Bài 2: Gỡ "nút thắt" về thể chế

Giải quyết “nút thắt” về thể chế có ý nghĩa quan trọng đối với sự hấp dẫn của môi trường đầu tư, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo điều kiện cho tăng trưởng và phát triển. Hiểu điều đó, nên một trong những nhiệm vụ quan trọng mà Quảng Ninh thực hiện trong thời gian qua là đã tập trung nghiên cứu, đề xuất và xây dựng thể chế, cơ chế, chính sách đặc thù, phù hợp, nhằm khai thác tốt nhất tiềm năng tổng hợp đặc biệt, lợi thế so sánh nổi trội, cơ hội phát triển để đổi mới mô hình tăng trưởng và tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh và phát triển kinh tế xanh, tạo ra bước phát triển mới đột phá cho tỉnh Quảng Ninh.[links()]

Những cách làm sáng tạo

Có thể kể đến một trong những điểm nhấn quan trọng của tỉnh trong công tác xây dựng hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách thời gian qua là đã tập trung nghiên cứu triển khai các đề án mang tính đột phá để thông qua đó đề xuất thử nghiệm thể chế và cơ chế chính sách về quản trị và phát triển địa phương theo kinh tế thị trường định hướng XHCN, phù hợp với đường lối đổi mới của Đảng, Nhà nước. Đó là Đề án “Phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững; bảo đảm vững chắc quốc phòng - an ninh và thí điểm xây dựng hai đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Móng Cái” được Bộ Chính trị cho chủ trương tại Thông báo số 108-TB/TW ngày 1-10-2012 với 7 nhóm cơ chế, chính sách và chỉ đạo tiếp tục xây dựng Đề án xây dựng hai khu hành chính - kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Móng Cái. Đến nay, Đề án “Đặc khu kinh tế Vân Đồn” đã hoàn thiện báo cáo, đề xuất với Đảng đoàn Quốc hội và Ban Cán sự Đảng Chính phủ; Khu hành chính - kinh tế đặc biệt (hay Đặc khu kinh tế) đã được đưa vào Hiến pháp 2013 và chương trình xây dựng luật của Quốc hội. Đề án “Xây dựng khu dịch vụ du lịch phức hợp cao cấp có casino tại Khu kinh tế Vân Đồn” được Bộ Chính trị cho chủ trương tại Thông báo số 138-TB/TW ngày 24-6-2013 đồng ý các đề xuất đột phá. Cùng với đó, tỉnh cũng chủ động tham mưu báo cáo Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 2428/QĐ-TTg ngày 31-12-2014 về một số cơ chế, chính sách đặc thù đối với tỉnh Quảng Ninh và Khu kinh tế Vân Đồn...

Cung Quy hoạch, Hội chợ và Triển lãm tỉnh chuẩn bị đi vào hoạt động là một điểm nhấn của đô thị Hạ Long.

Tỉnh còn mạnh dạn đề xuất với Chính phủ được thuê tư vấn trong và ngoài nước có năng lực để tham gia vào việc xây dựng các quy hoạch chiến lược. Trong đó, có 5 quy hoạch do tư vấn nước ngoài thực hiện, 2 quy hoạch do tư vấn trong nước thực hiện. Các quy hoạch đều có sự tham gia đóng góp ý kiến của các tầng lớp nhân dân và các bộ, ngành thẩm định. Đặc biệt, tỉnh cam kết và chủ trương định hướng trong quy hoạch đô thị ven Vịnh Hạ Long có các khu vực dành riêng cho người nước ngoài để đón nhận bạn bè quốc tế, đối tác và doanh nghiệp nước ngoài đến làm việc, sinh sống ở Quảng Ninh như ở nhà...

Việc triển khai xây dựng chính quyền điện tử, thành lập mô hình Trung tâm hành chính công cấp tỉnh và 14 địa phương phục vụ doanh nghiệp, nhân dân đã được Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương biểu dương, đánh giá cao, người dân đồng thuận, ủng hộ. Tỉnh cũng thành lập Ban Xúc tiến và Hỗ trợ đầu tư (IPA), hoạt động dưới sự chỉ đạo, điều hành trực tiếp của Chủ tịch UBND tỉnh. Đây là mô hình đầu tiên trong cả nước theo chuẩn quốc tế với đội ngũ trực tiếp làm công tác xúc tiến đầu tư đủ mạnh, trách nhiệm và tâm huyết để cùng đồng hành, hỗ trợ giải quyết các thủ tục đầu tư một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất. Cùng với đó, Quảng Ninh còn chủ động xây dựng cơ chế huy động các nguồn lực thông qua hợp tác công - tư (PPP) trên cơ sở vận dụng sáng tạo, linh hoạt các quy luật của kinh tế thị trường với nguyên tắc những gì nhân dân, doanh nghiệp làm được thì nhà nước không làm; nhà nước đảm bảo vai trò điều tiết cho đối tượng chính sách và khu vực khó khăn. Đặc biệt, để tạo động lực phát huy mạnh mẽ năng lực nội sinh và nâng cao năng suất lao động, tỉnh đã xây dựng Nghị quyết 04 về phát triển khoa học công nghệ giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020 trên cơ sở quán triệt Nghị quyết TW6 khoá XI về phát triển khoa học và công nghệ; trong đó tập trung nâng cao hiệu quả ứng dụng, chuyển giao, làm chủ khoa học công nghệ trên tất cả các lĩnh vực, xây dựng các cơ chế chính sách thu hút nguồn nhân lực, thành lập quỹ phát triển khoa học công nghệ, hàng năm bố trí hơn 4% chi thường xuyên (cao hơn mức quy định là không dưới 2%) để đầu tư cho khoa học công nghệ. Đồng thời tập trung thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới theo phương châm huy động nguồn lực là lấy công nghiệp, dịch vụ thúc đẩy nông nghiệp; lấy thành thị dẫn dắt nông thôn; và người dân là chủ thể quan trọng của chương trình...

Nền tảng cho sự phát triển bền vững

Với quyết tâm cao và những bước đi thích hợp, Quảng Ninh đã tạo được sự đột phá trong xây dựng thể chế và bước đầu đạt được kết quả ấn tượng trên nhiều lĩnh vực. Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân đạt 9,2%/năm, cao nhất trong 4 năm gần đây, cao nhất trong 7 tỉnh, thành phố thuộc vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cao hơn mặt bằng chung của cả nước. Trong chương trình xây dựng nông thôn mới, Quảng Ninh đã đạt mục tiêu cơ bản là tỉnh nông thôn mới theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIII, trong đó Đông Triều là huyện đầu tiên của miền Bắc đạt chuẩn huyện nông thôn mới, huyện đảo tiền tiêu Cô Tô được công nhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới. Công tác cải cách hành chính có nhiều đột phá, qua khảo sát người dân đánh giá việc thực hiện công khai, minh bạch các thủ tục hành chính cho thấy mức độ hài lòng với dịch vụ hành chính công là 98,8%...

Đặc biệt, sức hấp dẫn về môi trường đầu tư của tỉnh tiếp tục được khẳng định bằng những con số ấn tượng, giai đoạn 2011-2015, tổng vốn đầu tư ngoài ngân sách đạt 6,5 tỷ USD (vốn đầu tư FDI trên 2,5 tỷ USD). Riêng 9 tháng năm 2016, tỉnh đã cấp mới và điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư cho 39 dự án với tổng mức đầu tư 26.672 tỷ đồng, tương đương với 1,19 tỷ USD, bằng 86,8% cùng kỳ năm trước; thu hút vốn FDI tăng cao so với cùng kỳ với 18 dự án nước ngoài, số vốn là 526,608 triệu USD, gấp 13 lần cùng kỳ năm 2015 (40,35 triệu USD). Nhiều dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) với tổng vốn đầu tư lớn đã được cấp phép và nhanh chóng triển khai, như Dự án Cảng hàng không Quảng Ninh (6.759 tỷ đồng), đường cao tốc Hạ Long - Vân Đồn và cải tạo nâng cấp Quốc lộ 18 đoạn Hạ Long - Mông Dương (10.062 tỷ đồng), Trụ sở liên cơ quan số 3, số 4 (809,5 tỷ đồng); Nhà thi đấu đa năng 5.000 chỗ thuộc Trung tâm Thể thao vùng Đông Bắc (1.150 tỷ đồng)...

Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh vươn lên vị trí cao. Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh từ vị trí thứ 20 được nâng lên, duy trì trong nhóm 5 địa phương dẫn đầu cả nước và đứng đầu Vùng đồng bằng sông Hồng từ năm 2013 đến nay. Sự hiện diện của các tập đoàn, nhà đầu tư lớn đã làm thay đổi đáng kể diện mạo của tỉnh. Nhiều nhà đầu tư lớn, uy tín, thương hiệu trong nước và trên thế giới đến với Quảng Ninh như: Tập đoàn Texhong (Trung Quốc), Tập đoàn Amata (Thái Lan), Tập đoàn Charmvit (Hàn Quốc), Tập đoàn Las Vegas Sands (Mỹ), Tập đoàn Xi măng Hạnh Phúc (Đài Loan); Tập đoàn SE (Nhật Bản), Tập đoàn Vingroup, Tập đoàn Sun Group... Cùng với đó, các dự án mang tính động lực trên nhiều lĩnh vực tiếp tục được triển khai, thúc đẩy tăng trưởng, phát triển kinh tế của tỉnh như: Hạ tầng giao thông (cải tạo nâng cấp Quốc lộ 18A đoạn Uông Bí - Hạ Long, đường cao tốc Hạ Long - Hải Phòng, đường cao tốc Hạ Long - Vân Đồn), hạ tầng khu công nghiệp (Khu công nghiệp Việt Hưng, Khu công nghiệp Cảng biển Hải Hà, Khu công nghiệp Đầm Nhà Mạc), hạ tầng thương mại, siêu thị (Metro Hạ Long, Big C Hạ Long, Vincom Center Hạ Long), hạ tầng du lịch (Khu khách sạn nghỉ dưỡng biển cao cấp tại Đảo Rều, Công viên Đại Dương), hạ tầng điện (Nhà máy Nhiệt điện Mông Dương, đưa điện lưới ra đảo Cô Tô) hạ tầng y tế (Bệnh viện Vinmec Hạ Long), hạ tầng khu đô thị (Khu phức hợp đô thị Hạ Long Xanh)...

Những giải pháp và kết quả tích cực đạt được trong thời gian qua cho thấy hướng đi và cách làm của Quảng Ninh bước đầu đúng hướng; quan trọng nhất là tạo được niềm tin của các nhà đầu tư; bảo đảm được lợi ích, hỗ trợ một cách tích cực, hiệu quả, làm cho các nhà đầu tư yên tâm đầu tư sản xuất - kinh doanh. Đây chính là những yếu tố rất cơ bản để Quảng Ninh tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư và nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo nền tảng phát triển mạnh mẽ hơn trong tương lai.

Minh Thu - Nguyễn Huế

Bài 3: Thước đo sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp