Giảm thiểu khiếu kiện vượt cấp: Cần giải quyết tốt từ cơ sở

Hiện nay, tình trạng công dân khiếu kiện vượt cấp đang có chiều hướng gia tăng, gây phức tạp cho cơ quan tiếp dân của các huyện, thị xã, thành phố và tỉnh vì số lượng đơn thư phải xử lý quá nhiều. Qua xem xét phần lớn các vụ việc khiếu nại, tố cáo của công dân đều nảy sinh từ xã, phường nhưng do việc giải quyết thường chưa triệt để, thiếu nghiêm túc dẫn đến tình trạng người dân gửi đơn vượt cấp lên chính quyền và cơ quan cấp trên. Thực tế cũng cho thấy nếu vụ việc xảy ra mà cấp cơ sở kịp thời xem xét và giải quyết đúng chính sách, pháp luật, có lý, có tình thì người dân đồng tình chấp thuận và chấm dứt khiếu nại ngay từ cơ sở. Nếu cấp cơ sở không giải quyết hoặc giải quyết không đúng thì người dân khiếu nại lên cấp trên, sự việc sẽ trở nên căng thẳng, phức tạp và khó giải quyết.

Một lần tại trụ sở tiếp dân của tỉnh, chúng tôi được tiếp xúc với bà Nguyễn Thị Dậu đến từ phường Hà Lầm (TP Hạ Long) trình bày vụ việc của mình với Hội đồng tiếp dân của tỉnh trong một tâm trạng vô cùng bức xúc. Bà Dậu còn nói nếu vụ việc không được giải quyết triệt để bà sẽ chuẩn bị xăng để “quyết tử”. Nghe vậy mọi người đều ngạc nhiên vì không biết bà bị oan ức gì mà khủng hoảng tinh thần đến vậy? Nhưng khi tìm hiểu nội dung vụ việc tất cả mới vỡ lẽ, hoá ra nguyên nhân đẩy bà Dậu đến sự bức xúc như vậy chỉ là do mâu thuẫn về lối đi giữa hai gia đình hàng xóm, nhưng chính quyền cơ sở giải quyết không thấu đáo dẫn đến công dân có thái độ, hành vi quá khích. Theo bà Dậu, đã gần 10 năm bà liên tục có đơn gửi UBND phường Hà Lầm tố cáo về hành vi lấn chiếm đất công của mẹ con bà Bày ở tổ 2, khu 3, phường Hà Lầm xâm hại đến ngõ đi của gia đình nhưng không được chính quyền địa phương giải quyết triệt để, quá bức xúc bà đã đến trụ sở tiếp dân của tỉnh. Tại buổi tiếp dân hôm đó, khi được Hội đồng tiếp dân của tỉnh giải thích cặn kẽ, bà Dậu đã hiểu ra và lắng dịu những bức xúc.

Quang cảnh tại phòng chờ tiếp công dân của một trụ sở tiếp công dân của tỉnh.

Bên cạnh đó, có những vụ khiếu kiện kéo dài lại do chính quyền cơ sở chậm giải quyết quyền lợi của công dân dù vụ việc đã được cơ quan chức năng làm sáng tỏ, và UBND tỉnh đã có yêu cầu địa phương sớm giải quyết. Đơn cử là vụ việc của ông Trần Đình Thu và bà Hoàng Thị Lan ở thôn Đài Làng, xã Vạn Yên (huyện Vân Đồn) khiếu nại về bồi thường GPMB. Sau khi đã được Thanh tra tỉnh rà soát, trên cơ sở những chứng lý khách quan, đúng quy định của pháp luật và chính sách đất đai của Nhà nước, UBND tỉnh đã xem xét lại toàn bộ nội dung vụ việc giao huyện Vân Đồn lập phương án bồi thường GPMB. Tuy nhiên, UBND huyện Vân Đồn loay hoay mãi vẫn không giải quyết được dứt điểm vụ việc trên nên người dân liên tục khiếu nại đến cơ quan cấp trên. Chưa kể ở một số địa phương, cán bộ làm công tác tiếp dân còn chưa làm hết trách nhiệm, hồ sơ, đơn, thư của người dân không được xem xét mà đùn đẩy từ cơ quan này sang cơ quan khác. Trình độ của nhiều cán bộ, công chức làm nhiệm vụ tiếp dân, xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo còn non kém, giải quyết sự việc không đúng chính sách, pháp luật; một số nơi thái độ tiếp công dân của cán bộ còn chưa đúng mức. Tất cả những tồn tại trên đã khiến người dân bị mất niềm tin, không còn tin tưởng vào việc giải quyết của cơ sở nên dẫn đến tình trạng khiếu kiện vượt cấp.

Để hạn chế đến mức thấp nhất những khiếu kiện vượt cấp, chính quyền cơ sở phải làm tốt nhiệm vụ, quyền hạn của mình, thực hiện đầy đủ quyền dân chủ, thực hiện tốt công tác dân vận, có như vậy mới giải quyết được vấn đề tận gốc. Trở lại vụ việc của bà Dậu, nếu khi mâu thuẫn mới phát sinh, tổ dân khu phố, hội phụ nữ, chính quyền phường làm tốt công tác vận động, hoà giải, giải quyết triệt để thì chắc mâu thuẫn không bị đẩy đến “cao trào” như trên.

Chính vì vậy, khi có khiếu nại, tố cáo phát sinh, nếu chính quyền cơ sở giải quyết kịp thời, đúng pháp luật sẽ sớm chấm dứt vụ việc. Ngược lại, nếu không giải quyết ngay, hoặc giải quyết không đúng thì vụ việc sẽ trở nên phức tạp, công dân khiếu nại lên cấp trên hoặc phát sinh thành điểm nóng, gây mất ổn định trật tự, ảnh hưởng xấu đến sự đoàn kết của cộng đồng dân cư.

Đặng Nhung