Cẩn trọng khi bệnh Viêm não Nhật Bản B vào mùa

Mùa dịch viêm não Nhật Bản B thường bắt đầu vào các tháng hè, đỉnh điểm là tháng 5, 6, 7. Phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh đã có buổi trò chuyện cùng bác sĩ Trần Thị Diệp, Phó trưởng Khoa Kiểm soát các bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh về bệnh này.

Đưa trẻ đi tiêm phòng đúng độ tuổi là biện pháp tốt nhất phòng bệnh viêm não Nhật Bản (Trong ảnh: Tiêm phòng cho trẻ tại xã Sông Khoai, TX Quảng Yên). Ảnh: Ngọc Diệp (CTV).

- Xin bác sĩ cho biết, nguyên nhân nào gây bệnh viêm não Nhật Bản?

+ Viêm não Nhật Bản B xuất hiện quanh năm, nhưng nhiều nhất vào tầm tháng 5, 6,7- thời điểm loài muỗi sinh sôi, phát triển. Đây là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus viêm não Nhật Bản B gây ra. Bệnh thường gặp ở trẻ em dưới 15 tuổi.

Tại Quảng Ninh, năm 2019 cũng đã giám sát 17 trường hợp viêm não do virus, trong đó 2 trường hợp (ở Tiên Yên và Hạ Long) có kết quả xét nghiệm dương tính với viêm não Nhật Bản B.

Đường lây của virus gây bệnh Viên não Nhật Bản. Ảnh: baosuckhoecongdong.vn

Virus viêm não Nhật Bản B có ở khắp mọi nơi. Các loài động vật mang virus viêm não Nhật Bản B như: Dơi, chim... hay gia súc như: Lợn, trâu, bò... Viêm não Nhật Bản B không lây trực tiếp từ động vật sang người mà qua vật trung gian là muỗi. Muỗi đốt các loài động vật hay người mang virus gây bệnh, sau đó đốt người lành rồi truyền virus viêm não Nhật Bản từ muỗi vào máu người.

Muỗi truyền bệnh viêm não Nhật Bản tên là Culex. Đây là loại muỗi phổ biến ở Việt Nam, chúng sống nhiều ở ao, hồ, đồng ruộng... Vào buổi chiều tối, muỗi bay từ ngoài trời vào nhà.

- Làm sao để kịp thời nhận biết bị viêm não Nhật Bản, thưa bác sĩ?

+ Virus viêm não Nhật Bản thường có thời gian ủ bệnh kéo dài từ 5-7 ngày. Trong thời gian ủ bệnh này, bệnh nhân không có biểu hiện khác thường.

Thời kỳ khởi phát xuất hiện các triệu chứng: Viêm long đường hô hấp trên (sổ mũi, viêm họng, nghẹt mũi, ho...); sốt cao đột ngột trên 39-40^oC kèm theo đau đầu, đặc biệt là ở vùng trán. Có thể bị rối loạn tiêu hoá như đau bụng kèm theo đi ngoài phân lỏng, buồn nôn, nôn, nhất là ở trẻ nhỏ tuổi. Tính chất nôn là nôn vọt và không lệ thuộc vào bữa ăn (nôn bất kỳ lúc nào). Trẻ bệnh có biểu hiện cứng gáy và tăng trương lực cơ, có thể xuất hiện lú lẫn, mất dần ý thức.

Trẻ chờ tiêm phòng tại Trạm Y tế xã Vô Ngại (Bình Liêu). Ảnh: Khoa KSCBTN cung cấp.

+ Thời kỳ toàn phát: Ở thời kỳ này, các dấu hiệu có ở thời kỳ khởi phát tăng lên, đặc biệt là các dấu hiệu thần kinh như cuồng sảng, ảo giác hoặc kích động, tăng trương lực cơ làm cho trẻ bệnh nằm trong tư thế co quắp "kiểu cò súng". Xuất hiện hoặc bị bại, liệt cứng. Đối với loại bệnh nặng thì trẻ bệnh có thể u ám lúc ban đầu rồi dần dần đi vào hôn mê.

Gia đoạn này, ngoài ra có các dấu hiệu về thần kinh thực vật: Vã mồ hôi, rối loạn vận mạch dưới da (da lúc đỏ, lúc tái), rối loạn nhịp thở và tăng tiết dịch ở hệ hô hấp.

+ Giai đoạn lui bệnh (bước sang tuần thứ hai), bệnh nhân dần tỉnh. Các triệu chứng như sốt, triệu chứng thần kinh, tim mạch dần lui và không còn nặng nữa. Tuy nhiên, bệnh nhân có thể xuất hiện những biến chứng sớm như: Viêm phế quản, viêm phổi hoặc viêm phế quản - phổi; loét và viêm tắc tĩnh mạch do nằm lâu và rối loạn dinh dưỡng; bại hoặc liệt nửa người, mất ngôn ngữ, múa giật, múa vờn, rối loạn phối hợp vận động, giảm trí nhớ nghiêm trọng, rối loạn tâm thần, vận động.

- Phòng ngừa bệnh viêm não Nhật Bản ra sao, thưa bác sĩ?

+ Cho tới nay vẫn chưa có thuốc đặc hiệu điều trị bệnh viêm não Nhật Bản. Các biện pháp điều trị bao gồm hồi sức cấp cứu và điều trị triệu chứng trong giai đoạn cấp: Chống phù não, chống co giật, đảm bảo cung cấp đủ oxy, hạ sốt tích cực, điều trị hỗ trợ. Do đó, cần đẩy mạnh công tác phòng bệnh.

Cách tốt nhất để phòng ngừa viêm não Nhật Bản là tiêm vắc xin. Hiện nay, tiêm phòng viêm não Nhật Bản đã được Bộ Y tế đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng.

Cùng với đó, các gia đình cần chủ động giữ gìn vệ sinh môi trường, phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh, vệ sinh nơi ở; bố trí chuồng trại xa nhà và vệ sinh chuồng trại sạch sẽ. Loại bỏ các vật dụng chứa nước để tránh muỗi sinh sản và hình thành các ổ bọ gậy; thường xuyên phun thuốc diệt muỗi trong nhà, ngoài sân quanh nơi ở.

Cần tránh bị muỗi đốt, nhất là trẻ nhỏ... bằng cách ngủ màn; không cho trẻ em chơi ở gần chuồng gia súc. Khi trẻ có biểu hiện sốt cao không hạ cùng với dấu hiệu tổn thương thần kinh cần đưa ngay tới cơ sở y tế.

- Xin cám ơn bác sĩ!

Thu Nguyệt (thực hiện)