ĐBQH tỉnh Quảng Ninh tham gia thảo luận về điều chỉnh thời gian thực hiện chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông

Chiều 2/11, Quốc hội thảo luận tại Hội trường về việc lùi thời điểm triển khai áp dụng chương trình GDPT và sách giáo khoa mới theo Nghị quyết 88/2014/QH13

Đa số các đại biểu phát biểu nhất trí với tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội về việc điều chỉnh thời gian áp dụng chương trình, sách giáo khoa GDPT mới. Tuy nhiên các đại biểu đều phân tích, dẫn chứng cụ thể về thời gian lùi 1 năm hay 2 năm nữa và những điều kiện cần thiết để triển khai đồng bộ, đạt được hiệu quả.

Đại biểu Ngô Thị Minh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, ĐBQH tỉnh Quảng Ninh, phát biểu thảo luận tại Hội trường.

Tham gia thảo luận, đại biểu Ngô Thị Minh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, ĐBQH tỉnh Quảng Ninh, cơ bản nhất trí với sự cần thiết phải lùi thời gian bắt đầu áp dụng chương trình, sách giáo khoa GDPT mới. Tuy nhiên, đại biểu băn khoăn, thực tế qua 3 năm triển khai, việc chuẩn bị cho đổi mới chương trình, sách giáo khoa GDPT còn nhiều hạn chế, chưa bảo đảm đúng lộ trình và tiến độ. Trong khi đó, phần công việc cần triển khai trước khi áp dụng chương trình, sách giáo khoa mới trên phạm vi cả nước còn rất nhiều. Để có điều kiện chuẩn bị tốt nhất, bảo đảm tính khả thi và đạt được chất lượng, hiệu quả, đại biểu đề nghị Chính phủ tập trung chỉ đạo quyết liệt 4 vấn đề sau:

Thứ nhất, để thực hiện chủ trương “Lấy người học làm trung tâm, vì quyền lợi của người học” thì việc quy hoạch lại mạng lưới trường lớp học dựa theo dân số, độ tuổi đến trường của học sinh từng cấp học, đảm bảo sĩ số học sinh phù hợp cho mỗi lớp học không đông quá hoặc ít quá diễn ra tại nhiều cơ sở giáo dục hiện nay, gây trở ngại cho hoạt động dạy và học của giáo viên và học sinh. Tình trạng để học sinh tiểu học phải học trong một tập thể lớp từ 60-70 học sinh không phải hiếm, như Trường Tiểu học Dịch vọng A Cầu Giấy - Hà Nội. Đặc biệt, việc dồn ghép học sinh, sáp nhập trường lớp học ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng miền núi khó khăn cần đảm bảo chất lượng và sự an toàn khi các em đến trường. Tránh tình trạng để các em phải đi học quá xa, đường sá gập ghềnh trước tình trạng lũ ống, lũ quét, nắng mưa thất thường hiện nay.

Thứ hai, việc đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học thiếu đồng bộ, hiệu quả thấp, lãng phí trong đầu tư cần sớm được khắc phục. Trước hết, đề nghị Chính phủ cần chỉ đạo các ngành liên quan, tạo điều kiện để Bộ GD&ĐT chuyển đổi cách thức tổ chức dạy và học mà Việt Nam hiện nay đang thực hiện theo quy trình ngược với thế giới. Đó là, tình trạng học sinh Việt Nam đang ngồi học cố định tại phòng học truyền thống, giáo viên phải di chuyển từ phòng học truyền thống này sang phòng học truyền thông khác để giảng dạy. Các nước trên thế giới, học sinh di chuyển từ phòng học bộ môn này sang phòng học bộ môn khác. Giáo viên bộ môn được dạy cố định ở phòng học bộ môn dành cho họ. Chỉ khi đảo được cách thức này thì thiết bị đầu tư cho từng phòng học bộ môn mới thực sự phát huy hiệu quả. Tránh lặp lại những hạn chế, bất cập như đã xảy ra khi thực hiện đổi mới chương trình GDPT theo Nghị quyết số 40 của Quốc hội khóa X, khắc phục tình trạng giáo viên gặp khó khăn trong việc sử dụng thiết bị dạy học như thời gian vừa qua.

Khi đó, mô hình dạy học mới, phù hợp cho mỗi vùng miền, lấy người học làm trung tâm mà Bộ GD&ĐT đang tính đến mới có thể áp dụng được, các em sẽ được thảo luận nhóm, được phát triển năng lực bản thân và thầy cô mới đủ điều kiện để dạy học theo phương pháp dạy tích hợp liên môn, có điều kiện để đánh giá học sinh và giúp học sinh phát triển năng lực bản thân.

Thứ ba, việc bộ trí, sắp xếp, đào tạo và đào tạo lại đội ngũ giáo viên trước tình trạng thừa thiếu cục bộ giáo viên trong mỗi môn học, mỗi trường học, mỗi cấp học, mỗi vùng miền, mỗi địa phương hiện nay đang là bài toán khó giải trước yêu cầu của sự nghiệp đổi mới, rất cần sự sự chỉ đạo quyết liệt, kịp thời hơn của Chính phủ. Trước mắt, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các địa phương cho rà soát, đánh giá, phân loại đội ngũ giáo viên theo năng lực, trình độ và khả năng tiếp cận phương pháp dạy học theo hướng tích hợp và liên môn (kể cả khả năng tiếp cận công nghệ thông tin), đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết số 88, để có kế hoạch đào tạo, đào tạo lại đội ngũ cho phù hợp.

Trong đó, cần quy hoạch mạng lưới và đầu tư thỏa đáng cho các trường sư phạm hiện nay; làm rõ trách nhiệm đào tạo và phân cấp bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng sư phạm cho các nhà trường, các cơ sở giáo dục, đào tạo, trong đó cần coi trọng việc tự học tập để nâng cao trình độ và phát huy sức sáng tạo của mỗi thầy cô. Đồng thời, cần có chính sách thỏa đáng để giúp số giáo viên dôi dư, chuyển đổi nghề nghiệp, tìm việc làm mới. Chính sách mới cần ghi nhận đóng góp của những thầy cô đã đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp trồng người trong suốt chặng đường đã qua. Không để tình trạng, những giáo viên tâm huyết này phải rời ngành theo Quyết định số 108 khi họ vẫn hoàn thành nhiệm vụ được giao trong giai đoạn hiện tại. Đây là danh dự của mỗi thầy cô đã chọn “Nghề cao quý trong những nghề cao quý”.

Hiện tại, một số tỉnh đã bố trí số giáo viên dôi dư đi đào tạo lại để về dạy ở cấp học  mần non trong điều kiện cả nước đang thiếu hơn 30.000 giáo viên công lập ở cấp học này. Tuy nhiên, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ tín dụng cho các nhóm trẻ gia đình đủ điều kiện hoạt động, đảm bảo đầu ra hợp lý cho số giáo viên đào tạo lại trên cơ sở, đảm bảo quyền được chăm sóc, nuôi dưỡng đối với trẻ em ở cấp học mầm non.

Về lâu dài, chính sách đối với giáo viên cần được Quốc hội quan tâm để sớm đưa Luật Nhà giáo vào chương trình xây dựng Luật năm 2019 vì áp dụng Luật Viên chức hiện nay đang gặp nhiều trở ngại và đang mâu thuẫn với điều 58 của Luật Giáo dục, làm giảm vị thế nhà giáo, chưa xem xét đến nghề đặc thù, một nghề mà bất cứ xã hội nào cũng đòi hỏi cần có sự tôn trọng, tôn vinh.

Thứ tư, vì ngân sách nhà nước có hạn, Quốc hội đã cố gắng dành 20% ngân sách nhà nước để đầu tư cho giáo dục. Tuy nhiên, vai trò của ngành Giáo dục trong việc tham mưu cho Chính phủ để phân bổ, sử dụng có hiệu quả nguồn ngân sách này cũng đang là vấn đề lớn đặt ra. Trước mắt, với GDPT, đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu giải pháp để nâng cao vị thế nhà giáo. Nghị quyết số 29 của Trung ương về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã đưa ra định hướng chỉ đạo đó là: “Lương của nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống thang, bậc lương hành chính sự nghiệp và có thêm phụ cấp tùy theo tính chất công việc, theo vùng”. Để thực hiện được chủ trương này và để nâng cao vị thế nhà giáo, việc tinh giản đội ngũ giáo viên hiện nay chưa đáp ứng yêu cầu đặt ra.

Đề nghị Chính phủ cần có giải pháp mạnh hơn nhằm tạo bình đẳng về vị thế nhà giáo giữa trường công lập và ngoài công lập; làm rõ trách nhiệm Nhà nước với học sinh ở cấp học mầm non và bậc học phổ cập trong các cơ sở giáo dục ngoài công lập mà hiện nay chưa được Nhà nước hỗ trợ đất đai hoặc chưa có doanh nghiệp mạnh đỡ đầu; làm rõ trách nhiệm của Nhà nước trong việc kiểm soát chất lượng đầu tư và giảng dạy ở các cơ sở này, sao cho tương xứng với mức học phí của người dân đóng góp…

Nếu làm rõ vấn đề này, chắc chắn sẽ thu hút không ít nhà đầu tư tham gia, đỡ gánh nặng với Nhà nước. Những nội dung này cần được Chính phủ xem xét khi sửa Luật Giáo dục 2018 tới và cần được luật hóa khi xây dựng Luật Nhà giáo và Luật Đối tác công tư. Đó là những công việc “rất nhiều” cần triển khai trước khi áp dụng chương trình, sách giáo khoa mới trên phạm vi cả nước. Từ đó, đại biểu đề nghị Chính phủ và Quốc hội xem xét để lựa chọn thời điểm áp dụng chương trình, sách giáo khoa mới theo Nghị quyết số 88 Quốc hội khóa XIII cho phù hợp.

Văn phòng Đoàn ĐBQH tỉnh