Phòng, chống bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Những năm gần đây, tỷ lệ người dân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) có xu hướng gia tăng, nhất là ở người trên 40 tuổi. COPD đã và đang làm giảm chất lượng cuộc sống; nếu bệnh không được kiểm soát kịp thời có thể gây tử vong, tàn phế, gánh nặng chi phí điều trị.

Quảng Ninh hiện có 5 phòng quản lý bệnh nhân mắc COPD thuộc các Bệnh viện: Phổi, Đa khoa tỉnh, Bãi Cháy, Đa khoa Cẩm Phả và Trung tâm Y tế TP Móng Cái. Trong năm 2022, các cơ sở này đã khám sàng lọc cho 1.954 người, phát hiện 475 người mắc COPD. Tỷ lệ người được phát hiện mắc COPD và được điều trị ở giai đoạn trước khi có biến chứng trên tổng số người được khám là 85%. Tỷ lệ người phát hiện COPD được điều trị theo hướng dẫn chuyên môn là 90%. Hiện 379 bệnh nhân đang được theo dõi và cấp thuốc điều trị hằng tháng.

Bệnh viện Phổi Quảng Ninh được giao là đầu mối Dự án phòng chống bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính của tỉnh. Theo báo cáo đánh giá của Bệnh viện Phổi, Dự án được triển khai từ năm 2013 đến nay đã góp phần nâng cao kiến thức của cán bộ y tế và người dân về căn bệnh này, biểu hiện rõ qua chất lượng điều trị COPD và tỷ lệ người bệnh tuân thủ điều trị ngày càng cao, giảm các biến chứng và các đợt cấp phải nhập viện mỗi năm. Tuy nhiên, còn một số lượng không nhỏ người được phát hiện bệnh nhưng không được theo dõi và điều trị do nhận thức chưa đầy đủ về sự nguy hiểm của bệnh.

Bác sĩ CKI Nguyễn Thị Quyên (Khoa Hô hấp, Bệnh viện Bãi Cháy) cho biết: COPD là một bệnh lý hô hấp khiến cho người bệnh khó thở vì đường thở bị hẹp so với bình thường và có thể dẫn đến suy hô hấp. Bệnh thường tiến triển từ từ và liên quan đến phản ứng viêm bất thường của phổi với các phân tử hoặc khí độc hại mà trong đó khói thuốc đứng vai trò hàng đầu. Nếu không được khám phát hiện và điều trị bệnh kịp thời thì có thể gây ra biến chứng nặng nề, ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống người bệnh, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

COPD ảnh hưởng đến sức khỏe bệnh nhân qua từng giai đoạn của bệnh. Ở giai đoạn sớm, bệnh nhân thường có ho, khạc đờm, khò khè, tức ngực kéo dài. Sau đó xuất hiện khó thở, khó thở khi gắng sức, khi thay đổi thời tiết, nhiễm trùng đường hô hấp thường xuyên. Giai đoạn muộn hơn bệnh nhân xuất hiện khó thở khi gắng sức nhẹ, làm việc nhẹ và tần suất bị nhiễm trùng hô hấp cũng tăng lên. Bệnh thường xảy ra ở độ tuổi từ 40 trở lên, người có tiền sử hút thuốc lá, nghề nghiệp tiếp xúc khói bụi, ô nhiễm.

Do chưa nhận thức đầy đủ nên vẫn còn không ít trường hợp bệnh nhân mắc COPD nặng mới nhập viện. Khi đó người bệnh đã xuất hiện tình trạng tắc nghẽn đường thở kéo dài, lượng khí hít vào trong phế nang không được đẩy ra hết, lượng khí tích tụ này ngày càng tăng làm phế nang căng giãn, mỏng dần và dễ vỡ, gây tràn khí màng phổi nguy hiểm đến tính mạng.

Để chủ động phòng, chống bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bác sĩ Nguyễn Thị Quyên khuyến cáo: COPD là bệnh thường gặp, có thể dự phòng được bằng cách không hút thuốc lá, tránh khói bụi, môi trường ô nhiễm; giữ ấm cơ thể vào mùa lạnh; rèn luyện sức khỏe, tập các bài thể dục phù hợp với thể trạng, đặc biệt là các bài tập thở đúng cách, tốt cho hệ hô hấp; tiêm phòng cúm và phế cầu ngăn ngừa đợt cấp; khám sức khỏe định kỳ; trường hợp có dấu hiệu của bệnh cần đi khám ngay để được chẩn đoán, điều trị kịp thời.

Bệnh nhân mắc COPD cần được điều trị theo chỉ định của bác sĩ, không chủ quan với bệnh, tuân thủ điều trị, sử dụng thuốc đúng liều lượng sẽ làm giảm quá trình tiến triển của bệnh. Người bệnh có thể sinh hoạt bình thường hoặc tương đối bình thường nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách.