“Doanh nghiệp và nhà nước cần song hành để đảm bảo tốt về nguồn nhân lực du lịch"

Theo kết quả khảo sát, số lao động trực tiếp của du lịch Quảng Ninh sau hơn 2 năm chịu tác động của Covid-19 đã giảm khoảng 10.000 người, trong đó phần lớn là lao động được đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ và ngoại ngữ, nay đã có việc làm ổn định tại các nhà máy, xí nghiệp, khu công nghiệp... Để bù đắp số nhân lực thiếu hụt khi mở cửa toàn diện trở lại là thách thức không nhỏ.

Vậy giải pháp nào về trước mắt cũng như về lâu dài cho vấn đề số lượng cũng như chất lượng nguồn nhân lực du lịch của Quảng Ninh? Cuộc trao đổi của phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh với ông Phạm Ngọc Thuỷ, Giám đốc Sở Du lịch, sẽ xoay quanh nội dung này.

- Ông đánh giá như thế nào về nguồn nhân lực du lịch của Quảng Ninh sau khi du lịch mở cửa toàn diện cho tới nay?

+ Kể từ khi mở cửa trở lại, lượng khách du lịch đến Quảng Ninh có sự phục hồi khá tốt, đặc biệt những ngày lễ rất đông, như trong vòng 4 ngày nghỉ lễ dịp 30/4, 1/5 vừa qua, chúng ta đã đón hơn 300.000 lượt khách. Đó là niềm vui nhưng cũng là thách thức rất lớn cho chúng ta trong việc phục hồi lại du lịch, trong đó có việc thu hút nguồn nhân lực vào hoạt động trong ngành. Bởi vì trong thời gian chịu tác động của Covid-19, lao động của chúng ta có số lượng không nhỏ anh em đã đi làm ở một số lĩnh vực khác. Và bây giờ trách nhiệm của chúng ta là thu hút lại để đảm bảo nguồn nhân lực.

Vậy thời gian sắp tới chúng ta phải làm những gì? Về cơ chế chính sách, chúng ta có chính sách cho doanh nghiệp vay vốn ưu đãi về lãi suất để trả lương cho người lao động nhằm thu hút họ trong thời gian này. Chúng ta cũng có chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp để đào tạo nhân lực. Chính sách này đến nay chỉ còn hiệu lực khoảng hơn tháng nữa thôi, nên chúng tôi đã chỉ đạo doanh nghiệp gấp rút xem xét lại nguồn nhân lực của mình. Vậy nên doanh nghiệp phải chủ động, Hiệp hội Du lịch tỉnh cần phải chỉ đạo việc này để chúng ta có cơ sở đào tạo lại.

Bây giờ chúng ta cũng cần rà soát lại số lao động mà có thể họ không trở lại hoạt động du lịch nữa để chúng ta có kế hoạch đào tạo mới, đào tạo lại. Thời gian vừa qua, chúng tôi đã phối hợp rất chặt chẽ với Sở LĐ-TB&XH, các đơn vị đào tạo trên địa bàn như Đại học Hạ Long, Cao đẳng Việt - Hàn… để đào tạo mới lao động. Chúng tôi rất kỳ vọng rằng, cùng với tiến độ tăng lên về lượng khách thì chúng ta sẽ đảm bảo tốt về nguồn nhân lực từ đẩy mạnh việc đào tạo mới, đào tạo lại.

- Vậy thời gian qua, các doanh nghiệp đã làm những phần việc này như thế nào?

+ Ở đây thì có 2 vấn đề, một là các doanh nghiệp đã tích cực nhưng chưa chủ động lắm trong việc dự báo tình hình để chúng ta có thể thu hút người lao động đến. Thứ hai là tuyên truyền, vận động để người lao động quay trở lại.

Chúng ta cần phải làm tốt cả 2 vấn đề này, nếu không thì số công nhân xưa giờ làm trong khu công nghiệp, khu chế xuất sẽ phải cân nhắc việc có quay trở lại hay không, vậy thì chúng ta phải bảo đảm cho người ta như thế nào, tránh trường hợp người ta không yên tâm khi quay trở lại. Việc này các cơ quan nhà nước cũng quyết tâm vào cuộc nhưng tôi nhấn mạnh là vai trò của doanh nghiệp cần chủ động hơn nữa. Chúng tôi sẵn sàng là người ủng hộ, sau khi thống kê đầy đủ sẽ trao đổi với các ngành để đảm bảo chính sách có vướng mắc gì để xử lý.

Việc đảm bảo nguồn nhân lực du lịch không phải chỉ riêng cho những tháng mùa hè này mà cho cả mùa đông tới và những năm tiếp theo nữa. Chất lượng của du lịch khẳng định không chỉ là từ cơ sở vật chất tốt mà thực tế con người phải đảm bảo chất lượng cao nhất, bởi vì hoạt động du lịch đòi hỏi con người phải có nghiệp vụ cao, sâu chứ không phải là lao động phổ thông thông thường. Nếu chúng ta làm không tốt thì chắc chắn là sẽ ảnh hưởng tới chất lượng du lịch, vì vậy, chúng tôi rất quan tâm tới vấn đề này.

- Theo ông thì đâu là vai trò của cơ quan quản lý nhà nước và đâu là vai trò của doanh nghiệp trong đảm bảo phục hồi nguồn nhân lực du lịch hiện nay?

+ Như tôi vừa nói, cơ quan nhà nước đã tham mưu cho Chính phủ ban hành cơ chế chính sách, tỉnh cũng xem xét để có một số chính sách để có thể hỗ trợ doanh nghiệp cao nhất. Tuy nhiên, một số chính sách triển khai trong suốt thời gian vừa qua, thời hạn tới nay không còn dài nên doanh nghiệp phải mạnh mẽ, quyết liệt hơn nữa thì chúng ta mới có thể vận dụng tối đa chính sách của Nhà nước.

Còn liên quan tới doanh nghiệp, trách nhiệm nặng nề hơn. Doanh nghiệp phải có dự báo đánh giá về tình hình hoạt động của mình trong thời gian sắp tới, từ đó đưa ra chính sách để thu hút người lao động vào hoạt động của mình. Bây giờ không phải sự cạnh tranh với doanh nghiệp ngoài ngành đâu mà chỉ là doanh nghiệp trong ngành thôi, anh đưa chính sách tốt hơn thì chắc chắn thu hút người lao động tốt hơn. Đó là liên quan tới doanh nghiệp, trách nhiệm của doanh nghiệp rất cao.

Ngoài ra, Hiệp hội Du lịch cũng phải cầm trịch để cùng doanh nghiệp rà soát vấn đề này. Chúng tôi cam kết là khi có được đề xuất của các đơn vị, chúng tôi sẽ cùng các cơ quan chức năng tạo điều kiện tốt nhất để doanh nghiệp thụ hưởng được chính sách của Nhà nước, kể cả chính sách về đào tạo để chúng ta có được nguồn nhân lực tốt nhất.

Vào giai đoạn giao thời này, chúng tôi cũng trao đổi với Trường Đại học Hạ Long và một số cơ sở đào tạo nghề khác có thể cho sinh viên của nhà trường trong 3 tháng hè này tham gia vào các hoạt động du lịch. Như vậy, chúng ta cũng có nguồn lao động rất lớn từ đó, đáp ứng nhu cầu trước mắt trong giai đoạn mà chúng ta đang thiếu hiện nay.

- Lượng khách du lịch hiện nay không ổn định, thường tập trung vào cuối tuần và dịp nghỉ lễ, như vậy sẽ khó khăn cho doanh nghiệp trong sắp xếp nguồn nhân lực và có thể ảnh hưởng cả về chất lượng dịch vụ. Vậy ông có gợi ý gì cho doanh nghiệp trong việc tháo gỡ vấn đề này?

+ Đó là một mâu thuẫn hiện nay, vì vậy các doanh nghiệp phải có dự báo, đánh giá, chuẩn bị cho hoạt động của mình, từ đó phải có kế hoạch về lao động cuốn chiếu đi theo. Chỉ doanh nghiệp mới biết được nhu cầu lao động của mình trong tháng 5 này, rồi thời gian tiếp theo nữa. Trên cơ sở đó, doanh nghiệp phải đề xuất lên Hiệp hội Du lịch chủ trì việc đó và thông báo lên cơ quan chức năng là Sở Du lịch và các sở, ngành liên quan thì chúng tôi mới có thể đưa ra việc hỗ trợ được, chứ chúng tôi cũng không thể bảo bây giờ anh đào tạo 100 hay 200 người đi. Vậy nên mới nói vai trò của doanh nghiệp quyết định là như thế. Nó là sự phối hợp giữa hai bên, chứ một cơ quan quản lý nhà nước cũng không thể quyết định việc đấy. Bởi vì người hiểu hoạt động sắp tới là như thế nào, chúng ta cần bao nhiêu lao động cho mỗi vị trí công việc trong hoạt động dịch vụ của doanh nghiệp thì chỉ doanh nghiệp mới biết được.

Tôi đã nhiều lần khẳng định rằng, chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ một cách cao nhất. Thế nhưng, người đưa ra đề xuất hỗ trợ đào tạo bao nhiêu thì phải là doanh nghiệp, Hiệp hội Du lịch và các đơn vị có liên quan thì chúng tôi mới có thể đáp ứng được. Tinh thần là doanh nghiệp mạnh mẽ, quyết liệt, cơ quan quản lý nhà nước sẽ hỗ trợ một cách tốt nhất để thực hiện, phải song hành với nhau như thế thì mới có thể đảm bảo tốt được.