Tất cả chuyên mục
Thứ Sáu, 26/04/2024 16:13 (GMT +7)
Đồng Văn – nơi lưu giữ Ngày kiêng gió của người Dao Thanh Phán
Thứ 5, 17/05/2018 | 14:09:48 [GMT +7] A A
Xã Đồng Văn, huyện Bình Liêu là nơi sinh sống của đa số đồng bào Dao Thanh Phán – cộng đồng đang thực hành tục Kiêng gió vào ngày 4/4 âm lịch hàng năm. Ngày 18/5/2018, huyện Bình Liêu sẽ tổ chức Ngày kiêng gió – một trong các sự kiện chào mừng Năm Du lịch Quốc gia 2018 Hạ Long – Quảng Ninh...
 |
| Cao nguyên đá Kéo Lạn (Đồng Văn)- nơi để du khách khám phá những điều kì diệu của thiên nhiên. |
Đồng Văn- Mảnh đất sơn thuỷ hữu tình
Trong lịch sử, Đồng Văn thuộc tổng Kiến Duyên, châu Bình Liêu, tỉnh Hải Ninh. Địa danh Đồng Văn theo tên chữ Hán được viết lại: Đồng (phiên âm tóng) có nghĩa là thống nhất, làm như nhau, Văn (phiên âm wan) có nghĩa là lễ tiết, nghi thức. Như vậy tên gọi Đồng Văn có thể coi là một cách lý giải cho sự thống nhất về văn hóa khá cao ở đây - một vùng đất có gần 76% là người Dao Thanh Phán.
Đồng Văn là một xã miền núi, biên giới, dân tộc có diện tích tự nhiên 6.257,83 ha. Xã Đồng Văn có điểm thông quan, cách trung tâm thị trấn Bình Liêu 24km về phía tây. Địa hình xã bao gồm đồi núi bao quanh tạo thành một dải thung lũng. Núi đồi chiếm 91% diện tích tự nhiên của xã, là tiềm năng để trồng rừng, khoanh nuôi đồng cỏ chăn thả đại gia súc rất thuận lợi.
Tính đến năm 2010, xã có 658 hộ, 3.025 người sinh sống ở 9 khu, bản. Cư dân chủ yếu là người Dao Thanh Phán (chiếm 76%), bên cạnh đó có dân tộc Tày - là cư dân gốc sống rải rác ở vùng thấp. Dân tộc Sán Chay, dân tộc Kinh có mặt là do hôn nhân khác tộc và một số di cư đến với lý do làm kinh tế (chủ yếu là dân tộc Kinh).
 |
| Chị em phụ nữ Dao Thanh Phán trong trang phục truyền thống. |
Là một vùng đất biên cương, nhân dân các dân tộc Đồng Văn đã kiên cường đấu tranh để giành và bảo vệ từng tấc đất thiêng liêng. Truyền thống đấu tranh của đồng bào xã Đồng Văn được nhắc đến trong cuốn Đi thăm đất nước của tác giả Hoàng Đạo Thúy tuy ngắn gọn nhưng thật hào hùng: "Đuổi giặc khỏi Đình Lập, rồi tháng 12-1950 giải phóng Bình Liêu. Năm 1953 chặn bọn thua ở Lạng Sơn rút xuống. Hai tiểu đội du kích mà giữ vững xã Đồng Thắng từ 1948 đến 1954. Du kích Phong Dụ và Đồng Văn cũng gan góc" (Hoàng Đạo Thúy -1978, Đi thăm đất nước, Nxb Văn hóa, Hà Nội - ).
Ngày Kiêng gió năm 2018 lấy chủ thể văn hóa là người Dao Thanh Phán làm trung tâm. Đây là dịp để mọi người được chiêm ngưỡng, thưởng thức nét văn hóa đặc sắc của người Dao, hòa mình trong màu sắc văn hóa của một tộc người còn giữ được nhiều nét văn hóa gần như nguyên bản.
Tục Kiêng gió trở thành ngày hội
Người Dao Thanh Phán có những luật tục trong đời sống cộng đồng. Dù tất cả các luật tục, quy ước đều là truyền miệng nhưng đó là cơ sở pháp lý của bộ máy tự quản. Những quy định khiến cho mọi người sống trong cộng đồng với nhau có quy tắc hơn, làm cho xã hội người Dao vận hành có hiệu quả hơn.
Người Dao Thanh Phán ở Đồng Văn lấy ngày 4/4 âm lịch làm ngày kiêng gió. Vào ngày này, không một thành viên nào ở trong nhà và cũng không tham gia bất kì hoạt động sản xuất nào. Họ lặng lẽ rời nhà từ sớm, khi họ ra khỏi nhà, để thần gió sẽ vào nhà và mang đi những rủi ro, phiền muộn của mỗi thành viên chất chứa trong năm cũ, thần gió cũng sẽ rửa sạch không khí và đem vào nhà họ những điều tốt lành, mang đến ấm no, sung túc...
 |
| Một góc chợ Đồng Văn (Bình Liêu) trong ngày hội Kiêng gió năm 2017. |
Đã thành thông lệ, hàng năm, cứ đến ngày mùng 4/4 âm lịch, người Dao khắp các bản làng ở Bình Liêu đều ra khỏi nhà từ rất sớm và chỉ trở về nhà khi mặt trời đã xuống núi. Họ tụ tập ở bất kì đâu cùng nhau nhưng không phải trong nhà của bất kì ai. Địa điểm tụ tập thường là những nơi râm mát, thoáng đãng, phong cảnh nên thơ như bìa rừng hay ven suối, thác nước. Không hẹn mà gặp, sau những ngày lao động vất vả, họ được thảnh thơi tâm tình, hát cho nhau nghe những làn điệu Sán Cố, bàn tiếp câu chuyện sản xuất của mùa tới...
Ngày Kiêng gió năm 2018 đã được Ban tổ chức năm du lịch Quốc gia của huyện ban hành kế hoạch. Theo đó các hoạt động văn nghệ, thể thao, trò diễn đều lấy chủ thể văn hóa là người Dao Thanh Phán làm trung tâm. Đây là dịp để mọi người được chiêm ngưỡng, thưởng thức nét văn hóa đặc sắc của người Dao, hòa mình trong màu sắc văn hóa của một tộc người còn giữ được nhiều nét văn hóa gần như nguyên bản.
Tô Đình Hiệu
(Trung tâm TTVH huyện Bình Liêu)
Liên kết website
Ý kiến ()