Hiệu quả chương trình điều trị lây truyền từ mẹ sang con

Chương trình điều trị lây truyền HIV từ mẹ sang con được thực hiện từ năm 2004. Gần 8 năm thực hiện, chương trình này đã mở rộng ở khắp địa bàn trong tỉnh. Nhờ đó nhiều ông bố, bà mẹ nhiễm HIV đã có được niềm vui đón đứa con khoẻ mạnh chào đời.

Các bà mẹ đến khám, sinh tại Khoa sản, Bệnh viện Đa khoa tỉnh đều được tư vấn tận tình cách chăm sóc con, phòng chống lây truyền HIV/AIDS.

Dự án Life Gap (thuộc Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ) là dự án đầu tiên triển khai thực hiện Chương trình phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con trên địa bàn tỉnh. Lúc bấy giờ, quy mô của chương trình còn nhỏ, chỉ triển khai ở Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Trung tâm Y tế TX Uông Bí, Bệnh viện Đa khoa Cẩm Phả, Trung tâm Y tế TP Hạ Long. Ở những nơi này, các y, bác sĩ tổ chức tư vấn cho các bà mẹ đến khám thai làm xét nghiệm sàng lọc. Nếu phát hiện bà mẹ nhiễm HIV, từ tuần 28 trở đi, họ được uống thuốc điều trị dự phòng lây truyền mẹ con, thường xuyên được tư vấn, hướng dẫn chăm sóc thai nghén, chăm sóc con khi sinh ra để tránh lây truyền cho con. Bên cạnh đó, đứa trẻ sinh ra từ bà mẹ có HIV/AIDS được chuyển điều trị ARV 6 tuần, được hỗ trợ sữa thay thế sữa mẹ... sau đó được giới thiệu chuyển về nơi có phòng điều trị ARV cho trẻ em. Tại đây, các bé tiếp tục được khám, điều trị, theo dõi cho đến khi được 21-24 tháng tuổi. Còn các sản phụ tiếp tục được giới thiệu về các phòng điều trị ARV tại địa phương. Mặc dù vậy, khi mới triển khai, việc vận động các bà mẹ tham gia chương trình khá khó khăn bởi họ có tâm lý e ngại. Để xoá bỏ tâm lý này, không chỉ bản thân các y, bác sĩ ở những nơi triển khai chương trình điều trị lây truyền từ mẹ sang con mà rất nhiều các đơn vị, đoàn thể vào cuộc đẩy mạnh công tác tuyên truyền phòng chống HIV/AIDS, chống kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm tại cộng đồng. Bởi vậy, nhận thức của người dân ngày một nâng cao. Các bà mẹ vì thế cũng tham gia chương trình ngày một đông hơn.

Không chỉ có Dự án Life Gap mà Chương trình điều trị lây truyền từ mẹ sang con hiện nay còn được triển khai rộng rãi ở các cơ sở sản khoa trong toàn tỉnh với sự tham gia của rất nhiều chương trình, dự án khác, như: Chương trình mục tiêu quốc gia phòng chống HIV/AIDS, Quỹ Toàn cầu… Ngay cả hệ thống y tế tuyến xã của nhiều địa phương cũng làm công tác tư vấn, hỗ trợ cho các bà mẹ mang thai, giới thiệu phụ nữ mang thai có HIV chuyển đến nơi có dịch vụ để điều trị. Tính từ năm 2004 đến hết tháng 9 năm 2011, các đơn vị đã tư vấn  cho hàng trăm nghìn lượt phụ nữ mang thai, xét nghiệm tự nguyện cho hơn 93.500 lượt bà mẹ, trong đó phát hiện trên 330 người nhiễm HIV. Các bà mẹ có HIV được điều trị lây truyền từ mẹ sang con một cách kịp thời. Chỉ riêng 9 tháng đầu năm 2011, các cơ sở đã điều trị dự phòng cho 39 bà mẹ bị nhiễm HIV sinh con và 39 cháu sinh ra từ các bà mẹ nhiễm HIV.

Chương trình phòng lây truyền mẹ con mà chương trình mục tiêu quốc gia và các dự án triển khai trên địa bàn tỉnh đã khẳng định được tác dụng trong công tác phòng, chống HIV/AIDS, góp phần làm giảm tỷ lệ nhiễm HIV trong cộng đồng. Không những thế, chương trình này còn mang lại hạnh phúc cho những phụ nữ có HIV được làm mẹ như những phụ nữ khác, giúp họ có thêm nghị lực để hoà nhập trong cộng đồng, làm giảm sự kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS.

Cầm Khuê