Nâng cao mức sống cho đồng bào dân tộc thiểu số

Trên địa bàn tỉnh hiện có 21 thành phần dân tộc thiểu số với gần 131.000 người sinh sống, chiếm 11,38% dân số toàn tỉnh. Những năm qua, công tác dân tộc tại Quảng Ninh đã được triển khai bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, đem lại hiệu quả thiết thực nâng cao đời sống cho người dân.

CBCS Ban Quân y, Phòng Hậu cần (Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh) khám bệnh, phát thuốc miễn phí cho đồng bào dân tộc xã Bắc Sơn (TP Móng Cái).

Hiện đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống tại các thành phố, thị xã không có bất kỳ sự cách biệt nào về hưởng thụ các lợi thế về kinh tế, chăm sóc y tế, giáo dục đào tạo... so với người dân tộc Kinh, cũng như điều kiện chung của tỉnh. Đáng quan tâm và cần được hỗ trợ nhiều nhất là đồng bào dân tộc thiểu số đang sinh sống ở vùng sâu, vùng xa, miền núi, hải đảo còn nhiều khó khăn. Cùng với các dự án, chương trình của Chính phủ, như 134, 135 và các chương trình, kế hoạch mang tính cố định khác, thời gian qua, tỉnh đã quan tâm đầu tư nhiều chương trình, dự án riêng có của tỉnh cho đồng bào dân tộc thiểu số. Tuy chưa thể đáp ứng được 100% yêu cầu của thực tế, nhưng bước đầu, sự đầu tư và chăm lo ấy đã thúc đẩy, cải thiện đáng kể đời sống của bà con. Minh chứng cho sự quan tâm ấy là những năm qua tỉnh đã đầu tư hàng trăm tỉ đồng để xây dựng nhiều công trình thuỷ lợi, đường giao thông, trường học, trạm y tế, chợ, hệ thống kênh mương, các công trình nước sinh hoạt cho bà con các dân tộc thiểu số trên địa bàn. Đặc biệt, thực hiện Quyết định số 167/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở, tỉnh đã chỉ đạo các ngành, địa phương thực hiện rà soát, thống kê hộ nghèo và triển khai hỗ trợ cho 3.616 hộ với tổng kinh phí gần 90,4 tỉ đồng, trong đó có 2.698 hộ dân tộc thiểu số (chiếm 74,6%). Thực hiện hỗ trợ cho người dân thuộc hộ nghèo ở vùng khó khăn theo Quyết định 102/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, trong 2 năm (2010-2011), bằng nguồn vốn ngân sách tỉnh, Quảng Ninh đã hỗ trợ cho 18.416 hộ nghèo (84.521 lượt người dân), dân tộc thiểu số ở vùng khó khăn với tổng kinh phí trên 15,6 tỉ đồng. So với định mức của T.Ư, Quảng Ninh đã hỗ trợ cao gấp 2 lần, giúp người dân có thêm điều kiện mua giống vật nuôi, cây trồng, muối i-ốt, thuốc thú y…, nhằm tạo nguồn lực và công ăn việc làm, tăng thu nhập cho đồng bào dân tộc thiểu số ở các xã vùng sâu, vùng xa của tỉnh.

Về văn hoá xã hội, tỉnh đã thực hiện chính sách hỗ trợ cấp thẻ bảo hiểm y tế cho người nghèo, cận nghèo, dân tộc thiểu số, góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh của nhân dân; thực hiện các chính sách về hỗ trợ, miễn giảm học phí cho các đối tượng học sinh nghèo, dân tộc thiểu số ở xã đặc biệt khó khăn, trong 5 năm đã trợ giúp miễn giảm học phí và hỗ trợ cho 27.883 lượt với tổng kinh phí 2,86 tỉ đồng. Việc cử tuyển học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số vào học tại các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, nội trú đã góp phần tạo nguồn cán bộ dân tộc cho địa phương. Đặc biệt, chính sách nội trú dân nuôi cho học sinh các xã vùng sâu, vùng xa đã tạo điều kiện cho con em các dân tộc được đến trường, yên tâm học tập. Cùng với đó, để bảo  tồn và phát huy các giá trị văn hoá dân tộc, bên cạnh đẩy mạnh cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư”, tỉnh đã phê duyệt đề án quy hoạch tổng thể văn hoá các dân tộc thiểu số đến năm 2020 và 2 năm một lần, tổ chức đại hội thể thao các dân tộc thiểu số Quảng Ninh, duy trì các môn thể thao dân tộc, tuyển chọn vận động viên tham dự hội thi thể thao các dân tộc thiểu số toàn quốc. Đài PT-TH tỉnh đã xây dựng một kênh truyền hình tiếng Dao Thanh Y để phục vụ nhu cầu xem và nghe nhìn của đồng bào dân tộc. Đến nay, tỉ lệ hộ được xem truyền hình đạt gần 90%; tỉ lệ hộ nghe đài đạt trên 90%...

Đặc biệt ở Quảng Ninh, số người dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng biên giới tương đối đông. Vì vậy, để phát triển kinh tế - xã hội gắn với đảm bảo an ninh - quốc phòng, tỉnh đã đẩy mạnh thực hiện Chương trình 120 về chiến lược phát triển kinh tế - xã hội tuyến biên giới Việt - Trung. Với chương trình này, từ năm 2006 đến nay, tỉnh đã đầu tư thực hiện di dãn dân ra biên giới, di dãn nội vùng với tổng số vốn thực hiện hàng trăm tỉ đồng. Bên cạnh đó, tỉnh đã huy động và lồng ghép các nguồn vốn đầu tư khác, như vốn ngân sách tỉnh tập trung, vốn an ninh quốc phòng, vốn giao thông nông thôn..., nhằm tăng mạnh hơn nữa về nguồn vốn, đẩy nhanh quá trình thực hiện các dự án đầu tư, thúc đẩy kinh tế - xã hội các xã vùng biên phát triển. Nhờ đó đến nay, tình hình kinh tế - xã hội tuyến biên giới đã có bước phát triển đáng kể, an ninh chính trị tương đối ổn định, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân từng bước được cải thiện.

Tuy đã đạt được những kết quả nhất định, nhưng nhìn chung, kinh tế - xã hội vùng dân tộc, miền núi của tỉnh vẫn còn chậm phát triển, khoảng cách chênh lệch về trình độ phát triển, về mức sống so với vùng đồng bằng, đô thị còn xa. Các chương trình, dự án đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội ở vùng dân tộc, miền núi còn nhỏ lẻ, kinh phí đầu tư ít. Tỉ lệ hộ nghèo còn cao, cá biệt có những thôn, bản tỉ lệ hộ nghèo từ trên 50-100% (thôn, bản giáp biên giới, tỉ lệ hộ nghèo là 43,21%). Nhiều thôn, bản chưa được sử dụng điện lưới quốc gia. Nhiều địa phương, tập quán canh tác còn lạc hậu, chưa tích cực áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để nâng cao hiệu quả sản xuất, cơ cấu kinh tế chuyển dịch chậm, chưa khai thác hết tiềm năng, thế mạnh của địa phương. Chất lượng giáo dục, y tế, mức hưởng thụ văn hoá còn thấp. Bản sắc văn hoá của đồng bào dân tộc thiểu số đang dần bị mai một. Một số phong tục, tập quán lạc hậu trong đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn tồn tại. Tình trạng chặt phá rừng vẫn còn xảy ra. Nhiều thôn, bản, tỉ lệ hộ gia đình được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh dưới 60%. Vấn đề định canh định cư ổn định cuộc sống cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đặc biệt là khu vực giáp cửa khẩu biên giới đang là những vấn đề tồn tại, cần có những cơ chế, chính sách để tập trung giải quyết dứt điểm. Có như vậy thì mới sớm thực hiện được mục tiêu phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số, rút ngắn khoảng cách với vùng đồng bằng, đô thị của tỉnh.

Minh Thu