Đào tạo nghề chất lượng cao đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển

Đào tạo nghề là một trong những nhiệm vụ quan trọng tạo nguồn nhân lực có khả năng thích ứng với những biến đổi nhanh chóng của thị trường lao động, đáp ứng các yêu cầu của hội nhập quốc tế, góp phần phát triển nhanh và bền vững đất nước. Xác định rõ mục tiêu đó, tỉnh Quảng Ninh đã ban hành nhiều chính sách, quyết liệt trong chỉ đạo thực hiện công tác đào tạo nghề nhằm tạo ra đột phá cho giáo dục nghề nghiệp (GDNN), phục vụ hiệu quả cho sự phát triển KT-XH của tỉnh giai đoạn 2021-2025 và những năm tiếp theo.

Đồng bộ các giải pháp

Phát triển nguồn nhân lực được xác định là một trong ba khâu đột phá chiến lược của tỉnh. Do đó, những năm qua, tỉnh Quảng Ninh đã ban hành các văn bản chỉ đạo, xây dựng cơ chế, chính sách nhằm hỗ trợ, khuyến khích phát triển nguồn nhân lực. Hằng năm, tỉnh đều dành nguồn lực thỏa đáng cho sự nghiệp giáo dục, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề được triển khai thực hiện, đảm bảo đúng đối tượng, đúng chính sách. Đặc biệt, khi công tác đào tạo nghề gắn với tạo việc làm được thực hiện hiệu quả đã tạo nguồn nhân lực chất lượng, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động của tỉnh theo hướng tích cực, đóng góp vào cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao các chỉ số PCI, PAR Index, PAPI.

Tính riêng năm 2020, tổng số học sinh, sinh viên và học viên tốt nghiệp là 34.509 người với 31.838 người được xếp loại học lực. Tỷ lệ người học có việc làm sau tốt nghiệp là 29.857 người, đạt 88,67% tổng người học tốt nghiệp. 

Giáo viên hướng dẫn sinh viên thực hành robot hàn tự động tại Trường Cao đẳng Việt - Hàn. Ảnh: Phạm Học

Để có được những kết quả đó, phải kể đến việc tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 220/2015/NQ-HĐND và Nghị quyết số 140/2018/NQ-HĐND của HĐND tỉnh về chính sách hỗ trợ học nghề thuộc danh mục nghề khuyến khích đào tạo của tỉnh Quảng Ninh. Việc ban hành và tổ chức thực hiện hiệu quả 2 nghị quyết này đã tạo cơ hội cho nhiều học sinh, sinh viên được học tập, tạo cơ hội việc làm.

Theo số liệu thống kê của Sở LĐ-TB&XH, 5 năm qua, các địa phương trong tỉnh đã hỗ trợ cho 1.926 học sinh, kinh phí trên 8 tỷ đồng (thực hiện Nghị quyết 220/2015/NQ-HĐND từ năm 2016-2018 hỗ trợ 186 học sinh, kinh phí trên 892 triệu đồng; thực hiện Nghị quyết 140/2018/NQ-HĐND từ năm 2019-2020 hỗ trợ 1.740 học sinh, kinh phí trên 7 tỷ đồng), như vậy trung bình mỗi năm hỗ trợ 385 học sinh, sinh viên, kinh phí 1,6 tỷ đồng. Một số ngành, nghề tuyển sinh đào tạo với số lượng nhiều học sinh, sinh viên như: Kỹ thuật chế biến món ăn; hướng dẫn du lịch; quản trị khách sạn; quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành.

Cùng với đó, công tác đào tạo nghề nghiệp tại các cơ sở GDNN được điều chỉnh phù hợp, ngày càng gắn chặt với nhu cầu tuyển dụng của doanh nghiệp và thị trường lao động, đặc biệt là các ngành nghề có thế mạnh phát triển trên địa bàn tỉnh. Chương trình đào tạo được đổi mới nội dung, chú trọng rèn luyện kỹ năng nghề cho người học. Các cơ sở đào tạo và doanh nghiệp đã tăng cường phối hợp trao đổi thông tin hai chiều. Đặc biệt, nhiều doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã hỗ trợ sinh viên học nghề; hỗ trợ thiết bị thực hành nghề cho cơ sở giáo dục nhà nước, cung cấp thông tin tuyển dụng cũng như bố trí việc làm cho sinh viên tốt nghiệp...

Các cơ sở giáo dục nhà nước không ngừng nâng cao trình độ cho đội ngũ giáo viên. Đến nay, các cơ sở toàn tỉnh có gần 1.700 giáo viên cơ hữu và tham gia đào tạo nghề nghiệp. Trong đó, số nhà giáo đạt chuẩn về trình độ chuyên môn đạt tỷ lệ từ 78% trở lên. Cơ sở vật chất, nhất là các trang thiết bị phục vụ cho đào tạo, phương tiện học tập được quan tâm đầu tư.

Sinh viên chuyên ngành Chế biến món ăn Khoa Du lịch, Trường Đại học Hạ Long thi nấu ăn tại hội thi "Tìm kiếm sứ giả ẩm thực" do nhà trường tổ chức.

Thêm trợ lực mới

Theo kết quả khảo sát thực tiễn nhu cầu lao động qua đào tạo tại hơn 200 doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh cho thấy nhu cầu nhân lực của các doanh nghiệp tại khu công nghiệp, khu kinh tế, tập đoàn kinh tế đến năm 2025 là 132.339 người. Trong đó, nhu cầu về lao động có trình độ đại học trở lên là 10.639 người, lao động có trình độ cao đẳng là 7.626 người, lao động có trình độ trung cấp là 7.552 người, lao động có trình độ sơ cấp và dạy nghề dưới 3 tháng là 7.451 người, lao động chưa qua đào tạo là 99.071 người.

Trên cơ sở đó, nhằm khuyến khích, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho học sinh, sinh viên có hộ khẩu thường trú tại tỉnh Quảng Ninh theo học các nghề thuộc danh mục nghề khuyến khích đào tạo, góp phần tăng tỷ lệ lao động qua đào tạo, đáp ứng nhu cầu nhân lực cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư trên địa bàn tỉnh, tại Kỳ họp thứ 21 vừa qua, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số số 310/2020/NQ-HĐND ngày 9/12/2020 “Về việc ban hành chính sách hỗ trợ học nghề thuộc danh mục nghề khuyến khích đào tạo và hỗ trợ học phí học văn hóa cho học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở học tiếp lên trình độ trung cấp, cao đẳng trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, giai đoạn 2021-2025".

Hội thi Bàn, Bartender, Buồng, Lễ tân Quảng Ninh năm 2020 nhằm đánh giá năng lực, tay nghề của đội ngũ lao động ngành du lịch Quảng Ninh. Ảnh: Đào Linh

Theo đó, Nghị quyết số 310/2020/NQ-HĐND đã bổ sung thêm 6 danh mục các nghề của tỉnh đang cần thu hút: Cắt gọt kim loại; kỹ thuật xây dựng; điện tử công nghiệp; điều khiển phương tiện thủy nội địa; điều dưỡng; dược. Đồng thời, kéo dài các chính sách hỗ trợ đào tạo nghề đến năm 2025 và bổ sung các đối tượng và mức hỗ trợ cho các đối tượng.

Cụ thể, bổ sung hỗ trợ 100% tiền đóng học phí học văn hóa hằng tháng phải nộp đối với học sinh sau tốt nghiệp THCS tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh, có hộ khẩu thường trú trên địa bàn tỉnh học tiếp lên trình độ trung cấp, cao đẳng kết hợp học văn hoá THPT theo chương trình giáo dục thường xuyên. Nghị quyết có hiệu lực từ đầu năm 2021, với tổng kinh phí dự kiến 12,62 tỷ đồng/năm, tăng 4,6 tỷ đồng/năm so với giai đoạn 2015-2020.

Cùng với chính sách hỗ trợ, tỉnh sẽ tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với các cơ sở đào tạo, cụ thể là đẩy mạnh kiểm tra, rà soát năng lực của các cơ sở đào tạo, công tác tuyển sinh, đào tạo, tạo việc làm cho học sinh, sinh viên sau khi tốt nghiệp ra trường. Đồng thời, cần đẩy mạnh gắn kết chặt chẽ 3 “Nhà”: Nhà nước - Nhà trường - Nhà doanh nghiệp trong các hoạt động GDNN, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào công tác GDNN.

Về phía các cơ sở GDNN cần tiếp tục nâng cao chất lượng tuyển sinh định hướng nghề nghiệp; đa dạng hóa nội dung và hình thức tuyên truyền; nâng cao năng lực và trình độ đội ngũ giảng viên, giáo viên, gắn công tác đào tạo của nhà trường với nhu cầu của thị trường việc làm; lấy nhu cầu sử dụng nhân lực của doanh nghiệp làm phương châm để đổi mới chương trình, giáo trình và phương thức đào tạo...

Quá trình học nghề khai thác mỏ, sinh viên Trường Cao đẳng Than - Khoáng sản Việt Nam thường xuyên được thực hành. Ảnh: Phạm Tăng

Ông Lưu Văn Minh, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Việt - Hàn Quảng Ninh, cho biết: Với  mục tiêu xây dựng Trường Cao đẳng Việt - Hàn trở thành trường đào tạo nguồn nhân lực nghề chất lượng cao theo định hướng của tỉnh, nhà trường sẽ tận dụng hiệu quả các nguồn lực đầu tư, các chính sách hỗ trợ tạo đòn bẩy cho công tác tuyển sinh, thu hút học sinh, sinh viên học tập các ngành nghề của trường đào tạo. Đồng thời, triển khai đồng bộ các giải pháp đổi mới, nâng cao phương pháp dạy và học, đảm bảo trang bị cho người học đáp ứng tiêu chuẩn kỹ năng nghề quốc gia, quốc tế, có ý thức kỷ luật, tác phong công nghiệp...

Tin tưởng, với các giải pháp đồng bộ, chính sách hỗ trợ hiệu quả của tỉnh sẽ thúc đẩy nâng cao chất lượng đào tạo nghề, không ngừng phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng nghề, góp phần nâng cao năng suất lao động, đáp ứng nhiệm vụ sản xuất ở tất cả ngành, nghề lĩnh vực mà Quảng Ninh có thế mạnh và tăng năng lực cạnh tranh quốc gia trong tình hình mới. 

Nguyễn Dung

Ông Vũ Quang Trực, Phó Giám đốc Sở Lao động- Thương binh và Xã hội: "Gắn kết doanh nghiệp với nhà trường để đào tạo theo nhu cầu thị trường lao động"

Để đáp ứng hiệu quả công tác đào tạo nghề, trước tiên phải tập trung tuyên truyền, thay đổi nhận thức của người dân, người học và xã hội. Đồng thời, có cơ chế chính sách thu hút người học, nâng cao chất lượng đào tạo nghề. Hiện nay, tỉnh đang hướng đến cơ sở giáo dục có chất lượng phù hợp để ưu tiên đầu tư có hiệu quả. Đặc biệt, gắn kết doanh nghiệp với nhà trường để đào tạo theo nhu cầu thị trường lao động, đáp ứng nhiệm vụ sản xuất ở tất cả ngành, nghề lĩnh vực mà Quảng Ninh có thế mạnh. Thị trường lao động trên địa bàn tỉnh ngày càng phát triển, đòi hỏi nguồn nhân lực có tay nghề, có trình độ. Việc chú trọng đến công tác đào tạo nghề, phát triển nguồn nhân lực, xây dựng hệ thống thông tin, dữ liệu thị trường lao động trên cơ sở phát triển mạnh các cơ sở dạy nghề và nâng cao năng lực hoạt động của các trường, trung tâm dạy nghề là hết sức cấp bách và cần thiết. Vì vậy, việc tổ chức phong trào thi đua dạy tốt, học tốt, các hội thi, hội giảng ở các cấp đã luôn nhận được sự quan tâm của các ngành và lãnh đạo các trường, cơ sở dạy nghề trên địa bàn tỉnh.

Bà Phạm Hoài Thương, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Quảng Ninh: "Sinh viên ra trường có thể làm việc tại các cơ sở y tế ở nước ngoài"

Với hệ cao đẳng điều dưỡng, nhà trường luôn đặt mục tiêu phải đào tạo người điều dưỡng có đủ phẩm chất, đạo đức, có kiến thức và năng lực hành nghề. Sau khi tốt nghiệp và được cấp bằng, người học có thể làm việc về điều dưỡng tại tất cả các khoa chuyên môn của các cơ sở y tế trong nước từ tuyến cơ sở trở lên, các cơ sở y tế tư nhân, thậm chí đủ năng lực làm việc trong các cơ sở y tế, bệnh viện tại nước ngoài. Đối với hệ chính quy cao đẳng dược, sinh viên cơ bản nắm vững kiến thức khoa học cơ bản, công nghệ cao, có khả năng làm việc trong lĩnh vực dược chuyên nghiệp. Sau khi tốt nghiệp, sinh viên có thể làm việc tại khoa dược ở các bệnh viện từ tuyến cơ sở đến tuyến trung ương, mở hiệu thuốc khi đủ điều kiện, làm việc tại các nhà thuốc, trung tâm kiểm nghiệm, hướng dẫn thực hành tại các cơ sở đào tạo dược trung cấp, cao đẳng.

Ông Vũ Đức Minh, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Giao thông Quảng Ninh: "Liên kết sâu rộng với các doanh nghiệp, các đơn vị tuyển dụng"
Trên cơ sở khảo sát, nắm bắt nhu cầu nghề nghiệp của xã hội, nhà trường sẽ có hướng đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị mở thêm ngành nghề đào tạo để đáp ứng nhu cầu của người lao động. Đây cũng là điều kiện tốt để nhà trường mở rộng ngành nghề, bám sát với mục tiêu phát triển của tỉnh để nâng cao hiệu quả, chất lượng công tác đào tạo. Chúng tôi nâng cao công tác tuyển sinh nhất là đối với hệ đào tạo dài hạn. Hệ đào tạo này đã tăng 120% so với năm 2019. Chúng tôi liên kết rất sâu rộng với các doanh nghiệp các cơ sở tuyển dụng. Phương hướng phát triển của chúng tôi là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng quy mô nâng cao và chất lượng đội ngũ giáo viên giảng viên lên rất nhiều. Hiện tại chúng tôi đã được giao tự chủ 100% nhưng hàng năm vẫn được đầu tư cấp kinh phí bổ sung trang thiết bị để nâng cao chất lượng đào tạo nghề. Chúng tôi mong muốn, có cơ chế chính sách để thu hút được đội ngũ giảng viên giáo viên có chất lượng có trình độ cao.

Sinh viên Đặng Văn Tâm, Khoa Điện Công nghiệp, Trường Cao đẳng Công nghiệp Xây dựng Quảng Ninh: "Sinh viên được thực hành nhiều để làm quen với môi trường công việc"

Nhờ sự quan tâm của tỉnh, của các cơ quan, ban ngành nên bây giờ học sinh, sinh viên học nghề như chúng em đã có điều kiện học tập và thực hành rất tốt. Chúng em được làm quen với ông nghệ thông tin (ICT), được tiếp cận các phần mềm ứng dụng, website và hạ tầng công nghệ thông tin. Đồng thời, học sinh, sinh viên được khuyến khích và chủ động tìm kiếm tri thức, sắp xếp quá trình tự học, tự rèn luyện. Chúng em cũng được tỉnh hỗ trợ về học phí nên yên tâm học tập hơn. Sau 2 năm học tập tại Trường Cao đẳng Công nghiệp Xây dựng Quảng Ninh, chúng em đã được đi thực hành rất nhiều tại các doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất. Đến những nơi đó, chúng em được làm quen với thực tế công việc sau này của mình. Vì vậy, chúng em sẽ tiếp tục nỗ lực học tập và thực hành để sau khi ra trường có được cơ hội việc làm tốt nhất.

Phạm Học (Thực hiện)