Về giải quyết khiếu kiện liên quan đến thu hồi đất, bồi thường, GPMB

Nội dung chất vấn: Đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh cho biết quan điểm của tỉnh trong giải quyết khiếu kiện liên quan đến công tác thu hồi đất; bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB), nhất là vụ việc phức tạp, kéo dài và liên quan đến nhiều người dân? Giải pháp để giảm dần và không còn tình trạng người dân tập trung tại trụ sở Tỉnh uỷ, UBND tỉnh và nhà riêng của lãnh đạo tỉnh?

Trả lời của Chủ tịch UBND tỉnh:

1. Về quan điểm của tỉnh trong việc giải quyết khiếu kiện liên quan đến công tác thu hồi đất, bồi thường, GPMB, nhất là những vụ việc phức tạp, kéo dài, liên quan đến nhiều người dân:

Trong 6 tháng đầu năm 2017 số vụ việc khiếu nại liên quan đến đất đai, GPMB nói chung giảm, nhưng số vụ việc đông người có xu hướng tăng, trong đó có những vụ việc công dân đã tụ tập trước cổng trụ sở HĐND, UBND tỉnh và một lần tại nhà riêng của đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh (vụ việc của một số hộ dân phường Phương Đông, TP Uông Bí).

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, đại biểu HĐND tỉnh Nguyễn Đức Long và các đại biểu HĐND TP Uông Bí tiếp xúc với cử tri phường Vàng Danh và xã Thượng Yên Công (TP Uông Bí), tháng 6-2017. Ảnh: Lê Hải

Nguyên nhân được xác định:

+ Chính sách pháp luật về đất đai còn nhiều điểm bất cập với thực tế, nhất là việc thay đổi chính sách bồi thường về đất đai khi thu hồi giữa Luật Đất đai năm 2003 và Luật Đất đai năm 2013 (Luật Đất đai năm 2013 không còn chính sách hỗ trợ về đất khi thu hồi đất nông nghiệp);

+ Công tác quản lý về đất đai và hồ sơ đất đai còn tồn tại nhiều bất cập, hạn chế, đặc biệt trong lưu giữ tài liệu, hồ sơ liên quan đến nguồn gốc đất, quá trình sử dụng đất của người dân và theo dõi các biến động về đất đai hằng năm của cấp xã, dẫn đến thông tin thiếu thống nhất khi xem xét phương án bồi thường, hỗ trợ cho người dân có đất bị thu hồi;

+ Công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân ở một số địa phương chưa được coi trọng đúng mức, chưa tập trung để giải quyết, giải quyết chủ quan, chưa xem xét hết yếu tố thực tiễn và những bất cập trong thực thi chính sách để đảm bảo quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người dân;

+ Quan điểm của tỉnh trong việc giải quyết khiếu nại liên quan đến thu hồi đất, bồi thường GPMB và những vụ việc phức tạp, kéo dài, đông người: Kiên trì đối thoại, giải quyết đến cùng các nội dung khiếu nại của người dân; xem xét thực tiễn khách quan để vận dụng chính sách có lợi nhất cho người dân. Đối với những vụ việc đông người, tỉnh chỉ đạo các sở, ngành liên quan, phối hợp với địa phương rà soát cụ thể từng trường hợp để xem xét, giải thích và giải quyết đầy đủ từng nội dung khiếu nại theo đúng quy định của pháp luật và thực tiễn cuộc sống.

+ Một số người dân do nhận thức pháp luật còn hạn chế, bị kẻ xấu lợi dụng để trục lợi đã kích động tụ tập đông người gây áp lực với chính quyền.

Để khắc phục tình trạng trên trong thời gian tới, UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo các cơ quan chức năng: (1) Chủ động rà soát ban hành bổ sung các văn bản quy định chặt chẽ về trình tự, thủ tục thu hồi đất, về kiểm đếm lập phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB, tái định cư. (2) Tăng cường công tác giám sát của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội và người dân trong các khâu từ quản lý đất đai, xây dựng, kiểm đếm, xác minh nguồn gốc sử dụng đất, hiện trạng mặt bằng trước khi thu hồi đất. (3) Quy định rõ trách nhiệm tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo kiến nghị của công dân, có biện pháp xử lý trách nhiệm người đứng đầu và đội ngũ trực tiếp thực hiện giải quyết chưa hết trách nhiệm, để xảy ra hậu quả tiêu cực trong tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo từ cấp xã đến cấp tỉnh (Chỉ thị số 06/CT-UBND ngày 30-3-2017 của UBND tỉnh; các Văn bản số 3444/UBND ngày 15-6-2016, Văn bản số 2909/UBND-TD ngày 27-4-2017, Văn bản số 3988/UBND-TD2 ngày 5-6-2017 của UBND tỉnh); (4) Tiếp tục nghiên cứu, phát hiện những bất cập trong chính sách để kiến nghị với Trung ương xem xét, bổ sung, sửa đổi những nội dung còn bất cập trong chính sách về bồi thường, GPMB khi thu hồi đất, nhất là đối với đất nông nghiệp.

2. Về giải pháp giảm dần và hướng đến không còn việc người dân tập trung tại một số vị trí như cổng trụ sở Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh và nhà riêng các đồng chí lãnh đạo tỉnh:

Theo số liệu báo cáo trong 6 tháng đầu năm 2017, có 4 lượt đoàn đông người tập trung tại cổng UBND tỉnh (3 lượt đoàn thuộc TP Uông Bí và 1 lượt đoàn thuộc TX Đông Triều liên quan đến GPMB dự án cải tạo nâng cấp QL18 đoạn Bắc Ninh - Đông Triều), giảm 5 lượt đoàn đông người so với 6 tháng đầu năm 2016.
Giải pháp căn bản của tỉnh:

+ Từ các quan điểm và chỉ đạo nêu trên, xây dựng kế hoạch tiếp tục đối thoại, lắng nghe ý kiến, kiến nghị, nhất là các tình tiết mới đối với từng vụ việc, thành lập các tổ công tác với các thành viên chưa tham gia xử lý trước đây, trong đó mời các tổ chức luật sư, luật gia, MTTQ, đại diện Ban xây dựng Đảng, HĐND để phản biện rà soát và xem xét kỹ lưỡng chính sách đã phê duyệt để giải quyết các khiếu nại, tố cáo kiến nghị của công dân. Trong trường hợp chưa đúng, thiếu khách quan thì chỉ đạo các ngành, địa phương sửa chữa, khắc phục, trên cơ sở đó đối thoại để giải thích rõ với người dân.

+ Trường hợp lỗi do vướng mắc chính sách, chưa phù hợp thì tiếp tục xin ý kiến hướng dẫn của các bộ, ngành Trung ương để căn cứ tình hình thực tiễn vận dụng pháp luật giải quyết theo hướng có lợi nhất cho người dân có đất bị thu hồi;

+ Yêu cầu người đứng đầu các địa phương nơi có công dân tập trung đông người phải tập trung chỉ đạo vận động, giải thích để đưa công dân về địa phương xem xét, giải quyết. Gắn trách nhiệm về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền địa phương khi để xảy ra tình trạng công dân thường xuyên tụ tập đông người.

+ Giao cơ quan chức năng của tỉnh, TP Hạ Long và các địa phương nắm chắc tình hình, xử lý kiên quyết những đối tượng có hành vi kích động xúi giục người dân tập trung đông người gây mất trật tự nơi công cộng.