Tạo ‘luồng xanh' trong sản xuất, tiêu thụ nông sản

Trong điều kiện dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, một kế hoạch chi tiết để đưa nông sản miền Nam ra Bắc, tiếp tục duy trì sản xuất các “vựa” nông sản chủ lực khu vực phía Nam, không làm đứt gẫy chuỗi tiêu thụ sản phẩm… đang được triển khai thực hiện.

Chủ động phương án tiêu thụ

Dịch COVID-19 đang trong tình trạng căng thẳng tại các tỉnh, thành phía Nam, cùng lúc nhiều loại nông sản, đặc sản chủ lực của các địa phương khu vực này vào vụ thu hoạch.

Là địa phương nông nghiệp trọng điểm, sở hữu lượng nông sản dồi dào, theo thống kê, toàn tỉnh Đồng Tháp có hơn 5.340 ha trồng nhãn, sản lượng mỗi năm ước tính hơn 53.000 tấn; dự kiến từ nay đến cuối năm, toàn tỉnh có 1.230 ha nhãn sẽ thu hoạch, sản lượng hơn 11.600 tấn. Tại tỉnh Sóc Trăng, diện tích trồng nhãn toàn tỉnh 3.130 ha, đang cho trái 2.536 ha; thời gian thu hoạch từ tháng 7 - 12/2021 với sản lượng khoảng 24.400 tấn.

“Đa phần các sản phẩm nông sản có tính chất mùa vụ, gặp phải áp lực tiêu thụ khi vào mùa thu hoạch. Do vậy khi vào vụ, lại đúng vào cao điểm dịch bệnh COVID-19, người nông dân, các doanh nghiệp địa phương rất cần các thông tin về thị trường nông sản cũng như cung - cầu thị trường để tránh được những khó khăn trong tiêu thụ.” - ông Đào Văn Hồ, Giám đốc Trung tâm xúc tiến Thương mại Nông nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - NN&PTNT) cho biết.

Trước nỗi lo ách tắc chuỗi cung ứng nông sản, một hội nghị trực tuyến với Đồng Tháp và Sóc Trăng được xây dựng để tìm giải pháp lưu thông nông sản tốt nhất cho các tỉnh miền Nam. Theo đó, kế hoạch chi tiết để vận chuyển, phân phối thông suốt sản phẩm nhãn của hai địa phương từ Nam ra Bắc đã được tính toán. Trên cơ sở “luồng xanh”, các địa phương sẽ chủ động có phương án số lượng hàng hóa từng ngày để vận chuyển ra Hà Nội. Điểm cuối của chuỗi tiêu thụ Hà Nội cũng lên kế hoạch tiếp nhận hàng hóa.

Ông Nguyễn Quốc Toản, Cục trưởng Cục Chế biến & Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT) cho biết: “Hệ thống vận chuyển là mắt xích quan trọng trong giá thành, lợi nhuận và thời gian bảo quản của nông sản, do đó cần phát huy hết sức mạnh của hệ thống này. Các địa phương cần thống kê sản lượng nông sản theo từng huyện để xây dựng kịch bản tiêu thụ chi tiết. Sau đó, có chỉ đạo để các đơn vị hỗ trợ cho quá trình tiêu thụ như Bắc Giang đã làm với vụ vải vừa qua.”

Với cách làm này, dự kiến từ nay đến cuối năm, một loạt các sự kiện kết nối trực tuyến sẽ liên tục được tổ chức tìm giải pháp lưu thông hàng hóa, tiêu thụ nông sản như khoai lang, xoài, chanh, cam, quýt và nhiều nông sản OCOP khác.

Đây là một trong những kết nối thành công của “Tổ công tác đặc biệt” chỉ đạo sản xuất, kết nối cung ứng tiêu thụ nông sản tại các tỉnh, thành phố phía Nam. Ngay trước thời điểm có thêm 16 tỉnh, thành phố phía Nam thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 từ 0 giờ ngày 19/7, ngày 18/7, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cùng Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã họp khẩn với các địa phương để tìm giải pháp đảm bảo hàng hóa thiết yếu cho thị trường miền Nam.

Theo đó, một “Tổ công tác đặc biệt” ngay lập tức được Bộ NN&PTNT xây dựng với mục tiêu giúp Bộ trưởng chỉ đạo sản xuất, kết nối cung ứng tiêu thụ nông sản thuộc phạm vi quản lý của Bộ. Trực tiếp tham gia vào các phần việc phối hợp với các tỉnh, thành phố khu vực Nam Bộ, Tây Nguyên, Nam Trung Bộ và các địa phương có liên quan thúc đẩy hoạt động sản xuất, thu hoạch nông sản, đảm bảo nhu cầu tiêu thụ nông sản tại các địa phương khu vực phía Nam bị giãn cách do dịch COVID-19, “Tổ công tác đặc biệt” tận dụng hiệu quả “luồng xanh” đã có để mở lại một phần hệ thống phân phối các mặt hàng thiết yếu giữa mùa dịch.

Tính đến thời điểm hiện tại, Tổ công tác chỉ đạo sản xuất, kết nối cung ứng tiêu thụ nông sản tại các tỉnh, thành phố phía Nam (Tổ công tác 970) đã kết nối được khoảng 580 đầu mối đăng ký cung ứng nông sản. Nhờ đó, nguồn cung ứng lương thực, thực phẩm, nông sản cho TP Hồ Chí Minh và các địa phương phía Nam đang thực hiện giãn cách xã hội vẫn đầy đủ.

Duy trì sản xuất những sản phẩm chủ lực

Duy trì sản xuất nông nghiệp trong điều kiện dịch COVID-19 diễn biến phức tạp là một vấn đề hết sức khó khăn. Theo hướng dẫn của Bộ NN&PTNT các địa phương bị áp lực trong phòng chống, dịch COVID-19 được yêu cầu siết chặt kiểm soát dịch bệnh. Ở những khu vực ít chịu ảnh hưởng, ngành nông nghiệp ở địa phương cần tháo gỡ, giải quyết ngay khó khăn trong những việc thuộc thẩm quyền, giảm tình trạng trình các cấp làm mất nhiều thời gian. Các hiệp hội ngành hàng cần phát huy tốt vai trò để cùng chia sẻ khó khăn, phát huy chuỗi sản xuất.

Các địa phương cũng chủ động đề xuất nhiều giải pháp duy trì sản xuất. Tại Bạc Liêu, ông Lê Tấn Cận, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu cho biết: “Không chỉ cần mẫn bám đồng ruộng để sản xuất lúa, nông dân còn áp dụng các giải pháp đảm bảo an toàn phòng chống dịch COVID-19 như chủ động đeo khẩu trang, tuần thủ nguyên tắc 5K, không tập trung đông người... Địa phương cũng tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thu mua tôm cho nông dân. Song, trong quá trình thu mua cần phải thực hiện nghiêm công tác phòng chống, dịch COVID-19…”

Tại An Giang, trên cơ sở tài trợ KIT test nhanh COVID-19 của Công ty Cổ phần Tập đoàn Lộc Trời, Sở NN&PTNT An Giang phối hợp với Sở Y tế các các địa phương tiến hành thống kê, lập danh sách lực lượng lao động tham gia phục vụ thu hoạch, vận chuyển lúa Hè Thu 2021, các thương lái trên địa bàn… để tiến hành test nhanh miễn phí cho lực lượng này, nhằm đảm bảo tiến độ thu hoạch cũng như hỗ trợ việc tiêu thụ lúa và nông sản cho người dân được thuận lợi.

Ông Trần Văn Lâu, chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng, cũng cho biết đã chỉ đạo Sở GTVT khẩn trương hướng dẫn chủ tàu, ghe vận chuyển hàng hóa đường thủy đăng ký thẻ nhận diện cho phương tiện ưu tiên hoạt động, mở "luồng xanh" cho các phương tiện vận chuyển hàng hóa bằng đường thủy.

Trên lĩnh vực nuôi trồng thủy sản ở các tỉnh phía Nam, nhờ đa dạng hóa đối tượng nuôi nên khi con tôm gặp khó khăn trong khâu tiêu thụ thì các đối tượng thủy sản khác vẫn có đầu ra khá tốt. Ngoài con tôm, nông dân còn nuôi lươn, ếch…, từ đó góp phần thực hiện nhiệm vụ kép đã giảm thiểu được rủi ro và có thu nhập trong lúc dịch bệnh.

Trong đợt dịch COVID-19 lần thứ 4, thực trạng chung là: Một số đơn vị sản xuất không đảm bảo “3 tại chỗ” nên có sự lây nhiễm, đặc biệt một số doanh nghiệp giấu dịch nên địa phương đã phải yêu cầu dừng hoạt động. Các doanh nghiệp thủy sản, chế biến gỗ chỉ có 30% là hoạt động, nhưng công suất cũng chỉ đạt từ 30 - 40%. Hiện nay, việc triển khai tiêm phòng vaccine cho công nhân ở các doanh nghiệp chưa đồng đều. Có doanh nghiệp có hàng nghìn công nhân nhưng mới chỉ được tiêm 1/4 lao động… Trước tình trạng này, Bộ NN&PTNT đưa ra giải pháp đề nghị các địa phương cần tiếp tục đẩy mạnh tiêm vaccine cho công nhân các nhà máy để tránh ảnh hưởng chuỗi cung ứng.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết: Ban chỉ đạo Quốc gia phòng, chống COVID-19 đang xây những vùng an toàn trong 19 tỉnh, thành phía Nam. Vì vậy, các tỉnh, thành tự xây dựng bộ quy chuẩn cho những vùng này, để đảm bảo sản xuất nông nghiệp.

Để duy trì sản xuất, đảm bảo kế hoạch, Bộ NN&PTNT cũng chỉ đạo các đơn vị phải chuẩn bị cây, con giống để tránh đứt gãy sản xuất vụ sau, tránh tình trạng 1 hoặc 2 tháng tới có nguy cơ thiếu giống, tăng giá khiến người dân khó tiếp cận.

Sử dụng hiệu quả “luồng xanh”, không để đứt gẫy chuỗi tiêu thụ hàng hóa trong bất cứ kịch bản dịch COVID-19 nào, đảm bảo mục tiêu kép là quan điểm nhất quán của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp. Khẳng định tầm quan trọng của việc tạo sự thông suốt thị trường đầu vào từ Bắc chí Nam từ phía các nhà quản lý, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan chia sẻ: "Cũng như vật tư nông nghiệp, giá cả là vấn đề của thị trường và chúng ta không thể can thiệp. Nhưng nếu có thể tạo sự thông thoáng, không để khan hiếm thì sẽ không bị đội giá lên cao. Trách nhiệm của chúng ta là phải tạo sự thông suốt thị trường đầu vào từ Bắc chí Nam."