Tất cả chuyên mục
Thứ Sáu, 29/03/2024 04:33 (GMT +7)
Bài 1: Hiu hắt trường nghề
Thứ 2, 25/07/2016 | 04:30:26 [GMT +7] A A
Vắng vẻ, hiu hắt, khó tuyển được học sinh, đó là thực trạng chung của nhiều trường nghề trên địa bàn tỉnh hiện nay. Không ít trường với nhiều mã ngành đào tạo từ hệ sơ cấp đến cao đẳng nghề được mở ra song không có người học, khiến các trường phải chật vật để duy trì, tồn tại. Nhiều trường buộc phải lấy nguồn thu từ các hoạt động dạy nghề phục vụ nhu cầu xã hội để bù lỗ cho hoạt động dạy nghề hệ trung cấp, cao đẳng theo kiểu “lấy ngắn nuôi dài”...
Một giờ thực hành nghề hàn ở Trường Cao đẳng Công nghiệp và Xây dựng Quảng Ninh (TP Uông Bí). |
Đa dạng, nhiều thành phần...
Trên địa bàn tỉnh hiện tồn tại nhiều cơ sở có chức năng dạy nghề đã tạo ra mạng lưới đào tạo đa dạng, đáp ứng nhu cầu học nghề của xã hội. Những năm qua, nhiều cơ sở dạy nghề được quan tâm đầu tư nguồn lực, bổ sung trang thiết bị, nâng cấp cơ sở vật chất. Tuy nhiên, bên cạnh số ít đơn vị tổ chức hiệu quả, có rất nhiều cơ sở hoạt động cầm chừng vì nhiều lý do, như thiếu điều kiện thiết yếu, không tuyển được học sinh. Thực trạng này đặt ra vấn đề cấp bách, đó là phải rà soát, sắp xếp lại các cơ sở dạy nghề bảo đảm theo hướng tinh gọn, chất lượng, phát huy hiệu quả dạy nghề cũng như nguồn lực đầu tư. |
Hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đã hình thành một mạng lưới cơ sở dạy nghề đa dạng gồm nhiều thành phần, mang tính xã hội hoá cao, được phân bố ở tất cả các địa phương. Trong đó, Hạ Long và Uông Bí là hai địa phương tập trung nhiều nhất các cơ sở dạy nghề. Ông Vũ Xuân Hoài, Trưởng Phòng Dạy nghề, Sở LĐ-TB&XH, cho biết: Năm 2015, toàn tỉnh có thêm 2 trường cao đẳng nghề mới được thành lập, đó là Trường Cao đẳng nghề Giao thông - Cơ điện Quảng Ninh và Trường Cao đẳng nghề Xây dựng (được nâng cấp từ Trường Trung cấp Xây dựng); phát triển mới 2 cơ sở dạy nghề (của Công ty CP Cảng Quảng Ninh và Công ty TNHH Đào tạo nhân lực Hạ Long). Cùng với đó là hoàn thiện xây dựng cơ sở vật chất Trường Cao đẳng nghề Việt - Hàn Quảng Ninh tại Hoành Bồ, cử 8 giáo viên đi đào tạo tại Hàn Quốc, đề xuất bộ máy để chuẩn bị tiếp nhận và đưa trường vào hoạt động trong năm 2016.
Cùng với hệ thống các trường đào tạo nghề trực thuộc bộ, tỉnh, ngành thì đến nay Quảng Ninh đang dần hình thành thêm cả hệ thống cơ sở dạy nghề cấp huyện. Từ tháng 7-2015, các trung tâm hướng nghiệp và giáo dục thường xuyên thuộc Sở GD-ĐT quản lý được chuyển về trực thuộc UBND cấp huyện, trở thành Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên (GDNN&GDTX). Sau khi tổ chức sáp nhập, các trung tâm này được bổ sung chức năng, nhiệm vụ ngoài nhiệm vụ được giao, trong đó có cả chức năng dạy nghề.
Về cơ sở vật chất phục vụ công tác dạy nghề, đến nay đã có 21 nhà xưởng, phòng thực hành phục vụ dạy nghề của 8 đơn vị gồm: Trung tâm HN&GDTX tỉnh và Trung tâm GDNN&GDTX các địa phương: Đông Triều, Quảng Yên, Uông Bí, Bình Liêu, Hải Hà, Tiên Yên, Cô Tô. Trong đó, riêng 4 Trung tâm GDNN&GDTX của TP Cẩm Phả, TX Đông Triều, huyện Vân Đồn và Bình Liêu đã được tiếp nhận cơ sở mới của các trung tâm dạy nghề. Về đội ngũ, toàn khối GDTX, bên cạnh đội ngũ giáo viên dạy văn hoá đã có thêm 324 giáo viên dạy nghề, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đào tạo nghề của các Trung tâm GDNN&GDTX. Tuy nhiên, nhìn chung việc phát huy hiệu quả các trang thiết bị dạy nghề đã được đầu tư ở các địa phương chưa cao, vẫn còn nhiều cơ sở dạy nghề được đầu tư thiết bị nhưng chưa tham gia dạy nghề như Trung tâm GDHN&GDTX các địa phương: Ba Chẽ, Quảng Yên, Đầm Hà…
Ban Tuyển sinh Trường Cao đẳng nghề Việt - Hàn (huyện Hoành Bồ) tuyển sinh tại xã Đồn Đạc, huyện Ba Chẽ. |
...Nhưng thiếu người học
Mặc dù hệ thống cơ sở dạy nghề của tỉnh rất đa dạng, số lượng cơ sở đào tạo khá lớn song những năm gần đây, công tác tuyển sinh của các trường đào tạo nghề trên địa bàn tỉnh đều gặp khó khăn. Trong đó, khó khăn nhất là tuyển sinh hệ cao đẳng và trung cấp. Theo báo cáo của Sở LĐ-TB&XH, việc tuyển sinh ở trình độ cao đẳng những năm gần đây đều đạt rất thấp so với kế hoạch hàng năm và chiếm tỷ lệ không đáng kể so với tổng số tuyển sinh và đào tạo. Riêng năm 2015, con số này chỉ chiếm khoảng 0,31%. Còn đối với hệ trung cấp, theo báo cáo của các cơ sở đào tạo nghề trên địa bàn tỉnh, tính đến tháng 6-2016, tuyển sinh hệ này cũng mới chỉ được 970 người, đạt 21,6% kế hoạch năm, bằng 78,67% so cùng kỳ năm 2015.
Trong khi đó, tuyển sinh được coi là vấn đề cốt lõi, sống còn của một cơ sở đào tạo nghề khi các cơ sở đào tạo nghề đang dần phải tự chủ kinh phí hoạt động, với trên 80% kinh phí dạy nghề hiện nay dựa vào nguồn ngoài ngân sách. Vì vậy, các trường đào tạo nghề hầu hết phải chạy đua trong công tác tuyển sinh. Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, các cơ sở dạy nghề trên địa bàn tỉnh đều có bộ phận tuyển sinh tuỳ theo đặc thù riêng của từng đơn vị, như trung tâm tuyển sinh, ban tuyển sinh, phòng tuyển sinh... nằm trong phòng chức năng thực hiện công tác dạy nghề của đơn vị. Đồng thời áp dụng đa dạng hình thức tuyển sinh như đăng tin trên báo chí, phối hợp với chính quyền địa phương, các hội đoàn thể, cử cán bộ của các đơn vị dạy nghề và đại diện doanh nghiệp trực tiếp tuyên truyền tại các hội nghị địa phương, đến trực tiếp tại các thôn, bản để tuyên truyền, tuyển sinh.
Thạc sĩ Phan Quý Dương, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Giao thông - Cơ điện Quảng Ninh, cho biết: “Trong tổng số gần 3.900 học sinh mà trường đã tuyển được trong 6 tháng đầu năm nay thì hệ cao đẳng chỉ tuyển được 17 học sinh (chiếm 0,43%), trung cấp 121 học sinh (chiếm 3,1%). Với mức học phí chỉ hơn 200.000 đồng/học sinh/tháng mà số lượng học sinh tuyển sinh hệ cao đẳng, trung cấp ít như thế này thì để tồn tại được, nhà trường phải nhờ đến “nghề phụ”, đó là đào tạo một số nghề phục vụ nhu cầu xã hội, chẳng hạn như lái xe”. Ông Phan Quý Dương cho biết thêm: “Bên cạnh việc nỗ lực nâng cao chất lượng đào tạo, kết nối doanh nghiệp để có “đầu ra” cho học sinh sau tốt nghiệp thì công tác tuyển sinh tiếp tục được nhà trường hết sức chú trọng. Chúng tôi tập trung triển khai tuyển sinh đến từng trường học phổ thông, từng địa phương trên địa bàn tỉnh, giao chỉ tiêu tuyển sinh cho cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường”.
Thực trạng tuyển sinh như ở Trường Cao đẳng nghề Giao thông - Cơ điện Quảng Ninh cũng là tình trạng chung của nhiều trường nghề trên địa bàn tỉnh. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, đó là việc tuyển sinh đại học, cao đẳng tăng, điểm tuyển sinh thấp, thời gian tuyển sinh dài, gần như đã “vét” hết thí sinh của các trường nghề; có quá nhiều cơ sở dạy nghề ở địa phương, việc đầu tư cho các trường nghề thiếu trọng tâm; hiệu quả của việc phân luồng học sinh sau THCS, THPT chưa cao; tâm lý người học thích học đại học v.v..
Để nâng cao hiệu quả hoạt động, nhiều trường nghề đã tái cơ cấu, chủ động nâng cao chất lượng đào tạo, tự tìm cho mình những hướng đi phù hợp. Tuy nhiên, sự chủ động của các cơ sở này như thế nào, hiệu quả của nó đến đâu và giải pháp nào để các trường nghề đứng vững vẫn đang là một bài toán cần có lời giả và cần có cơ chế chính sách và sự đầu tư chiến lược.
Phương Thuý - Hoàng Quý
* Ông Phạm Quang Công, Giám đốc Trung tâm HN&GDTX tỉnh: “Khi đã thực hiện phân luồng học sinh sau THCS thì mục đích chính vẫn phải là học nghề” Đối với Trung tâm HN&GDTX tỉnh, một trong những nhiệm vụ quan trọng của chúng tôi đó là hướng nghiệp và dạy nghề cho học sinh, góp phần thực hiện thành công mục tiêu phân luồng học sinh sau THCS, THPT theo chủ trương đổi mới giáo dục và kế hoạch của tỉnh. 100% học sinh của Trung tâm đều được học nghề. Trước đây, Trung tâm chủ yếu đào tạo theo chương trình nghề sơ cấp. Bắt đầu từ năm nay, chúng tôi sẽ liên kết đào tạo, tổ chức cho các em học trung cấp nghề hoặc trung cấp chuyên nghiệp, hướng cho các em học các ngành nghề thuộc danh mục nghề khuyến khích đào tạo của tỉnh, phục vụ cho định hướng phát triển dịch vụ, du lịch. Đồng thời, nâng cao chất lượng đào tạo để học sinh sau khi học xong có thể tham gia lao động sản xuất, kinh doanh được ngay ngoài xã hội. Tuy nhiên, để thực hiện được mục tiêu này hiện còn khá nhiều bất cập. Cụ thể, trong 3 năm học THPT, các em vừa phải học văn hoá bậc học THPT theo chương trình GDTX, vừa học chương trình trung cấp nghề hoặc trung cấp chuyên nghiệp. Trong khi, trình độ học lực đầu vào của học sinh mới tốt nghiệp lớp 9 nhìn chung khá thấp. Do đó, việc thực hiện đào tạo theo đúng khung chương trình hiện nay sẽ gây quá tải kiến thức đối với các em. Nếu không có sự điều chỉnh sớm sẽ không có chất lượng đào tạo tốt, kể cả chất lượng đào tạo văn hoá và đào tạo nghề. Theo quan điểm của tôi, một khi đã thực hiện phân luồng học sinh sau THCS thì mục đích chính vẫn phải là học nghề. Do đó, cần đầu tư tốt các nguồn lực để nâng cao chất lượng đào tạo nghề và tạo điều kiện cho học sinh sau đào tạo phải có việc làm. Về dạy văn hoá, cần đổi mới chương trình, bảo đảm cho học sinh vừa đạt học vấn phổ thông vừa có điều kiện hoàn thành tốt việc học nghề. * Ông Trần Văn Viết, Giám đốc Công ty TNHH Hà Lan, TX Đông Triều: “Sau tuyển dụng, Công ty phải đào tạo tại chỗ đối với lao động phổ thông để đáp ứng yêu cầu công việc” Công viên Thể thao - Văn hoá Hà Lan được xây dựng từ năm 2009 với tổng diện tích 52.000m2, gồm rất nhiều hạng mục với trang thiết bị được đầu tư đồng bộ, hiện đại theo tiêu chuẩn của quốc tế. Để vận hành, khai thác các hạng mục của dự án này, doanh nghiệp chúng tôi đã tuyển dụng trên 100 lao động. Trong thời gian tới, doanh nghiệp tiếp tục đầu tư thêm một số hạng mục công trình như trung tâm thương mại, sân vận động quy mô 1 vạn chỗ ngồi đạt chuẩn quốc tế, do đó, chúng tôi có kế hoạch sẽ tuyển dụng thêm khoảng 100 lao động nữa và tiếp tục ưu tiên tuyển dụng lao động địa phương. Chúng tôi nhận thấy, nguồn lao động trên địa bàn TX Đông Triều khá dồi dào, chịu khó, chăm chỉ, việc tuyển dụng lao động khá thuận lợi. Ngoài số lượng lao động đã qua đào tạo được tuyển dụng vào các vị trí quản lý, chuyên trách, đa phần lao động của chúng tôi là lao động phổ thông chưa qua đào tạo. Do đó, sau khi tuyển dụng, Công ty phải đào tạo tại chỗ, lao động vừa học vừa làm, đặc biệt là đào tạo nâng cao kỹ năng làm việc theo hướng chuyên nghiệp. * Ông Đinh Khắc Thiệu, Phó Bí thư Thường trực Đảng uỷ Trường Cao đẳng nghề Than - Khoáng sản Việt Nam: “Cần sắp xếp lại mạng lưới đào tạo nghề” Bên cạnh công nghiệp, chủ yếu là khai thác than, Quảng Ninh đang đẩy mạnh phát triển du lịch dịch vụ, phấn đấu trở thành tỉnh dịch vụ - công nghiệp. Hướng đi này đòi hỏi nguồn nhân lực phải đáp ứng được nhu cầu, yêu cầu của các đơn vị, doanh nghiệp sử dụng lao động. Đồng thời, mạng lưới đào tạo nghề cũng cần phải sắp xếp lại để phù hợp với việc phát triển của tỉnh và phù hợp với yêu cầu của Chính phủ trong việc tái cơ cấu. Khi sắp xếp lại, việc tổ chức đào tạo các ngành nghề nên được chọn lọc theo khu vực, không dàn trải; việc đầu tư cho từng ngành, nghề tại các khu vực sẽ trọng tâm, trọng điểm hơn... Thực tế tại Trường Cao đẳng nghề Than - Khoáng sản Việt Nam, sau hơn 1,5 năm tổ chức tái cơ cấu, bên cạnh việc bố trí lại bộ máy tinh gọn, hiệu quả hơn; đơn vị đã đầu tư cơ sở vật chất tập trung vào từng ngành, nghề; kết quả tuyển sinh khả quan; doanh thu của đơn vị tăng vượt kế hoạch; thu nhập tiền lương của cán bộ, viên chức, lao động tăng hơn so với trước... * Chị Ong Thị Mai, tổ 37, khu 3, phường Cao Xanh, TP Hạ Long: “Muốn con học những nghề mà ra trường dễ xin được việc làm” Con trai tôi học ở Trung tâm HN&GDTX tỉnh, vừa thi tốt nghiệp đầu tháng 7 vừa qua. Gia đình tôi không khá giả, lực học của con cũng ở mức trung bình nên không bao giờ dám mơ ước đến trường đại học. Dự định của gia đình là cho cháu đi bộ đội để được rèn luyện cho chững chạc hơn. Nếu trong quân đội mà được học nghề thì tốt, không thì sau này ra quân, Nhà nước cũng có cơ chế hỗ trợ để đi học nghề. Nếu thế, chắc tôi sẽ cho cháu theo học nghề lái xe hoặc nghề nào ra trường dễ xin được việc làm. Hiện giờ thì con tôi vẫn ở nhà, chưa có định hướng gì. Vợ chồng tôi là lao động tự do, bận bịu, vất vả cả ngày nên cũng không có điều kiện tìm hiểu hết các trường dạy nghề, các nghề có trên địa bàn tỉnh. * Anh Nguyễn Tùng Dương, khu 1, phường Hồng Hà, TP Hạ Long: “Cần nhiều thông tin đến với người học” Tôi vừa trải qua kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2016. Dựa vào năng lực bản thân, hoàn cảnh của gia đình, tôi xác định sẽ đi học nghề chứ không thi đại học. Khi còn học ở trường phổ thông, tôi cũng được các thầy, cô giáo giảng dạy, định hướng công việc sau khi ra trường thông qua các buổi học nghề, các buổi sinh hoạt tập thể. Tuy nhiên, chúng tôi ít được tiếp nhận thông tin từ các trường đào tạo nghề trên địa bàn tỉnh. Do vậy, đến nay tôi cũng không biết hiện tỉnh có bao nhiêu trường, đào tạo những ngành nghề gì. Dự định của tôi là sẽ đi học nghề cắt tóc hoặc nấu ăn. Đến thời điểm này, khi đã biết mình đỗ tốt nghiệp, tôi cũng chưa tìm, chọn được trường nào để theo học một trong 2 nghề mình lựa chọn. Quảng An - Hoàng Nhi (thực hiện) |
Bài 2: Cần những giải pháp đồng bộ, lâu dài
Liên kết website
Ý kiến ()