Tai biến sản khoa - Thuyên tắc ối

Bạn đọc Nguyễn Hải Đăng, khu phố Công Nông, phường Mạo Khê, TX Đông Triều, hỏi: “Tôi đang mang thai được 3 tháng. Mới đây, tôi có đọc tài liệu nói về các dạng tai biến sản khoa, trong đó có nói đến thuyên tắc ối. Qua Báo Quảng Ninh, tôi muốn được các bác sĩ tư vấn về mức độ nguy hiểm của dạng tai biến này? Liệu có thể phòng tránh tai biến này được không? Tôi xin cảm ơn!”.

Để tư vấn giúp bạn và cung cấp thêm thông tin tới đông đảo độc giả, phóng viên Báo Quảng Ninh đã trao đổi cùng bác sĩ Trần Thị Minh Lý, Phó Giám đốc Bệnh viện Sản - Nhi tỉnh.

- Thưa bác sĩ, thuyên tắc ối là gì và mức độ nguy hiểm của nó ra sao?

+ Hội chứng thuyên tắc ối là một cấp cứu sản khoa hiếm gặp, rất nguy hiểm do dịch nước ối, những tế bào thai nhi, tóc, phân su hoặc các mảnh tổ chức thai lọt vào tuần hoàn máu mẹ di chuyển đến các cơ quan trong cơ thể, như: Tim, phổi, não... gây ra phản ứng dị ứng khiến người mẹ suy hô hấp và tuần hoàn cấp tính. Lúc đầu sản phụ khó thở cấp kèm cao huyết áp. Quá trình này xảy ra nhanh chóng và tiến triển dẫn đến ngưng tim, phổi. Sau đó sản phụ rơi vào hôn mê. Thường thì khoảng 60% sản phụ tử vong ở giai đoạn 1. Còn 40% sống sót ở giai đoạn 1 sẽ bước vào giai đoạn 2. Đây là giai đoạn chảy máu; có thể kèm theo rét run nặng, ho, nôn ói và cảm giác khó chịu trong miệng. Do chảy máu quá mức sẽ đưa đến rối loạn đông máu, đờ tử cung. Bệnh lý đông máu nội mạch lan toả, suy sụp tuần hoàn và có nguy cơ cao tử vong mẹ. Sự suy sụp tuần hoàn dẫn đến suy thai và tử vong thai nhi nếu không được mổ lấy thai kịp thời.

Khi bị thuyên tắc ối, phần lớn sản phụ tử vong. Trong số sống sót thì phần lớn để lại di chứng thần kinh nặng nề.

- Nguyên nhân nào gây ra thuyên tắc ối? Có điều trị được không, thưa bác sĩ?

+ Hiện nay, y học cũng chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây thuyên tắc ối. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, thuyên tắc ối là kết quả do dịch nước ối vào tĩnh mạch tử cung và điều này xảy ra khi có 3 điều kiện: Vỡ màng ối, vỡ tĩnh mạch của tử cung hay cổ tử cung và áp lực buồng tử cung cao hơn áp lực tĩnh mạch.

Thuyên tắc ối có thể xảy ra trước, trong và ngay sau khi sinh; thường xảy ra ở giai đoạn cuối của cuộc chuyển dạ. Người ta cũng ghi nhận các sản phụ thuyên tắc ối có một vài đặc điểm như: Thai nhi lớn, thai quá ngày, sinh khó trước khi vào choáng, hốt hoảng, lo lắng, than lạnh, khó thở và nôn mửa.

Những yếu tố nguy cơ bao gồm: Nhau bong, tử cung quá căng trong thai to, đa thai, đa ối, thai chết lưu, chấn thương, gây chuyển dạ có can thiệp, đa sản, mẹ lớn tuổi, vỡ ối, nạo hút thai, chọc hút ối hay chấn thương bụng cũng có thể xảy ra tình trạng này. Tuy nhiên, vẫn có số ít trường hợp thuyên tắc ối xảy ra không kèm những yếu tố kể trên.

Hiện nay, với thuyên tắc ối xảy ra, việc điều trị hỗ trợ là chính, chứ chưa có điều trị đặc hiệu. Điều trị hỗ trợ gồm: Hồi sinh tim phổi; điều trị rối loạn đông máu; phẫu thuật lấy thai nếu mẹ ngưng tim không đáp ứng với hồi sức. Tuy nhiên hiệu quả không cao.

- Vậy có cách nào đề phòng xảy ra thuyên tắc ối không, thưa bác sĩ?

+ Bệnh thuyên tắc ối không thể dự báo, không có cách dự phòng và là một cấp cứu sản khoa hầu hết không thể điều trị được. Đây cũng là nỗi lo chung của các bác sĩ sản khoa.

Tuy nhiên, bạn cũng không nên lo lắng bởi thuyên tắc ối rất hiếm gặp. Theo thống kê của các nhà khoa học thì tỷ lệ bị thuyên tắc ối chỉ chiếm 1/8.000 đến 1/80.000 ca sinh. Ngay như bản thân tôi 23 năm làm bác sĩ sản khoa cũng mới chỉ gặp 3 trường hợp thuyên tắc ối, trong đó 2 trường hợp tử vong.

- Xin cảm ơn bác sĩ!

Thu Nguyệt (Thực hiện)