Thành quả của "2 nhất"

Quảng Ninh là địa phương đầu tiên trong cả nước triển khai sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, giảm các đầu mối, giảm số cán bộ lãnh đạo. Trong đó, mô hình nhất thể hóa chức danh và mô hình thí điểm hợp nhất một số cơ quan tham mưu giúp việc của cấp ủy với cơ quan chuyên môn thuộc UBND cùng cấp có chức năng, nhiệm vụ tương đồng là một thành công của tỉnh, được trung ương và các tỉnh, thành trong nước đánh giá cao.

Cụ thể hóa các chủ trương, nghị quyết của Đảng

Chủ trương nhất thể hóa các chức danh được nêu lên từ Hội nghị Trung ương 6 khóa X; sau đó Bộ Chính trị đã ban hành Thông báo số 223-TB/TW, ngày 24/2/2009, và Ban Tổ chức Trung ương có Hướng dẫn số 25-HD/BTCTW, ngày 6/3/2009, về “Thực hiện thí điểm chủ trương bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch ủy ban nhân dân ở cấp xã và địa phương không tổ chức hội đồng nhân dân”. Trên tinh thần đó, tỉnh Quảng Ninh đã triển khai thực hiện chủ trương nhất thể hóa một số chức danh lãnh đạo đảng, chính quyền.

Ban Pháp chế HĐND tỉnh họp thẩm tra dự thảo Nghị quyết kèm tờ trình của UBND tỉnh về việc thí điểm hợp nhất Ban Tổ chức Tỉnh ủy với Sở Nội vụ thành Cơ quan Tổ chức - Nội vụ.

Từ năm 2001 đến năm 2012, tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện thí điểm nhất thể hóa chức danh bí thư kiêm chủ tịch ủy ban nhân dân ở 42/186 xã, phường, thị trấn. Đến năm 2014, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chủ trương này qua việc ban hành và triển khai Đề án “Đổi mới phương thức, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng; thực hiện tinh giản bộ máy, biên chế” (Đề án 25) và ban hành Nghị quyết số 19-NQ/TU, ngày 3-3-2015, để lãnh đạo thực hiện. Đề án 25 và Nghị quyết số 19-NQ/TU thể hiện quyết tâm chính trị cao của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh và đây cũng được coi là một sáng kiến chính trị hành chính có tính đột phá của Quảng Ninh. Qua đó, toàn tỉnh tiếp tục mở rộng thực hiện thí điểm việc bố trí bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch ủy ban nhân dân hoặc chủ tịch hội đồng nhân dân ở cấp huyện và cấp xã.

Nghị quyết số 18-NQ/TW và số 19-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII như tiếp thêm sức mạnh cho tỉnh Quảng Ninh thực hiện Đề án 25 và Nghị quyết số 19-NQ/TU; đồng thời tỉnh tiếp tục ban hành Chương trình hành động số 21-CTr/TU, ngày 5-2-2018, với phương châm: Tiếp tục nhân rộng những nội dung đã thực hiện thí điểm hiệu quả; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng đề án phát triển Khu kinh tế Vân Đồn, thành phố thông minh Hạ Long, chính quyền biển đảo ở Cô Tô; tổ chức lại một số đơn vị hành chính cấp xã...; đẩy mạnh việc sắp xếp, chuyển đổi mô hình, nâng dần tự chủ đối với các đơn vị sự nghiệp; Tiếp tục thực hiện tinh giản biên chế với lộ trình và cách làm phù hợp; thí điểm những cơ chế, chính sách mới, đổi mới cơ chế quản lý. 

Tỉnh đã tiến hành hợp nhất một số cơ quan tham mưu giúp việc của cấp ủy với cơ quan chuyên môn thuộc UBND cùng cấp có chức năng, nhiệm vụ tương đồng theo nguyên tắc thống nhất lãnh đạo, chỉ đạo; bổ sung thẩm quyền, tối ưu chính sách, chuẩn hóa ngạch bậc, kết hợp bầu cử và bổ nhiệm: Cơ quan UBKT với Thanh tra và Ban Tổ chức với phòng Nội vụ ở 14/14 đơn vị cấp huyện (giảm 28 đầu mối); hợp nhất Văn phòng Huyện ủy, HĐND và UBND tại 03 huyện: Tiên Yên, Cô Tô, Hoành Bồ. Hợp nhất 5 Trung tâm thuộc lĩnh vực y tế dự phòng tỉnh để thành lập Trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC). Triển khai Đề án thí điểm hợp nhất Văn phòng Đoàn ĐBQH, HĐND và UBND tỉnh và đi vào hoạt động từ 01/01/2019, đảm bảo các yêu cầu, nhiệm vụ đề ra.  Cùng với đó, tỉnh cũng thí điểm thực hiện cơ quan tham mưu giúp việc chung Khối MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội ở cấp huyện và cấp tỉnh; hoạt động trên nguyên tắc phối hợp và thống nhất về hành động, phân công về đối tượng, tôn trọng các quy định hiện hành của Hiến pháp, pháp luật. Đối với cấp huyện đã triển khai được 3 năm và thực hiện tại 14/14 địa phương; cấp tỉnh thực hiện từ đầu năm 2018 và đã bảo đảm hoạt động ổn định.

Tỉnh đã chủ động đề xuất Đề án và được Ban Bí thư đồng ý chủ trương về thành lập Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh. Đến nay, đã từng bước đi vào hoạt động ổn định, phát huy hiệu quả hoạt động theo mô hình “Tòa soạn hội tụ” ứng dụng công nghệ thông tin, tích hợp truyền thông đa phương tiện, sản xuất sản phẩm báo chí đa loại hình với tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả (giảm 8 đầu mối cấp phòng so với trước khi hợp nhất).

Hiệu quả rõ rệt

Đến nay, tất cả 14/14 huyện thị thành phố của Quảng Ninh đều đã hoàn thành việc hợp nhất Cơ quan Ban Tổ chức với Phòng Nội vụ, Ủy ban Kiểm tra với Thanh tra cấp huyện, giảm 28 đầu mối. Tại kỳ họp thứ 15 vừa qua, HĐND tỉnh Quảng Ninh khóa XIII cũng đã thông qua nghị quyết  thí điểm sáp nhập Ban Tổ chức Tỉnh ủy với Sở Nội vụ. Đồng chí Nguyễn Đức Thành, Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy cho biết: Có được những kết quả tích cực bước đầu này là nhờ Quảng Ninh đã tiến hành những bước đi rất thận trọng, khoa học. Các địa phương trong tỉnh đều tiến hành nhất thể hóa chức danh lãnh đạo là Trưởng Ban tổ chức với Trưởng phòng Phòng Nội vụ, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra với Chánh Thanh tra từ 2-3 năm trước khi hợp nhất Cơ quan. Và theo gợi ý của Bộ Nội vụ về việc đăng ký 4 mô hình sáp nhập, gồm Ban tổ chức với Sở Nội vụ, Thanh tra - Kiểm tra, Sở Xây dựng với Sở Giao thông Vận tải, Sở Tài chính với Sở Kế hoạch - Đầu tư, thì tỉnh Quảng Ninh đăng ký làm thí điểm sáp nhập Ban Tổ chức tỉnh ủy với Sở Nội vụ. Mới đây nhất, ngay trong Kỳ họp thứ 15 (kỳ họp cuối năm 2019) vừa diễn ra, HĐND tỉnh khóa XIII đã thông qua và ban hành Nghị quyết số 221/NQ-HĐND về việc thống nhất chủ trương thí điểm hợp nhất Sở Nội vụ với Ban Tổ chức Tỉnh ủy thành Cơ quan Tổ chức - Nội vụ.

Về việc thực hiện nhất thể hóa một số chức danh lãnh đạo cơ quan tham mưu cấp ủy với lãnh đạo cơ quan chuyên môn khối chính quyền cấp huyện: Tỉnh Quảng Ninh đã triển khai thực hiện nhất thể hóa một số chức danh lãnh đạo cơ quan tham mưu cấp ủy với lãnh đạo cơ quan chuyên môn khối chính quyền cấp huyện: Trưởng ban dân vận kiêm chủ tịch ủy ban Mặt trận Tổ quốc và trưởng ban tuyên giáo kiêm giám đốc trung tâm bồi dưỡng chính trị tại 14/14 huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; chánh văn phòng cấp ủy kiêm chánh văn phòng hội đồng nhân dân và ủy ban nhân dân ở 3/14 địa phương (các huyện Cô Tô, Tiên Yên, Hoành Bồ). Tỉnh có số bí thư đồng thời là chủ tịch hội đồng nhân dân ở 7/14 huyện, thị xã, thành phố, chiếm tỷ lệ 50%, bí thư đồng thời là chủ tịch ủy ban nhân dân: 3/14 huyện, thị xã, thành phố, chiếm tỷ lệ 21,42%. Ở cấp xã, bí thư đồng thời là chủ tịch ủy ban nhân dân: 90/186 xã, phường, thị trấn, chiếm tỷ lệ 48,4%; bí thư đồng thời là chủ tịch hội đồng nhân dân: 88/186 xã, phường, thị trấn, chiếm tỷ lệ 47,3%; bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, bản, khu phố: 1.557/1.565 thôn, bản, khu phố, chiếm tỷ lệ 99,5%.

Lãnh đạo TP Cẩm Phả công bố quyết định phê chuẩn kết quả bầu cử đồng chí Vũ Thị Minh Hải, Bí thư Đảng ủy phường Cẩm Tây giữ chức vụ Chủ tịch UBND phường, tháng 10/2019.

Chủ trương hợp nhất tổ chức có chức năng tương đồng và nhất thể hóa chức danh người đứng đầu là đúng đắn, vì trên thực tế, trong bộ máy của Đảng và chính quyền, có một số cơ quan, bộ phận vận hành khá cồng kềnh, chồng chéo, nên cần hợp nhất, nhất thể hóa để làm cho bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn. Điều đó không hề làm giảm mà ngược lại, sẽ phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước, với hệ thống chính trị một cách sâu sát, hiệu quả hơn.

Ở các địa phương thực hiện mô hình bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch hội đồng nhân dân hoặc chủ tịch ủy ban nhân dân, mọi mặt đều có bước phát triển tốt: Cấp ủy xác định rõ chức năng, nhiệm vụ; đổi mới phương thức lãnh đạo và nội dung hoạt động; tăng cường chặt chẽ hơn mối quan hệ công tác giữa các thành viên và tổ chức trong hệ thống chính trị. Hầu hết các đảng bộ đã phát huy được năng lực lãnh đạo trong phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo và giải quyết có hiệu quả các vấn đề xã hội ở địa phương; phân công rõ ràng, cụ thể từng lĩnh vực công tác, địa bàn đối với cấp ủy viên, từ đó gắn được trách nhiệm của cá nhân với cơ sở; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát ở cơ sở. 

Ðồng chí Nguyễn Hữu Thọ, Thủ trưởng Cơ quan Tổ chức - Nội vụ Thành ủy Hạ Long chia sẻ: Do chức năng, nhiệm vụ của hai đơn vị có sự tương đồng, trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của hai đơn vị có sự hỗ trợ, bổ sung cho nhau. Khi thực hiện đồng thời hai chức danh, việc đề xuất, kiến nghị tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và tiếp nhận sự chỉ đạo của Thường trực, Ban Thường vụ Thành ủy được nhanh chóng, kịp thời hơn.

Với mô hình Cơ quan Kiểm tra - Thanh tra huyện ủy, sau khi hợp nhất, việc thực hiện lồng ghép giữa các nhiệm vụ đã giúp rút ngắn thời gian, từ giám sát, kiểm tra, thanh tra đến xem xét xử lý kỷ luật đảng viên. Trong thực hiện kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm, giải quyết đơn thư, tham gia tiếp công dân, thanh tra kinh tế - xã hội cũng đạt được sự thống nhất cao và hiệu quả hơn trước khi hợp nhất.

Thực tế cho thấy, việc sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả là xu thế chung, là một quá trình phù hợp với thực tiễn khách quan, đáp ứng yêu cầu phát triển. Từ kết quả bước đầu, có thể khẳng định, việc nhất thể hóa các chức danh và sáp nhập một số đơn vị đã bảo đảm được 3 mục tiêu: Tinh giản được bộ máy; bảo đảm sự giám sát của nhân dân đối với các tổ chức đảng và đảng viên; tiết kiệm được nguồn lực và sự đóng góp của nhân dân. Học tập kinh nghiệm từ những mô hình thí điểm của Quảng Ninh, khi triển khai thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TW, nhiều địa phương đã tham khảo và áp dụng theo lộ trình phù hợp. Các địa phương căn cứ tình hình thực tế, triển khai thêm một số mô hình khác.

Bảo Bình