Có hay không sự tiếp tay cơ quan chức năng?

Lợi dụng sơ hở của người mẹ là bà Ngô Thị Viên, Vy Thị Yến đã “phù phép” làm các thủ tục hợp thức hoá việc tặng cho nhà để rồi trở thành người có một gia sản tương đối lớn tại khu I, phường Hải Hoà (Móng Cái). Thế nhưng sự việc đã vỡ lở khi một cán bộ ngân hàng thông báo cho bà Viên biết về một cuốn sổ đỏ mang tên Yến.

Nỗi đau người mẹ

Chúng tôi tìm gặp bà Ngô Thị Viên tại một ngôi nhà cấp 4 dột nát ở khu I, phường Hải Hoà. Trong bộ quần áo xộc xệch, bà Viên đau khổ nói về đứa con nghịch tử của mình: “Ở đời, có cha mẹ nào mà lại muốn tố cáo con mình cơ chứ. Nhưng con tôi vì lòng tham nó đã xoá nhoà tình ruột thịt và trượt dài trong tội lỗi”. Bà cho biết, Yến đã lợi dụng lúc bà sơ hở rồi “phù phép” hoàn thành các thủ tục như: Đổi hộ khẩu từ 5 thành viên trong sổ cũ thành chỉ có mình bà Viên trong sổ mới; hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất (QSDĐ) và tài sản gắn liền trên đất giữa bà và Yến, sau đó đã sang tên, đổi chủ QSDĐ tại Phòng Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) TP Móng Cái.

Không những vậy, vào ngày 29-8-2012, khi biết bà tố cáo hành vi chiếm đoạt tài sản và ngăn chặn không cho xây dựng một số công trình trái phép trên thửa đất tranh chấp, Yến đã hắt hủi, chửi bới và đuổi bà ra khỏi nhà. Yến còn dùng cửa cổng ép người bà cho đến khi bà ngất đi và bỏ mặc sự sống chết của bà hàng giờ đồng hồ ngoài đường. Bà Viên chỉ được cứu sống khi có sự giúp đỡ của hàng xóm. Bà Viên khẳng định, không chỉ một lần mà nhiều lần bà bị Yến ngược đãi, hành hạ, đánh đập như vậy. Sự việc cũng đã được bà trình báo lên Công an phường Hải Hoà.

Tính trung thực của bản hợp đồng

Năm 2007, mảnh đất mà gia đình bà Viên cư trú đã được UBND TX Móng Cái (nay là TP Móng Cái) cấp giấy chứng nhận số AK 281906 với tổng diện tích 1.444m2, trong đó diện tích đất ở 400m2, số còn lại là diện tích đất sử dụng trong 50 năm (đến năm 2057). Cuối năm 2010, bà Viên đã thực hiện chuyển nhượng cho vợ chồng ông Nguyễn Văn Giang, bà Nguyễn Thị Hồng Nhung trú tại khu 1, phường Hoà Lạc với diện tích là 200m2 đất ở. Cũng vào thời điểm này, bà Viên đã ký một hợp đồng tặng cho con gái mình là Vy Thị Yến với 844m2 đất còn lại và tài sản gắn liền trên đất là nhà cấp 4, diện tích sử dụng 20m2 (theo hợp đồng công chứng số 344 của Phòng Công chứng số 2, tỉnh Quảng Ninh).

Ngôi nhà 2,5 tầng bề thế này đã bị biến mất khỏi hiện trạng khi được cấp QSDĐ cho chị Yến.

Tuy nhiên, trong đơn “tố cáo con gái mình” gửi Toà soạn Báo Quảng Ninh, bà Viên cho rằng, bà không hề hay biết đó là bản hợp đồng tặng cho khi nó được trà trộn trong cả “mớ” giấy tờ bà làm thủ tục chuyển nhượng một phần đất ở cho ông Giang, bà Nhung. Bà khẳng định bà không đủ thẩm quyền quyết định toàn bộ số tài sản nêu trên của cả gia đình và nghi ngờ tính trung thực trong bản giao kết hợp đồng tặng cho giữa bà với chị Yến.

Ông Dương Đức Hiếu, công chứng viên, Phòng Công chứng số 2, người đã trực tiếp chứng thực bản hợp đồng này quả quyết, ông đã làm đúng quy trình thủ tục tặng cho giữa bà Viên và chị Yến theo Thông tư liên tịch 04 của Bộ Tư Pháp và Bộ TN&MT cũng như các quy định tại Mục 3 của Bộ Luật Dân sự. Khi được hỏi: Tại sao khi thực hiện ký kết hợp đồng tặng cho, chỉ duy nhất một mình bà Viên ký mà Công chứng viên cũng chấp nhận? Ông Hiếu cho rằng công chứng viên không có trách nhiệm điều tra về nguồn gốc tài sản (trừ trường hợp là tài sản trước ly hôn) mà chỉ có thể kiểm tra hộ khẩu đăng ký thường trú tại thời điểm công chứng đối với những người liên quan tới tài sản có đúng tên trong hộ khẩu hay không. Còn chuyện những người đến khai nhận có khai đầy đủ số lượng người thuộc hàng thừa kế hay giấu bớt thì công chứng viên khó kiểm tra hết được.

Theo Điều 108, 109 Bộ Luật Dân sự, đất là một tài sản chung của hộ gia đình và có giá trị lớn. Vì vậy khi thực hiện các giao dịch về đất, bà Viên phải có biên bản họp gia đình hoặc giấy từ chối thừa kế của người con trai là Trần Văn Đại và 2 cháu có tên trong hộ khẩu cũ của bà Viên là Trần Thị Nhung (SN 1987) và Đặng Phương Nam (SN 1996) nếu có thể. Đằng này anh Đại và 2 cháu Nhung và Nam lại không hề biết gì. Bà Viên cũng một mực khẳng định không hề biết về thủ tục tặng cho QSDĐ và tài sản gắn liền trên đất.

Trong hợp đồng tặng cho, công chứng viên Dương Đức Hiếu vẫn chứng nhận rằng: “Nội dung thoả thuận của các bên trong hợp đồng phù hợp với pháp luật, đạo đức xã hội”, “Các bên đã đọc (nghe đọc) hợp đồng này, đồng ý toàn bộ nội dung ghi trong hợp đồng và đã ký vào hợp đồng trước sự có mặt của tôi”?!. Vấn đề đặt ra là, công chứng viên Hiếu có chịu ngồi chứng kiến hai bên tặng cho đọc (nghe đọc) bản hợp đồng đó hay không và có thực hiện việc niêm yết công khai 30 ngày đối với việc tặng cho theo quy định? Đó là chưa kể đến việc chứng thực cần phải xác minh chính xác đối với nguồn gốc tài sản tặng cho.

Ông Nguyễn Trịnh Đông, Trưởng Công an TP Móng Cái nhận định, đây là vụ việc dân sự hết sức phức tạp và đang chỉ đạo Công an phường Hải Hoà xác minh, điều tra làm rõ. Ông Đông khẳng định rằng, vấn đề của gia đình bà Viên nằm chính ở sự thiếu hiểu biết hoặc mơ hồ về pháp luật của bà. Việc tặng cho đúng hơn cần căn cứ vào đối tượng sở hữu đã được quy định.

...và sự biến mất của ngôi nhà 3 tầng

Vào giữa năm 2010, bà Viên lấy tiền chuyển nhượng đất và vay mượn anh chị em ruột thịt tạo dựng ngôi nhà 2,5 tầng bề thế, khang trang ngay tại khu phố I, phường Hải Hoà. Cả khu phố, cả phường Hải Hoà đều biết và “ngưỡng mộ” tài sản của bà Viên khi bà đã ở tuổi “xưa nay hiếm”. Duy chỉ có công chứng viên, Phòng Công chứng số 2 và cán bộ Phòng TN&MT TP Móng Cái là không hay biết gì(?!). Hợp đồng số 344 do công chứng viên Hiếu chứng thực ngày 15-11-2010, tại khoản 1, Điều I về quyền sử dụng đất có xác định diện tích cho tặng là 844m2 và có tài sản gắn liền trên đất là nhà cấp 4 với diện tích sử dụng 20m2. Trong khi đó, tài sản trên đất lúc này còn có công trình xây dựng nhà 2,5 tầng của bà Viên đã vào giai đoạn hoàn thành tầng 1. Giấy chứng nhận QSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất số BI 231304 do TP Móng Cái cấp cho chị Vy Thị Yến ngày 16-1-2012 cũng “a dua” theo bản hợp đồng này. Tại thời điểm cấp đất, một ngôi nhà 2,5 tầng nằm chềnh ềnh ngay giữa mảnh đất, thế nhưng trong giấy chứng nhận chỉ có đất, còn nhà đã bị biến mất khỏi hiện trạng.

Sự việc trên khiến dư luận ngờ rằng, đằng sau sự biến mất của ngôi nhà xây kiên cố kia là những động cơ thiếu trong sáng của các cán bộ có liên quan. Và phải chăng đây chính là một trong những nguyên nhân đã từng làm “lũng đoạn” công tác quản lý đất đai trên địa bàn TP Móng Cái trong thời gian dài?. Câu trả lời đang trông chờ vào sự chỉ đạo giải quyết vụ việc của lãnh đạo TP Móng Cái.  

Nhóm PV Văn phòng đại diện tại Móng Cái