Năm học mới ở những ngôi trường "đặc biệt"

Hoà chung không khí của hàng triệu học sinh trên khắp cả nước, hôm nay 5-9, tất cả các trường học trong tỉnh, từ thành phố đến các huyện vùng cao, hải đảo, vùng biên giới... thầy cô giáo và các em học sinh hồ hởi đón chào năm học mới 2016-2017. Không khí ấy đang lan toả trên khắp các điểm trường của vùng cao Ba Chẽ cho đến ngôi trường “đặc biệt” của học sinh làng chài (TP Hạ Long)...

Thầy giáo Hoàng Xuân Nghĩa đến tận nhà anh Triệu Kim Quảng, thôn Nà Làng, xã Đồn Đạc vận động cho con đến lớp học.

Băng rừng, vượt suối đến trường

Tháng 9 khi tiết trời chuyển thu, trên những vạt đồi sim đã chín tím mọng, chè hoa vàng đang bắt đầu vào nụ đâm hoa báo hiệu cho một năm học mới bắt đầu ở vùng cao huyện Ba Chẽ. Trong cái nắng nhẹ một ngày đầu tháng 9, chúng tôi đến thăm điểm Trường Nà Làng (thuộc Trường PTDT bán trú TH&THCS Đồn Đạc II, xã Đồn Đạc, huyện Ba Chẽ) khi thầy và trò đang cùng nhau quét dọn trường lớp, trồng thêm cây xanh trong sân trường để chuẩn bị đón năm học mới. Điểm trường Nà Làng nằm giữa trung tâm thôn và cách điểm trường chính hơn 7 cây số, thế nhưng con đường đến lớp đi tìm con chữ của các em học sinh nơi đây đầy trắc trở. Điểm trường này chỉ có 40 học sinh hầu hết con em là đồng bào dân tộc thiểu số. Nhiều học sinh nhà ở cách xa trường hàng chục cây số phải băng rừng, lội suối đi bộ cả tiếng đồng hồ mới đến được trường. Thường sau mỗi kỳ nghỉ hè, số học sinh lại vơi đi một ít, đời sống khó khăn, các em đều phải lao động phụ giúp gia đình cộng thêm đi lại khó khăn khiến nhiều em không muốn đến trường. Vì thế, sau kỳ nghỉ hè, trong khi các thầy, cô giáo và học sinh miền xuôi phấn khởi chuẩn bị bước vào năm học mới thì nhiều thầy cô ở các trường Ba Chẽ  lại lặn lội trèo đèo, lội suối đi vận động học sinh quay lại trường lớp.

7 năm gắn bó với các em học sinh điểm Trường Nà Làng, thầy giáo Hoàng Xuân Nghĩa không thể nhớ đã bao lần cùng đồng nghiệp đi tới từng nóc nhà, vận động học sinh đến lớp. Thầy Nghĩa chia sẻ: “Nhiều em nhà cách xa trường gần 20km, đường đi rất khó khăn và vất vả vì phải vượt đèo và lội qua nhiều đoạn suối. Khổ nhất là vào mùa mưa, bão, các thầy cô chỉ đi xe máy được nửa quãng đường, còn lại phải cuốc bộ vào tận nhà dân để vận động con em họ đến trường. Nhiều khi đến được nhà nhưng không gặp được phụ huynh vì họ đi rừng hết, lại phải dò hỏi tìm đường đến gặp trực tiếp họ tại nơi nương rẫy. Có những trường hợp, phụ huynh không hiểu được tiếng Việt, chúng tôi phải về nhà nhờ người dạy cấp tốc tiếng dân tộc thiểu số. Lần sau đến chúng tôi mới thuyết phục được phụ huynh. Còn nhớ đầu năm học trước, có vài em đi học được mấy buổi sau đó lại bỏ học giữa chừng, vậy là thầy cô trong trường lại thay phiên nhau dỗ “ngọt” bằng cách vào tận nhà đưa, đón các em ra trường. Bù lại những khó khăn vất vả đó năm học mới này, chúng tôi cảm thấy rất vui vì đã vận động được 100% học sinh ra lớp tập trung ổn định” - thầy Nghĩa cho hay.

Gia đình anh Triệu Quay Phúc (dân tộc Dao) thôn Nà Làng có 2 đứa con sắp bước vào lớp 5 (điểm Trường Nà Làng) chia sẻ: “Bước vào năm học mới, dù khó khăn song gia đình đã tiết kiệm được một khoản tiền bán đàn lợn để mua sách, vở cho 2 cháu ăn học. Chúng tôi rất vui và xúc động khi vào năm học mới các cháu còn được thầy cô trong trường tặng thêm sách, vở và quần áo... Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất hiện nay đó là con đường đến lớp của các em vẫn bị cách trở bởi một con suối. Vào mùa lũ hoặc những trận mưa lớn, dòng suối thường chia cắt khiến lũ trẻ trong xóm không đến trường được. Bà con ở đây rất mong Nhà nước sẽ sớm hỗ trợ xây một cây cầu treo cho lũ trẻ đến trường đỡ vất vả hơn”.

Thầy giáo Hoàng Đình Thoả, Hiệu trưởng Trường PTDT bán trú TH&THCS Đồn Đạc II cho biết, điểm Trường Nà Làng là một trong những trường học khó khăn nhất huyện Ba Chẽ. Để chuẩn bị đón năm học mới, cùng với điểm Trường Nà Làng, tất cả các điểm trường khác đã được nhà trường cho sửa sang lại một số lớp học, chỗ ăn, ngủ cho các em học sinh bán trú trong trường và mua sắm thêm trang thiết bị đầy đủ. Còn sách vở, quần áo nhà trường đã vận động các nhà hảo tâm ủng hộ, tiếp sức cho các em có hoàn cảnh khó khăn. Năm học 2016-2017, nhà trường có khoảng 370 em học sinh. Tính đến ngày 2-9, nhà trường đã vận động được gần 100% học sinh ra lớp tập trung ổn định. Còn một vài trường hợp chưa ra lớp, nhà trường sẽ cố gắng tiếp tục vận động các em sớm đến lớp để ổn định sĩ số”.

Được biết, ngoài những điểm trường thuộc Trường PTDT bán trú TH&THCS Đồn Đạc II, công tác đón năm học mới tại các trường học khác trên địa bàn huyện Ba Chẽ đã chuẩn bị sẵn sàng. Trong năm học mới 2016-2017, huyện Ba Chẽ đã dành nhiều sự quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, sửa chữa, trường học, phòng học; các điểm trường bị sạt lở, ngập lụt do cơn bão số 3 gây ra; mua sắm trang thiết bị dạy và học cho các trường với tổng kinh phí hơn 4 tỷ đồng... Hy vọng, với sự chuẩn bị tích cực này, công tác giáo dục ở huyện vùng cao sẽ gặt hái được thêm nhiều những trái ngọt.

Phố làng chài đón năm học mới

Rời vùng cao Ba Chẽ, chúng tôi tới khu tái định cư làng chài Hạ Long, khu 8, phường Hà Phong khi chỉ còn ít ngày nữa bước vào năm học mới. Đây là năm học thứ 3 của các em học sinh làng chài Vịnh Hạ Long từ khi di dân lên bờ. Trò chuyện với chúng tôi, cô Nguyễn Thị Minh Huyền, Hiệu trưởng Trường Mầm non Hà Phong chia sẻ về công tác chuẩn bị năm học mới. Trong đó, vất vả nhất là công tác tuyển sinh. Hầu hết các em học sinh ở đây chủ yếu sống với ông bà, vì bố mẹ chúng còn phải đi biển kiếm sống. Ngay từ đầu tháng 7, các thầy, cô giáo đã tới từng nhà để vận động đưa con em đến trường. Năm học này, trường đã có cơ sở khang trang, nên các phụ huynh đều rất phấn khởi. Trường đã huy động được 40 trẻ đến trường, con số này chắc chắn sẽ tiếp tục tăng sau ngày khai giảng.

Các em học sinh Trường TH&THCS Minh Khai cơ sở 2, khu 6b, phường Hà Phong náo nức đón năm học mới.

Gần đến ngày khai giảng, các cô giáo Mầm non Hà Phong cơ sở 3, khu tái định cư làng chài càng tất bật hơn với việc dọn dẹp sân trường, trồng thêm cây xanh, trang trí lớp học… đón năm học mới. Trong tiết trời đang chuyển dần sang thu, ngôi trường mới của Mầm non Hà Phong càng rực rỡ hơn. Hai dãy nhà khang trang còn thơm mùi vôi mới được đưa vào hoạt động cuối tháng 8 chuẩn bị đón các em vào lớp. Đến khu 8, phường Hà Phong (TP Hạ Long), chúng tôi bắt gặp không khí chuẩn bị cho ngày khai giảng đang vô cùng rộn rã. Vừa chuẩn bị đồ dùng học tập cho cô con gái học lớp 2, chị Nguyễn Thị Nhung, số nhà 34, lô A8 vừa nói: Hai vợ chồng đều chưa học hết tiểu học, nên giờ cũng chỉ làm lao động chân tay. Cuộc sống khá khó khăn. Song dù phải chắt bóp, tằn tiện, chúng tôi cũng phải cho các cháu đi học. Có cái chữ, cái nghề thì mới mong thoát nghèo. May mà, được sự quan tâm của tỉnh, thành phố, các đơn vị và nhà trường trong việc hỗ trợ sách vở, đồng phục, đồ dùng học tập… cũng làm vơi bớt những khó khăn. Trong câu chuyện của chị, chúng tôi hình dung được những khó khăn mà các gia đình khu tái định cư làng chài đang phải vượt qua. Song mỗi gia đình cũng đang dồn hết sức mình để con được đến trường.

Đã có 3 năm gắn bó với khu tái định cư làng chài, cô Trần Thị Kim Dung chia sẻ: Những ngày đầu nhận công tác tại cơ sở 2 của Trường TH&THCS Minh Khai tại khu 6B, phường Hà Phong chúng tôi gặp không ít khó khăn, bởi các em nhiều nhóm tuổi khác nhau, tiếp thu bài chậm, thường xuyên quên sách, vở ở nhà. Hơn nữa, các em còn rụt rè, bỡ ngỡ, nhìn cái gì cùng lạ lẫm lắm. Không chỉ dạy kiến thức, mà các thầy cô quan tâm nhiều đến dạy kỹ năng sống; dạy các em từ cách ăn mặc, tự phục vụ, tự học ở nhà; biết chào hỏi lễ phép. Mừng nhất đó là sự thay đổi rõ nét của phụ huynh trong việc quan tâm đến học tập của con. Ngay từ những ngày đầu tuyển sinh năm học mới, 100% các phụ huynh đều chủ động tới trường làm thủ tục nhập học, đồng thời chuẩn bị đầy đủ đồ dùng học tập cho các cháu khi tới trường, chấp hành tốt an toàn giao thông, thường xuyên trao đổi với các thầy, cô giáo…

Năm học này, Trường TH&THCS Minh Khai đón 208 học sinh khu tái định cư làng chài, trong đó có 41 học sinh THCS, 167 học sinh tiểu học. Đặc biệt, nhà trường đã huy động được 100% số học sinh trong độ tuổi ra học lớp 1. Nhà trường bố trí cho một số em ở khu 6B học tại cơ sở 2 cùng với các em khu tái định cư làng chài, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại, vừa nâng cao sự hoà nhập. Đồng thời, phân công các giáo viên nhiều kinh nghiệm, nhiệt tình, chuyên môn tốt, đặc biệt là giáo viên địa phương, ở gần trường, khu tái định cư tại cơ sở. Ngoài thời gian dạy trên lớp, các thầy, cô giáo vẫn phải tranh thủ xuống nhà học sinh làm công tác vận động, duy trì sĩ số lớp, kiểm tra bài vở của học sinh khi ở nhà... Để chuẩn bị cho năm học mới, nhà trường đã vận động các nhà hảo tâm ủng hộ cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn tiếp sức cho các em đến trường.

Trò chuyện với các em nhỏ ở làng chài, chúng tôi đều cảm nhận được sự háo hức đến trường của các em. Cậu bé Đỗ Văn Linh, lớp 2A5, sinh năm 2003, lẽ ra theo đúng độ tuổi đi học, năm nay Linh bước vào lớp 7. Khi có nhà ở khu tái định cư, Linh mới được bố mẹ cho đến trường. Tôi hỏi Linh, rằng em có ngại không khi phải học với các bạn ít hơn mình tới 6, 7 tuổi, em chỉ cười và khoe: Năm học trước, con được làm Chủ tịch Hội đồng tự quản của lớp… Còn em Nguyễn Hải Yến, lớp 1A5, tâm sự: “Con rất thích được đi học”…

Năm học mới đã đến. Mọi khó khăn không làm vơi đi niềm vui được cắp sách tới trường của các em. Con đường tới trường của trẻ em làng chài đã rộng mở, một tương lai tươi sáng đang chờ đón các em ở phía trước.

Cao Quỳnh - Phạm Tăng