Bùng phát dịch lợn tai xanh tại Đông Triều: Chủ quan và giấu dịch

Những ngày qua, dịch lợn tai xanh đã lan ra hầu hết tất cả các xã, thị trấn trên địa bàn Đông Triều. Dịch bệnh lan nhanh khó kiểm soát, trong khi đó người dân thì chủ quan, công tác dập dịch của ngành chức năng và địa phương bộc lộ nhiều bất cập.

Việc tiêu huỷ lợn bệnh được người dân chôn lấp một cách sơ sài, không đảm bảo quy định.

Điêu đứng vì lợn mắc bệnh

Nhiều ngày nay, chị Đặng Thị Hoa, thôn Đoàn Xá 1, xã Hồng Phong (Đông Triều) mất ăn, mất ngủ vì đàn lợn thịt 8 con của gia đình chị lăn ra ốm hàng loạt. Chị Hoa cho biết: “Từ ngày 25-5, khi một vài con lợn trong đàn có biểu hiện sốt cao, toàn thân nóng đỏ, khó thở và bỏ ăn, tôi đã mua thuốc kháng sinh, thuốc trợ sốt và một số loại thuốc bổ để tiêm. Tiêm xong không thấy đỡ mà có dấu hiệu bệnh nặng hơn và hai hôm sau, một con trong đàn lăn ra chết. Trước đó, ngày 12-5, tôi cũng đã tiêm phòng vắc xin tai xanh cho toàn bộ đàn lợn nhưng không hiểu sao vẫn không tránh được dịch bệnh? Đến nay, mặc dù những con còn lại trong đàn đã có biểu hiện của dịch bệnh, nhưng cả cơ nghiệp trông vào đàn lợn nên tôi vẫn cố gắng chữa trị song không biết chữa bằng loại kháng sinh nào cho tốt?”. Anh Nguyễn Văn Hộ, thôn Bắc Mã 2, xã Bình Dương có con trai là cán bộ thú y xã và chăn nuôi lợn theo quy mô trang trại nhưng cũng không tránh khỏi dịch bệnh. Anh Hộ cho hay: “Đàn lợn của gia đình tôi có hơn 120 con được chăn nuôi theo hình thức trang trại, chuồng trại đảm bảo sạch sẽ, thoáng mát. Ngày 28-4, khi một vài con trong đàn có biểu hiện ốm, gia đình đã mua thuốc kháng sinh về tiêm nhưng không khỏi. Ngày 3-5, gia đình đã báo với cơ quan Thú y về tình hình dịch bệnh và được xác định là bệnh tai xanh. Do chăn nuôi theo quy mô trang trại, tất cả các quy định về tiêm phòng các loại vắc xin bệnh đỏ trên đàn lợn gia đình đã thực hiện đầy đủ và luôn thực hiện vệ sinh chuồng trại đảm bảo. Khi dịch xảy ra, gia đình tiếp tục tiêm phòng vắc xin tai xanh theo sự hướng dẫn của cơ quan Thú y và thực hiện các biện pháp phun tiêu độc khử trùng song vẫn không khỏi. Tính đến nay, đàn lợn của gia đình đã chết hơn 60 con”.

Không chỉ gia đình chị Hoa, anh Hộ có lợn mắc bệnh mà đến ngày 31-5, dịch tai xanh đã lây lan ra trên đàn lợn của 427 hộ chăn nuôi của 21/21 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Đông Triều với 6.088 con lợn mắc bệnh, chết 1.962 con, xử lý tiêu huỷ 2.427 con. Hộ chăn nuôi ít thì cũng có một vài con lợn chết, nhiều thì chết gần trăm con trong đàn gây thiệt hại lớn cho người chăn nuôi.

Theo nhận định của ngành chức năng, năm nay dịch tai xanh xảy ra ở Đông Triều với quy mô lớn, phạm vi rộng và số lượng lợn ốm, chết tăng cao gấp nhiều lần so với những đợt dịch tai xanh xảy ra trước đó. Nguyên nhân xảy ra dịch bệnh được xác định là do thời tiết nắng nóng đã làm giảm sức đề kháng của lợn trong khi đó ngành chức năng không kiểm soát được các hoạt động vận chuyển giết mổ gia súc trên địa bàn tỉnh làm cho dịch bệnh lây lan với tốc độ nhanh. Hiện nay, dịch bệnh chưa có dấu hiệu lắng xuống và tiếp tục có diễn biến phức tạp, có nguy cơ lây lan ra các địa phương khác ở mức cao.

Cán bộ Thú y kiểm tra tình hình dịch bệnh tại đàn lợn của gia đình chị Đặng Thị Hoa, thôn Đoàn Xá 1, xã Hồng Phong.

Do chủ quan và giấu dịch

Trong khi dịch bệnh đã bùng phát ra toàn bộ các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Đông Triều thì nhiều người dân vẫn chủ quan trong phòng chống dịch. Đây không phải là lần đầu tiên dịch tai xanh xuất hiện trên địa bàn huyện Đông Triều mà trước đó, dịch bệnh đã nhiều lần bùng phát và gây thiệt hại lớn cho người chăn nuôi tại đây. Tuy nhiên, người dân vẫn chủ quan và giấu dịch.

Ông Đỗ Quốc Thụ, Trạm trưởng Trạm Thú y Đông Triều cho biết: “Nguyên nhân khiến dịch bệnh lây lan rộng một phần do việc báo dịch của người dân còn chậm, chủ quan. Đến thời điểm cơ quan Thú y phát hiện dịch bệnh thì dịch đã xuất hiện từ trước đó 15-20 ngày. Tại đàn lợn của nhiều hộ chăn nuôi khi đã có biểu hiện lợn ốm, chết, song các hộ không báo với cơ quan Thú y mà tự chữa trị cho đàn lợn bằng các loại thuốc kháng sinh bán trên thị trường. Khi chữa không khỏi, đến 1-5 mới báo cáo với thú y địa phương. Đây là điều kiện để cho dịch bệnh lây lan nhanh, khó kiểm soát”. Cùng với đó, khi dịch bệnh đã xảy ra, người dân vẫn thiếu những thông tin cơ bản về phòng chống dịch, tiêu huỷ lợn chết. Theo ghi nhận của chúng tôi, nhiều gia đình khi có lợn chết sau khi báo cáo với cơ quan Thú y thì thực hiện tiêu huỷ lợn chết không đảm bảo; đào hố chôn nông, nhỏ, không  phun thuốc khử trùng hay rắc vôi bột theo quy định.

Ngay khi dịch bệnh xảy ra, huyện Đông Triều đã thực hiện quyết liệt các biện pháp phòng chống dịch. Đồng chí Nguyễn Thị Huân, Bí thư Huyện uỷ Đông Triều cho biết: “Khi dịch bệnh xảy ra, huyện đã tập trung quyết liệt cho công tác phòng chống dịch. Chiều tối ngày 3-5, khi có kết quả xét nghiệm thì đến chiều ngày 4-5 huyện đã triệu tập họp Ban chỉ đạo phòng chống dịch và yêu cầu ngay trong ngày 5-5, các xã phải triển khai ngay các biện pháp phòng chống dịch; thành lập chốt kiểm dịch; kiểm soát ngăn chặn tình trạng bán chạy lợn ốm. Chỉ đạo thực hiện khẩn trương công tác tiêm phòng vắc xin tai xanh từ ngày 8-5 và đến ngày 25-5 cơ bản tiêm xong với tổng số 40.000 liều”. Tuy nhiên, do việc thực hiện tiêm phòng vắc xin tai xanh tại Đông Triều được thực hiện theo hình thức cấp, phát thuốc cho người dân tự tiêm dẫn tới hiệu quả công tác tiêm phòng không cao, nhất là trong điều kiện tình hình dịch bệnh phát sinh và lây lan mạnh thì công tác tiêm phòng không tập trung và thiếu sự chỉ đạo thống nhất về phương pháp, cách thức tiêm của ngành chức năng cũng gây khó khăn cho công tác dập dịch.

Bên cạnh sự chủ quan của người dân trong công tác phòng chống dịch bệnh thì ở vào thời điểm này khi tình hình dịch bệnh đang bùng phát, thịt lợn vẫn được bày bán tại các chợ cóc mà hầu hết không được kiểm soát, kiểm dịch của ngành chức năng; các điểm giết mổ gia súc nhỏ lẻ vẫn hoạt động bình thường. Đặc biệt, công tác kiểm soát vận chuyển, buôn bán gia súc, gia cầm trên địa bàn vẫn lỏng lẻo, khó kiểm soát. Từ khi được thành lập (2-3) đến nay, chốt kiểm dịch tại khu vực cầu Vàng, xã Bình Dương (Đông Triều) mới chỉ kiểm tra được hơn 200 lượt ô tô vận chuyển lợn ra vào địa phương, trong đó đã xử lý 95 trường hợp vi phạm. Bình quân, mỗi ngày lực lượng chức năng ở đây kiểm soát 7-8 xe chở lợn, trong số đó có 2-4 xe chở lợn không giấy tờ hợp lệ. Khi kiểm tra xe chở gia súc, gia cầm không có giấy tờ hợp lệ thì cơ quan chức năng thực hiện phun thuốc khử trùng và yêu cầu quay xe lại. Các chốt kiểm dịch được thành lập để kiểm soát, ngăn chặn không cho dịch bệnh lây lan song theo các cán bộ thú y làm việc tại các chốt kiểm dịch thì hiện nay, các xe vận chuyển gia súc, gia cầm được “ngụy trang” một cách hết sức tinh vi để “qua mắt” lực lượng chức năng. Bên cạnh đó, việc các xe chở gia súc không đủ giấy tờ hợp lệ thường đi vào các đường tắt khiến cho công tác kiểm soát gặp nhiều khó khăn.

Theo nhận định của ngành chức năng, hiện nay tình hình dịch tai xanh tại Đông Triều tiếp tục có chiều hướng lây lan nhanh, nếu không thực hiện khẩn cấp, hiệu quả các biện pháp dập dịch thì nguy cơ dịch bệnh lây lan sang các địa phương khác và vùng đồng bằng Bắc Bộ là rất cao. Ngành chức năng và huyện Đông Triều cần quyết liệt hơn nữa từ công tác chỉ đạo đến huy động nhân lực, vật lực để nhanh chóng khống chế, dập tắt dịch trong đó tập trung vào công tác tiêm phòng và tăng cường công tác kiểm soát vận chuyển, buôn bán, giết mổ gia súc không để dịch lây lan ra các địa phương khác.

Quế Ninh