Trung tâm Văn hóa nổi Cửa Vạn: Nét riêng vùng di sản

Cách Cảng tàu khách quốc tế Tuần Châu (TP Hạ Long) khoảng 25km (tương đương 2 tiếng tàu chạy), sau những giây phút thưởng ngoạn cảnh đẹp trên Vịnh Hạ Long, chúng tôi đã đặt chân đến Trung tâm Văn hóa nổi Cửa Vạn. Đây là điểm du lịch hấp dẫn và độc đáo đối với bất cứ du khách nào đến tham quan Vịnh Hạ Long, đặc biệt là những du khách muốn tìm hiểu, khám phá văn hóa làng chài Cửa Vạn xưa và nay.

Khách du lịch quốc tế tham quan Trung tâm Văn hóa nổi Cửa Vạn.

Trung tâm Văn hoá nổi Cửa Vạn được khánh thành vào tháng 5/2006. Đây là một dự án đặc biệt nằm trong dự án Bảo tàng sinh thái Hạ Long (Bảo tàng sinh thái đầu tiên ở Việt Nam và khu vực Đông Nam Á) được Cơ quan Hợp tác phát triển Na Uy tài trợ. Đây cũng là mô hình trung tâm văn hóa nổi đầu tiên dành cho cộng đồng ngư dân vạn chài được xây dựng tại Việt Nam, nhằm bảo tồn, gìn giữ những giá trị văn hóa làng chài thông qua các sinh hoạt truyền thống cũng như hoạt động giao lưu giữa cộng đồng dân cư và du khách.

Sau 10 năm hoạt động, tháng 12/2016, UBND TP Hạ Long đã đầu tư trên 10 tỷ đồng để sửa chữa, bảo dưỡng, nâng cấp Trung tâm. Đến cuối tháng 7/2017, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long đã tiến hành di chuyển nhà nổi Trung tâm Văn hóa nổi Cửa Vạn từ vụng Tùng Sâu ra khu vực trung tâm làng chài Cửa Vạn cũ, cách vị trí cũ khoảng 800m. Việc di chuyển Trung tâm đến vị trí mới nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho du khách tham quan và trải nghiệm.

Đến với Trung tâm Văn hóa nổi Cửa Vạn hôm nay, du khách sẽ cảm nhận và có cái nhìn đầy đủ hơn về đời sống vật chất, tinh thần của ngư dân trên Vịnh Hạ Long xưa và nay qua hơn 1.200 tư liệu, hình ảnh, hiện vật sinh động. Các hiện vật này được trưng bày theo 5 chủ đề chính: Phương thức kiếm sống của ngư dân; Đời sống vật chất của dân chài; Thuỷ cư với cuộc sống đời người; Tâm linh và cuộc sống tinh thần; Cho hôm nay và cho muôn đời sau. Qua đó đem đến cho du khách có cái nhìn bao quát hơn về cuộc sống của ngư dân làng chài Cửa Vạn với những nét đặc trưng riêng.

Du khách ngồi thuyền nan tham quan khu vực Cửa Vạn.

Đặc biệt, từ sau năm 2014, thực hiện Đề án di dời nhà bè trên Vịnh Hạ Long, chuyển các hộ dân 7 làng chài trên Vịnh lên bờ nhằm bảo vệ môi trường, nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản cũng như đem lại cuộc sống bền vững, an sinh xã hội cho ngư dân, Trung tâm còn bổ sung thêm phần trưng bày cuộc sống của ngư dân ở nơi tái định cư trên bờ. Từ đây mang đến cái nhìn toàn diện về cuộc sống ngư dân làng chài Cửa Vạn xưa và nay.

Trung tâm Văn hóa nổi Cửa Vạn là điểm đến thu hút du khách quốc tế.

Trong không gian trong lành, yên bình của cảnh đẹp nơi đây, du khách được chiêm ngưỡng các hiện vật trong bảo tàng, tham gia các dịch vụ chèo thuyền nan, kayak, khám phá cảnh đẹp Vịnh Hạ Long. Hơn mười ngôi nhà của ngư dân được giữ lại để bảo tồn sẽ đem lại cho du khách những cảm nhận đầy đủ hơn về cuộc sống, sinh hoạt của ngư dân làng chài trên Vịnh.

Một điều khiến khách du lịch bất ngờ hơn đó là đến với Trung tâm Văn hóa nổi Cửa Vạn, du khách sẽ được thưởng thức những làn điệu dân ca, hát giao duyên đằm thắm trên biển do chính nhân viên của Trung tâm, vốn là con em ngư dân làng chài, biểu diễn... Mỗi ngày, Trung tâm có 2 chương trình biểu diễn cố định: 9h30 đến 11h30 và 13h30 đến 15h, chắc chắn sẽ đem lại cho du khách những trải nghiệm vô cùng thích thú.

Hiện nay, Trung tâm Văn hóa Cửa Vạn thu hút 200-300 lượt khách/ngày, chủ yếu là khách quốc tế nghỉ đêm trên Vịnh.

Cẩm Thu