Khó khăn trong phòng, chống mua bán người

Lợi dụng địa hình giáp biên, nhiều đối tượng đã biến Quảng Ninh trở thành một khu vực trung chuyển các vụ mua bán người xuyên quốc gia. Trong quá trình nỗ lực đấu tranh, ngăn chặn, phòng chống loại tội phạm này, lực lượng chức năng đã gặp không ít khó khăn, thách thức, trong đó có cả sự bất hợp tác của những người được coi là nạn nhân trong các vụ mua bán.

Một phụ nữ bị lừa bán sang Trung Quốc với thủ đoạn tìm việc lương cao, được Công an Trung Quốc giải cứu, trao trả, làm thủ tục nhập khu cách ly Móng Cái, tháng 3/2020.

Theo thống kê của Phòng Cảnh sát hình sự (Công an tỉnh), từ năm 2015-2019, trên địa bàn tỉnh xảy ra 32 vụ mua bán người, với 59 đối tượng bị bắt giữ. Qua nhiều vụ đấu tranh, xử lý, Công an Quảng Ninh đã giải cứu được 43 nạn nhân và tiếp nhận từ Công an Trung Quốc bàn giao 178 nạn nhân qua Cửa khẩu quốc tế Móng Cái. Tuy nhiên, khác với các loại tội phạm khác, đấu tranh, ngăn chặn loại tội phạm này gặp rất nhiều khó khăn.

Trung tá Nguyễn Xuân Khoa, Phó trưởng Phòng Cảnh sát hình sự (Công an tỉnh), cho biết: Khi được giải cứu, tiếp nhận, hầu hết các nạn nhân đều khai là bị mua bán, nhưng thực tế, phần lớn trong số đó có sự đồng thuận, thậm chí thông đồng với các đối tượng để trốn sang Trung Quốc hành nghề mại dâm. Quá trình điều tra cho thấy, rất nhiều nạn nhân trong các vụ mua bán người có tính chất trùng lặp, tức là vừa được giải cứu, sau một thời gian lại tiếp tục trốn sang Trung Quốc. Điều đó gây khó khăn cho công tác điều tra, tìm kiếm dấu vết của các đối tượng phạm tội.

Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống mua bán người, công tác quản lý nhà nước trên một số lĩnh vực còn sơ hở, thiếu sót. Theo quy định của Bộ luật Hình sự thì thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với tội phạm mua bán người là 20 năm.

Tuy nhiên, có những vụ án xảy ra nhưng hơn 20 năm sau, nạn nhân mới từ nước ngoài trở về tố giác hành vi phạm tội của đối tượng. Khi đó, đã hết thời hiệu để truy cứu trách nhiệm hình sự.

Không những thế, có không ít trường hợp sau khi bị lừa bán ra nước ngoài đã trở về hoặc bỏ trốn về Việt Nam, rồi lại lừa chính bạn bè, người thân đem bán. Như vậy, họ vừa là người bị hại của vụ án này nhưng cũng là bị can của vụ án khác.

Kết quả đấu tranh cho thấy, hầu hết nạn nhân trong các vụ mua bán người không phải người Quảng Ninh. Đây chỉ là nơi được các đối tượng lựa chọn làm địa bàn trung chuyển, do đặc thù có đường biên giới dài, nhiều đường mòn, lối mở. Thế nhưng, lực lượng chức năng làm nhiệm vụ quản lý biên giới còn mỏng; trang thiết bị, phương tiện kỹ thuật thiếu và lạc hậu; công tác kiểm soát biên giới còn sơ hở...

Lực lượng chức năng Việt Nam áp giải đối tượng phạm tội mua bán người qua biên giới. Ảnh: Nguyễn Khánh (Công an tỉnh)

Trong khi đó, nhận thức của người dân ở các vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt ở các tỉnh miền trong còn hạn chế, chưa sâu rộng, dễ bị lợi dụng trước những hứa hẹn của các đối tượng. 

Về mặt quan hệ hợp tác quốc tế trong đấu tranh, phòng chống tội phạm mua bán người, đặc biệt là với Công an Trung Quốc mặc dù đã được cải thiện nhưng còn vướng về thủ tục tư pháp, rào cản ngoại giao, hệ thống pháp luật. Đặc biệt là hoạt động trao đổi thông tin truy bắt đối tượng phạm tội, giải cứu nạn nhân, xác minh lai lịch nhân thân đối tượng… 

Trước những khó khăn, thách thức đó, trong thời gian tới, cần tiếp tục huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị để góp phần nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm mua bán người trên địa bàn.

Hằng Ngần

[links()]