Phố đi bộ và ý tưởng làm "du lịch chậm" ở Móng Cái

Con phố Trần Phú (TP Móng Cái) kéo dài gần 500m. Trước đây người Móng Cái vẫn hay gọi đây là “Phố thương mại” bởi nó tập trung đông đúc các hộ kinh doanh nhỏ lẻ cũng như các chợ quanh khu cửa khẩu. Nay thì khác, cứ từ tối thứ 4 đến chủ nhật hàng tuần, đây là khu phố đi bộ. Và vì là phố đi bộ, diện mạo của nó cũng trở nên đặc biệt hơn khi khoác lên mình hàng ngàn mét đèn dây và hàng chục ngàn bóng đèn màu tỏa sáng lung linh mỗi đêm.

Phố đi bộ chính là một sản phẩm du lịch mới của Móng Cái được xây dựng theo hướng tiếp cận phương thức làm “du lịch chậm”...

Đi bộ ở phố đi bộ.

Chuyện “hậu trường” phố đi bộ...

Phố đi bộ mới được khai trương từ tối 30-5 nhưng đã thu hút một lượng đáng kể khách du lịch và nhân dân trên địa bàn tham quan, vui chơi, mua sắm. Trung bình thường thì mỗi tối, phố thu hút từ 800-1.000 khách tham quan và con số này tăng lên gấp 4-5 lần vào các tối có tổ chức sự kiện.

Thực ra, ý tưởng hình thành phố đi bộ đã được “thai nghén” từ khá lâu với mong muốn góp phần tạo nên sự chuyển dịch kinh tế theo hướng bền vững của thành phố biên giới. Song từ ý tưởng đến việc cho ra đời một sản phẩm du lịch mới và duy trì, phát triển nó là một quá trình không đơn giản. Có lẽ vì thế, nếu để ý sẽ thấy rất nhiều buổi tối kể từ khi mở phố đi bộ, các đồng chí lãnh đạo thành phố, lãnh đạo phường Trần Phú… chính là những “khách quen” ở đây. Họ đi bộ và quan sát những người đi bộ khác…

Người chúng tôi gặp thường xuyên trên phố đi bộ là ông Lương Quang Sở, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường Trần Phú. Vừa cuốc bộ chậm rãi trên phố, ông Sở chia sẻ: “Phố đi bộ chính là sản phẩm du lịch được chúng tôi xây dựng bằng rất nhiều tâm huyết, quyết tâm. Từ ý tưởng đến hiện thực như hôm nay là một quá trình khá dài với nhiều công đoạn. Sau khi có chỉ đạo của Thường trực Thành ủy và UBND thành phố, ngày 28-3-2015, UBND phường Trần Phú đã tổ chức họp các hộ dân ở khu 1 và khu 2, nơi tập trung đông đảo các hộ kinh doanh bám mặt đường Trần Phú. Từ ý tưởng, mục đích, ý nghĩa cho đến kế hoạch triển khai của tuyến phố đi bộ khi được đưa ra thảo luận tại cuộc họp đã nhận được sự đồng thuận cao của đông đảo nhân dân”.

Cũng theo ông Lương Quang Sở, ban đầu vẫn còn một số người “lăn tăn” về địa điểm gửi xe, cách tổ chức, duy trì… và các hộ kinh doanh cũng mong muốn làm sao phát triển phố đi bộ mà không xáo trộn sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh của các hộ. Để thiết lập phố đi bộ, chính quyền phường đã chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất và nhân lực để đảm bảo vệ sinh công cộng, an ninh trật tự, an toàn giao thông. Hiện tại phố đi bộ Trần Phú duy trì 11 barie ngăn các đường nhánh liên thông; duy trì 4 điểm trông giữ xe; 4 nhà vệ sinh công cộng; 2 công nhân đảm bảo vệ sinh môi trường và có lực lượng an ninh túc trực hàng ngày. Hệ thống dây cáp viễn thông trên tuyến phố Trần Phú cũng đã được di dời ra phía sau để đảm bảo không gian phố đi bộ được thông thoáng.

Biểu diễn văn nghệ tại phố đi bộ.

Cùng với đó, phường đã tổ chức chiêu thương các gian hàng lưu động tại phố đi bộ phục vụ khách du lịch. Đồng thời tuyên truyền về văn minh đô thị, văn minh thương mại để phố đi bộ đi vào hoạt động tạo được ấn tượng tốt cho du khách. Gắn với công việc này từ những ngày đầu triển khai, bà Quách Thị Liên, Phó Chủ tịch UBND phường Trần Phú, chia sẻ: “Để mời được các hộ tiểu thương lên phường họp bàn và tuyên truyền là một vấn đề thực sự khó khăn. Bởi vì phần lớn các hộ đều bận bịu công việc kinh doanh và ban đầu cũng ít người quan tâm đến khái niệm “văn minh thương mại”. Có hôm chỉ mời được 10 hộ, có hôm ít hơn. Do đó, thay vì mời họ lên trụ sở UBND phường, cán bộ phường trực tiếp xuống từng hộ để trao đổi, tuyên truyền. Mỗi buổi tuyên truyền chỉ được vài, ba hộ nhưng chúng tôi vẫn kiên trì với phương châm “mưa dầm thấm lâu”...

Tiếp câu chuyện về sự hình thành phố đi bộ, chúng tôi cũng được biết thêm: Trước Tết Nguyên đán Ất Mùi 2015, phường Trần Phú đã vận động xã hội hóa, các hộ kinh doanh đóng góp mỗi hộ 2,5 triệu đồng để trang trí hệ thống dèn dây, đèn màu. Đây là những tiền đề để hình thành nên tuyến phố đi bộ sau này. Cùng với đó là chi phí cho mỗi đêm tổ chức sự kiện tại phố đi bộ cũng không hề nhỏ. Việc dàn dựng các màn bắn pháo điện nghệ thuật, biểu diễn nghệ thuật tại đường phố v.v. cũng “ngốn” vài chục triệu đồng mỗi đêm. Cũng có người cho rằng, đó là “chơi trội” (!), nhưng thực sự đó lại chính là sự đầu tư cần thiết để hình ảnh phố đi bộ được lan tỏa, được nhiều người biết đến hơn...

Thay đổi tư duy làm du lịch - thương mại

Theo bà Phạm Thị Oanh, Phó Phòng VHTT thành phố, phố đi bộ Trần Phú là sản phẩm du lịch mới của Móng Cái và sâu xa của nó chính là việc tiếp cận cách làm “du lịch chậm”. “Du lịch chậm” được hiểu nôm na là tạo ra những sản phẩm du lịch mới mà du khách chủ yếu đi bộ hoặc đi bằng các phương tiện giao thông thân thiện với môi trường để tham quan. Qua đó để “níu chân” du khách lâu hơn, không chỉ góp phần làm tăng thời gian lưu trú mà còn tăng thêm mức chi của một du khách…

Các quầy hàng lưu động bán nước giải khát luôn ‘hút’ khách.

Được biết, hiện mức chi tiêu của du khách đến với Móng Cái vẫn còn ở mức thấp. Thời gian lưu trú của khách quốc tế trung bình mới chỉ đạt 0,8 ngày/lượt khách và từ 1 đến 1,5 ngày/lượt khách đối với khách nội địa; mức chi tiêu trung bình của khách quốc tế là khoảng 70 USD/ngày/khách và khoảng 35 USD/ngày/khách nội địa. Đây là những con số còn quá khiêm tốn. Do vậy ngoài việc cải thiện môi trường kinh doanh du lịch, nâng cao chất lượng phục vụ thì đa dạng hóa sản phẩm du lịch, trong đó phát triển thành công sản phẩm du lịch Phố đi bộ là một trong những quyết tâm của Móng Cái.

Phố đi bộ là sự kết hợp giữa thương mại và du lịch. Bởi vậy, tại phố đi bộ, ngoài hơn chục quầy hàng bán lưu động thì du khách có thể mua sắm tại các cửa hàng thời trang, đồ gia dụng của trên 100 hộ kinh doanh bám sát trục đường. Hòa vào dòng người trên phố đi bộ, chúng tôi nhận thấy có khá nhiều cửa hàng thu hút lượng khách mua sắm đông đúc, đặc biệt là Trung tâm thời trang và các cửa hàng bán quần áo trẻ em, gian hàng lưu động bán đồ lưu niệm, nước giải khát…

Nhưng bên cạnh đó cũng có không ít cửa hàng lại rơi vào cảnh “đìu hiu” gây ra những bực bội nhất định. Một hộ kinh doanh ở quầy hàng bán mũ bảo hiểm thở than: “Ôi dào, chúng tôi đang khổ vì phố đi bộ đây. Người ta chỉ ngắm và đi bộ thôi chứ có “ma” nào vào mua hàng đâu. Chỗ gửi xe thì xa, chẳng ai muốn đi bộ vào đây mua hàng”. Có lẽ vì điều này, có hộ đã đề nghị phường giảm thời gian mở phố đi bộ từ 4 ngày/tuần xuống còn 1 ngày/tuần!

Trao đổi về vấn đề này, đồng chí Lương Quang Sở, lãnh đạo phường Trần Phú, khẳng định: “Chung quy lại, điều này xuất phát từ việc các hộ kinh doanh tại phố đi bộ chưa kịp chuyển đổi mô hình, sản phẩm kinh doanh phù hợp với khách du lịch. Họ vẫn đang giữ lối kinh doanh, các sản phẩm kinh doanh phục vụ cho đa số dân bản địa và số ít lượng khách du lịch như trước đây. Do đó một số hộ kinh doanh tại tuyến phố bước đầu đang gặp khó khăn do không thu hút được khách. Trong điều kiện các mặt hàng gia dụng đã bão hòa, thậm chí nhiều nơi còn rẻ hơn Móng Cái, thì để khách du lịch mua hàng, các sản phẩm tại phố đi bộ phải thật sự khác biệt”.

Ông Sở cho biết thêm: “Phường sẽ tiếp tục kiên trì thuyết phục, tuyên truyền vận động các hộ kinh doanh dần chuyển đổi mô hình sản xuất kinh doanh. Trước mắt sẽ lấy các gian hàng lưu động phục vụ khách du lịch trên phố đi bộ để “dẫn dắt” các hộ kinh doanh khác. Đồng thời, có kế hoạch xây dựng lô gô, gắn mác phố đi bộ lên các sản phẩm bày bán tại tuyến phố này. Cùng với đó là tổ chức cho các hộ tiểu thương đi tham quan học tập tại Nam Ninh, Trung Quốc về cách phát triển thương mại tại phố đi bộ, sao cho thương mại và du lịch cùng phát triển song hành, bổ trợ cho nhau. tạo sự khác biệt mới làm nên sự thành công”.

Được biết, sau khi triển khai thành công phố đi bộ này, dự kiến phường Trần Phú sẽ tiếp tục mở rộng phố đi bộ tại khu vực phố Vườn Trầu, Hoàng Quốc Việt; ngoài ra sẽ xây dựng thêm “Phố ẩm thực”. Qua đó để tạo sự kết nối các tuyến phố, để du lịch Móng Cái là “du lịch chậm”, du khách có điều kiện được ngắm nhìn, mua sắm, ăn uống những thứ mình thích nhiều hơn… Và đây cũng chính là cách “móc hầu bao” của du khách một cách khôn ngoan.

Bài: Phương Thúy - Ảnh: Phạm Long (CTV)