Vẫn khó trong quản lý thức ăn đường phố

Thức ăn đường phố luôn gần gũi và được người dân ưa chuộng bởi sự tiện lợi. Tuy nhiên, đi cùng với sự tiện lợi đó, nguy cơ mất vệ sinh ATTP từ nguồn thức ăn này vẫn tiềm ẩn.

Cán bộ y tế phường Quảng Yên (TX Quảng Yên) lấy mẫu xét nghiệm nhanh về ATTP của một cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố trên địa bàn, tháng 1/2020.

Chị Nguyễn Kim Thoa, trú tại khu 3, phường Bãi Cháy, TP Hạ Long, cho biết: "Thức ăn đường phố thường mang đến nhiều sự lựa chọn, tiện lợi cho những người có thu nhập thấp và eo hẹp về quỹ thời gian, đây cũng là một nét văn hóa của cộng đồng người Việt. Tuy nhiên, khi sử dụng, chúng tôi cũng luôn băn khoăn về nguồn gốc xuất xứ thực phẩm; khâu chế biến, bảo quản và bày bán có an toàn không? và chúng tôi cũng chỉ biết trông chờ vào sự giám sát của các cơ quan nhà nước. 

Việc đảm bảo vệ sinh ATTP thức ăn đường phố vẫn luôn là bài toán phức tạp mà các cơ quan chức năng đang cố gắng giải quyết. Ông Vũ Hồng Gương, Trưởng phòng Y tế TX Quảng Yên cho biết: “Quảng Yên có 1.015 cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống và thức ăn đường phố do xã, phường quản lý. Từ đầu năm đến nay, các địa phương đã kiểm tra, giám sát 875 cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố trên địa bàn. Qua kiểm tra, 100% các cơ sở đã thực hiện ký cam kết đảm bảo ATTP. Đoàn kiểm tra cũng đã tiến hành nhắc nhở, yêu cầu các cơ sở dịch vụ ăn uống, thực hiện đầy đủ các tiêu chí về ATTP, thu gom rác thải hằng ngày, có tủ kính bảo quản và trưng bày thức ăn...Các địa phương cũng đã tiến hành lấy 1.235 mẫu xét nghiệm nhanh về ATTP, kết quả cho thấy 100% các mẫu đều âm tính.”

Trong những năm qua, các đơn vị y tế địa phương đã tổ chức nhiều hội nghị tập huấn phổ biến kiến thức pháp luật về ATTP cho người quản lý và người kinh doanh thực phẩm của các cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố. Sở Y tế đã chỉ đạo các đơn vị y tế địa phương chủ động tuyên truyền và tổ chức khám sức khỏe cho người kinh doanh thức ăn đường phố. Công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về ATTP được đổi mới theo nhiều hướng tiếp cận, đồng thời công khai danh sách các cơ sở bị xử phạt vi phạm về ATTP trên phương tiện thông tin đại chúng giúp cho nhận thức về ATTP của người dân được nâng cao.

Hoạt động mùa vụ, ngoài giờ hành chính của cơ sở thức ăn đường phố đã gây không ít khó khăn trong quản lý, kiểm tra, giám sát. (Trong ảnh: Một xe lưu động kinh doanh thức ăn đường phố trên đường Hạ Long, phường Bãi Cháy, TP Hạ Long).

Ông Hoàng Duy Đông, Chủ tịch UBND phường Quảng Yên, TX Quảng Yên, cho biết: “Quảng Yên là phường trung tâm của thị xã. Số lượng hộ kinh doanh thực phẩm, dịch vụ ăn uống, thức ăn đường phố lớn. Thực hiện phân cấp trong công tác quản lý ATTP, phường đã chỉ đạo Trạm y tế, công chức địa phương chủ trì phối hợp cùng MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội phường đẩy mạnh tuyên truyền, thường xuyên kiểm tra, giám sát. Qua tuyên truyền, kiểm tra cho thấy nhận thức của người dân trong đảm bảo ATTP đã được nâng lên, có nhiều chuyển biến tích cực”.

Về phía ngành y tế luôn chủ động phối hợp triển khai thực hiện các biện pháp giám sát phòng chống ngộ độc thực phẩm và dịch bệnh truyền qua thực phẩm ở hầu hết tất cả các cơ sở thực phẩm, dịch vụ ăn uống, đặc biệt quan tâm ở khu du lịch, bếp ăn tập thể, khu công nghiệp, trường học, hội nghị, sự kiện, lễ hội, thức ăn đường phố. Đồng thời, hoàn thiện hệ thống cơ quan quản lý về ATTP trong lĩnh vực y tế. 100% trạm y tế đều có cán bộ làm công tác kiêm nhiệm quản lý ATTP đối với các cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố.

Cùng với đó, lực lượng chức năng cũng xây dựng và nhân rộng mô hình điểm về ATTP về thức ăn đường phố, điển hình như: Mô hình đặt thiết bị kiểm nghiệm nhanh ATTP tại 18 chợ hạng I trên địa bàn toàn tỉnh, mô hình thí điểm bảo đảm ATTP dịch vụ ăn uống thức ăn đường phố tại tuyến phố Hùng Vương - Tô Hiệu, phường Ka Long (triển khai từ tháng 6/2019-11/2020)... đã nhận được sự đồng thuận cao của các cơ sở dịch vụ ăn uống và người dân trên địa bàn.

Tuy nhiên, bên cạnh thuận lợi thì việc quản lý thức ăn đường phố vẫn gặp không ít bất cập. Theo thống kê, năm 2019 toàn tỉnh có 1.216 cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố. Cũng trong năm, qua kiểm tra của liên ngành cho thấy có 451/1.216 cơ sở vi phạm (chiếm 37%), trong đó nhắc nhở 307 cơ sở, phạt tiền 141 cơ sở với tổng số tiền 108 triệu đồng. Phần lớn các cơ sở còn tồn tại việc ghi chép nguồn gốc xuất xứ thực phẩm không đầy đủ; không tổ chức khám sức khỏe định kỳ, xác nhận kiến thức về ATTP; chế biến và bảo quản, bày bán không đảm bảo ATTP...

Theo Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh, các cơ sở kinh doanh thức ăn đường phố luôn biến động về địa điểm kinh doanh, hoạt động mùa vụ và ngoài giờ hành chính, do đó đã gây ra không ít khó khăn trong quản lý, kiểm tra, giám sát. Đa số các cơ sở chưa được đầu tư đầy đủ trang thiết bị, dụng cụ và chưa đáp ứng đảm bảo vệ sinh ATTP theo yêu cầu của Luật An toàn thực phẩm. Sự cập nhật kiến thức và nhận thức của chủ cơ sở cũng như người kinh doanh còn hạn chế. Nguồn thực phẩm để sử dụng trong kinh doanh thức ăn đường phố thường mua tại các chợ nhỏ lẻ của địa phương, nguồn gốc không rõ ràng; việc xử phạt chủ yếu hình thức nhắc nhở, tính thuyết phục và răn đe chưa cao...

Thiết nghĩ, để đưa loại hình kinh doanh này vào khuôn khổ, truyền thông nâng cao nhận thức của người kinh doanh nói riêng và người dân nói chung về đảm bảo ATTP cần tiếp tục được đẩy mạnh hơn nữa, cùng với đó là tập trung kiểm tra, xử phạt nghiêm các cơ sở vi phạm.

Trần Thanh

[links()]