 lần so với năm 2011. Không những thế, việc đầu tư đường từ trung tâm huyện dẫn ra bến cảng, phà và tàu vận chuyển thuận lợi, giúp việc đi lại của người dân và du khách thêm dễ dàng.

Du khách khám phá đảo Cái Chiên bằng xe máy.

Hướng đi bền vững

Từng có cơ hội trò chuyện cùng anh Phạm Hải Quỳnh, Chủ tịch CLB Du lịch cộng đồng, tôi càng hiểu hơn về những giá trị mà du lịch mang lại cho các xã đảo. Là người con và cũng là một trong những người đầu tiên phát triển du lịch cộng đồng trên đảo Quan Lạn, anh Quỳnh nhận thấy, các sản phẩm du lịch cộng đồng trên đảo ngày một hoàn thiện hơn, đa dạng, phong phú hơn, mang lại nhiều sự lựa chọn cho du khách. Vào tháng 4 tới, đây cũng là địa phương được lựa chọn tổ chức Hành trình du lịch sinh thái cộng đồng trong khuôn khổ dự án Tăng trưởng xanh do Trung tâm Thông tin xúc tiến du lịch Quảng Ninh và Ban Du lịch sinh thái cộng đồng đảo Quan Lạn tổ chức. Từ đó, không chỉ xây dựng thương hiệu du lịch cộng đồng mà còn góp phần quảng bá hình ảnh của Quan Lạn đến với du khách trong và ngoài nước.

Thực tế, du lịch đã được coi là một trong những mũi nhọn phát triển kinh tế của nhiều địa phương. Tuy nhiên, theo Trưởng Phòng nghiệp vụ NTM (Ban Xây dựng NTM tỉnh) Đoàn Văn Khánh, trong thời gian tới, các xã cần tiếp tục quan tâm tổ chức những lớp học nghề về buồng - bar, nấu ăn... theo nhu cầu thực tế; tập trung khai thác tốt các tiềm năng du lịch của địa phương như: Cảnh quan, di tích lịch sử - văn hóa; các hoạt động nghề truyền thống chài lưới, bắt sá sùng; sản xuất sản phẩm OCOP gắn với du lịch nhằm nâng cao thu nhập của người dân. Sử dụng hiệu quả các chính sách và nguồn vốn từ chương trình xây dựng NTM đầu tư xây dựng hạ tầng, hỗ trợ người dân phát triển du dịch. Từ đó, khai thác tối đa lợi thế của địa phương, sáng tạo sản phẩm du lịch mới để thu hút du khách.

Phối cảnh dự án Khu dịch vụ và nghỉ dưỡng đảo Ngọc Vừng của Tập đoàn FLC.

Được biết, hiện nay, trong danh mục dự án thu hút đầu tư của tỉnh, nhiều xã đảo đã được định hướng phát triển du lịch như: Khu du lịch sinh thái đảo Nất Đất, Khu du lịch sinh thái đảo Phượng Hoàng (huyện Vân Đồn), Khu du lịch Cái Chiên (huyện Hải Hà)... Bên cạnh đó, một số xã đảo trên địa bàn tỉnh cũng đang được các tập đoàn lớn nghiên cứu đầu tư. Cụ thể như Tập đoàn FLC đang nghiên cứu quy hoạch khu dịch vụ và nghỉ dưỡng đảo Ngọc Vừng. Không chỉ đầu tư hơn 4.000 tỷ đồng vào dự gán gần 870.000m2, đơn vị này còn dự kiến dành 4.000m2 đất để làm bãi chôn lấp rác thải tập trung và xây dựng 2 trạm xử lý nước thải, 6 bể xử lý cục bộ trên toàn xã đảo.

Có thể thấy, Quan Lạn và Cái Chiên chính là hai ví dụ điển hình của ngành công nghiệp không khói, giúp thay đổi cuộc sống của người dân, hoàn thành mục tiêu xây dựng NTM. Đó cũng chính là động lực để không chỉ xã đảo mà các địa phương miền núi phát huy thế mạnh của mình, phát triển du lịch gắn với bảo tồn văn hóa dân tộc, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Hoàng Quỳnh