Cờ tướng: Khó trong tìm nguồn VĐV tài năng

Cờ tướng được coi là môn thể thao khá kén chọn người chơi, đòi hỏi người chơi giàu đam mê. Trong khi các gia đình hiện cũng phải cân đối việc học tập với phát triển năng khiếu cờ của con trẻ. Đó là các lý do khiến việc tuyển chọn, tìm kiếm tài năng cho môn thể thao này gặp nhiều khó khăn.

Để có những kỳ thủ giỏi, thể hiện mình ở các giải cờ quốc gia và quốc tế, một trong những khâu quan trọng là tìm nguồn tài năng trẻ, đào tạo VĐV từ tuyến năng khiếu. Thông thường, VĐV năng khiếu được tuyển chọn từ 6-9 tuổi. Theo các chuyên gia, sở dĩ cần đào tạo từ nhỏ bởi cần phát hiện sớm, bồi dưỡng năng khiếu kịp thời. Đây cũng là mốc tuổi mà nhiều địa phương trong cả nước áp dụng. Và hiện cũng đã có giải đấu lớn cho phép VĐV U7 được đua tài.

Tuy nhiên, hiện việc tìm kiếm tài năng cờ tướng gặp những khó khăn. Để tuyển sinh, Trường TDTT tỉnh mở các lớp đào tạo ngắn, kéo dài khoảng 2 tháng, thông thường cuối tháng 5 hoặc đầu tháng 6 hàng năm. Lớp sẽ đào tạo kỹ năng, kiến thức cơ bản. Đây là lớp cần thiết với các học sinh đam mê mới tiếp cận cờ và bổ ích với học sinh có năng khiếu.

Tuy nhiên, trên thực tế, phần nhiều em vượt qua vòng tuyển chọn tuyến năng khiếu từ hình thức này đều đã có thời gian làm quen, học tập cờ tướng trước đó. Lớp học hè chỉ là thời gian để củng cố và phát huy năng khiếu. Bởi trong 2 tháng hè ngắn ngủi, các em đam mê cũng chỉ đủ thời gian để trang bị kiến thức cơ bản. Theo thống kê, số em đỗ, lọt vào "mắt xanh" của HLV chỉ khoảng 2-3 em (10%).

"Ngoài các lớp học hè, chúng tôi đều linh hoạt nhiều hình thức tuyển sinh để tìm được các tài năng môn cờ trong đó chú trọng tới các kênh phong trào và ở các địa phương" - HLV Hoàng Ngọc Khánh, Trường TDTT tỉnh chia sẻ.

Như chia sẻ của HLV Hoàng Ngọc Khánh, các HLV cũng thường xuyên quan tâm tới các phong trào, các giải đấu cờ... tuy nhiên, việc tuyển chọn cũng không đơn giản bởi mức độ phổ biến không cao của cờ tướng. 

Trước hết, "kênh" phong trào ở các địa phương, tuy phạm vi rộng nhưng thực tế các HLV chỉ dễ tìm kiếm tài năng ở một số địa phương phát triển cờ tướng. Tiêu biểu như Đông Triều, có 3-4 CLB cờ tướng, nơi các VĐV ít tuổi có thể làm quen với cờ sớm. TP Hạ Long có khoảng 5-6 CLB cờ được tổ chức khá quy củ, là môi trường các học sinh, VĐV nhỏ có thể được học cờ từ nhỏ (qua các lớp, CLB như: CLB cờ Hạ Long, Hạ Long Kỳ hữu, CLB cờ Big C...).

Một "kênh" khác là các giải đấu phong trào, lớp học, các CLB. Hiện Quảng Ninh có một số giải đấu lớn như Giải cờ truyền thống tỉnh, giải cờ TKV... Tuy là các giải lớn, nhưng điều đáng tiếc là các giải này lại không có nội dung thi đấu cho các lứa tuổi nhỏ nên gần như ít cơ hội cho các kỳ thủ nhí.

Theo các HLV thì để đa dạng hóa nguồn tuyển chọn tài năng, các HLV cũng có kênh riêng là thông qua sự giới thiệu của các cộng tác viên ở địa phương. Các HLV cũng thường xuyên tham gia làm cố vấn, trọng tài ở các giải đấu phong trào. Thông qua các kênh này, HLV sẽ có cơ hội kiểm chứng các VĐV tiềm năng. Tất nhiên, nguồn VĐV, giải đấu cũng phụ thuộc rất lớn vào phong trào của địa phương đó.

Thời gian qua, môn cờ tướng cũng được quan tâm đầu tư về thiết bị, cơ sở vật chất, cộng thêm thầy trò nỗ lực tìm tòi phương pháp đào tạo. Do đó, cờ tướng Quảng Ninh trình làng được một số gương mặt có triển vọng, thi đấu tốt ở giải Vô địch trẻ Quốc gia, giải đấu cao nhất và quan trọng nhất với VĐV hệ năng khiếu như: Nguyễn Thiên Kim (HCV cá nhân cờ nhanh U11 năm 2023), Phạm Minh Châu (HCB Giải Vô địch quốc gia trẻ, HCV Giải Vô địch cờ trẻ miền Bắc năm 2023)... đặc biệt là VĐV Chu Đức Huy (HCV U12 cờ tiêu chuẩn Giải Vô địch quốc gia trẻ 2023), được tiêu chuẩn đi dự Giải Vô địch Thế giới cờ tướng tại Mỹ. 

Theo thống kê, trung bình các VĐV năng khiếu cũng giành được 15-20 HCV ở các giải lớn, nhỏ, các giải phong trào. Trong đó, riêng năm 2023, các em giành được 4 HCV, 12 HCB và 6 HCĐ ở Giải Vô địch trẻ Quốc gia.

Tuy nhiên, càng khó khăn hơn với VĐV năng khiếu bởi thời gian tới các em phải tập trung lên học tại Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu TDTT tỉnh (phường Đại Yên, TP Hạ Long), cách trung tâm TP Hạ Long chừng 25-30km. Điều này khiến các phụ huynh phải tính toán cân nhắc rất nhiều.

Bởi VĐV năng khiếu đang ở lứa tuổi nhỏ, cần sự quan tâm, kiểm soát và dạy dỗ của gia đình. Liệu các gia đình có muốn cho con mình đi học cờ ở điểm tập trung xa nhà hay hay tập trung vào việc học văn hóa? Thực tế thì nhiều gia đình vẫn coi trọng việc học tập văn hóa của các con, coi phát triển năng khiếu, sự đam mê là bổ trợ cho học tập. Đây thực sự là một thử thách không riêng với môn cờ.