Để có được "mắt sáng, lòng trong, bút sắc"

“Mắt sáng, lòng trong, bút sắc” là tên cuốn sách về nghề báo của nhà báo Hữu Thọ, đó là ba yêu cầu cơ bản nhất của người cầm bút, theo quan điểm của cố nhà báo Hữu Thọ. Muốn có được điều đó, người làm báo phải luôn tự học, tự rèn luyện trong suốt cuộc đời tác nghiệp.

Các nhà báo cao tuổi góp ý cho phóng viên trẻ về bài viết trên báo Quảng Ninh.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: "Nhiệm vụ của người làm báo là quan trọng và vẻ vang. Muốn hoàn thành nhiệm vụ ấy thì phải cố gắng học tập chính trị, nâng cao tư tưởng, đứng vững trên lập trường giai cấp vô sản, phải nâng cao trình độ văn hóa, phải đi sâu vào nghiệp vụ của mình".

Hiện thực cuộc sống, nguồn đề tài cho báo chí luôn luôn biến chuyển. Tầm vóc văn hóa Hồ Chí Minh biểu hiện ở chỗ luôn bắt nhịp được với sự vận động ấy, chỉ ra bản chất của nó. Người coi trọng nguyên tắc nghề nghiệp, nhưng một trong những nguyên tắc quan trọng nhất là không được đóng khung trong những tín điều cứng nhắc, không coi kinh nghiệm của mình là giá trị bất biến, mà phải học hỏi không ngừng.

Cố nhà báo Hữu Thọ, nguyên Tổng Biên tập Báo Nhân dân - một cây bút lão luyện, xuất sắc của làng báo chí nước nhà từng khẳng định: Nhà báo cần phải có “Mắt sáng, lòng trong, bút sắc”, nghĩa là phải có bản lĩnh, đạo đức và lương tâm, phải trung thực, có tinh thần đấu tranh và năng lực nghề nghiệp.

Theo nhà báo Nguyễn Huy Trợ, Tổng Biên tập đầu tiên của báo Quảng Ninh, mắt sáng sẽ khiến người viết nhìn nhận đúng bản chất nhân vật, sự kiện; không bị đánh lừa bằng việc dàn cảnh, bởi tư tưởng thành tích, thích phô trương, hãnh tiến, hay lối làm ăn thiếu trung thực. Biết người, biết việc là khâu quan trọng trong cách xử thế, nên phải biết quan sát, học quan sát, thường xuyên rút kinh nghiệm trong việc quan sát để viết sao cho đúng, trúng.

Những hình ảnh thể hiện sự dấn thân của các hội viên trẻ Hội Nhà báo Quảng Ninh.

“Lòng trong” là phẩm chất khởi điểm và là tiêu chuẩn hàng đầu để tạo nên nhân cách nhà báo cách mạng, biết vượt qua mọi cám dỗ để sáng tạo báo chí đúng tôn chỉ, mục đích, vì lợi ích của quốc gia, dân tộc và nhân dân.

Nhà báo Nguyễn Huy Trợ cho rằng: Trong cơ chế thị trường đầy phức tạp hiện nay, nhà báo chịu sự tác động theo hai chiều hướng tích cực và tiêu cực. Nó đặt ra nhiều cám dỗ, nhưng cũng là nơi “lửa thử vàng”. Nếu nhà báo không cố gắng học tập, trau dồi đạo đức cách mạng, đạo đức nghề nghiệp thì không đáp ứng được yêu cầu của Đảng, của nhân dân, của xã hội.

Nói như các chuyên gia kinh tế thì đây chính là môn học quản trị cuộc đời để giúp tìm ra chính mình, làm ra chính mình, tối đa hóa giá trị của mình, kể cả người đã thành công, rất thành công. Các nhà báo chúng ta cũng nên xem lại, suy ngẫm để tái cấu trúc cuộc đời và sự nghiệp của mình.

“Bút sắc” là năng lực sáng tạo để tác phẩm báo chí hay, thu hút bạn đọc. Muốn “bút sắc” đương nhiên nhà báo phải có dũng khí đấu tranh; phải triệt để tôn trọng sự thật, khách quan, trung thực, công tâm.

Muốn có “bút sắc”, theo nhà báo Nguyễn Huy Trợ, phải học tập suốt đời. Bác Hồ, người sáng lập, người thầy của báo chí cách mạng Việt Nam, đã viết: "Hoạt động báo chí là một hoạt động đặc biệt, đòi hỏi phải có tầm cao trí tuệ, có hiểu biết rộng, kinh nghiệm cuộc sống phong phú và ít nhiều năng khiếu nghề nghiệp". Vì vậy theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, để xứng đáng là “người tiên phong trên mặt trận báo chí”, nhà báo phải gắng học hỏi, cầu tiến bộ.

Các phóng viên Phòng Văn nghệ - Thể thao - Giải trí (Trung tâm Truyền thông tỉnh) trong một chuyến tác nghiệp tại Tiên Yên.

Thực tế cho thấy, trong môi trường báo chí của chúng ta hiện nay vẫn còn nhiều bài báo chưa sắc sảo. Nhà báo, trung tá Lê Minh Thiện, Tổng Biên tập báo Quân khu 3, thẳng thắn nhìn nhận: Báo Quân khu 3 hiện nay vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế, như chất lượng tin bài chưa cao, còn thiếu những thể loại bài bình luận, phóng sự điều tra, những bài báo có sự tìm tòi, phát hiện mới, tạo ra được hiệu ứng dư luận tích cực. Báo chưa có nhiều bài viết sắc sảo mang tính chiến đấu, chính luận phê phán các quan điểm sai trái, phản động của các thế lực thù địch, phòng chống diễn biễn hòa bình trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa.

"Bút sắc" còn để đấu tranh chống lại những tư tưởng sai trái. Trung tướng Nguyễn Quang Cường, Chính ủy Quân khu 3, cho rằng, trong những năm tới tình hình thế giới và khu vực có nhiều diễn biến phức tạp. Bên cạnh những thuận lợi cơ bản, chúng ta vẫn phải đối mặt với những nguy cơ thách thức lớn, các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh chiến lược diễn biến hòa bình, thúc đẩy "tự diễn biến", "tự chuyển hóa". Đáng chú ý, một trong những phương thức thủ đoạn thâm độc của kẻ thù là sử dụng mạng truyền thông, mạng xã hội để hạ uy  tín, đòi xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng, chia rẽ tình đoàn kết.

Trong số những cây bút được Bộ Tư lệnh Quân khu 3 khen thưởng vì có thành xuất sắc giai đoạn 2017-2020, có 2 cộng tác viên báo chí của tỉnh Quảng Ninh.

Do đó, đứng trước những yêu cầu mới, báo chí cách mạng phải kiên định mục tiêu, lý tưởng của Đảng; thực hiện tốt chức năng báo chí là cơ quan ngôn luận của Đảng, Nhà nước và là diễn đàn của nhân dân. Tình hình trên đặt ra cho công tác tuyên truyền trên báo và đội ngũ cán bộ, phóng viên, cộng tác viên báo chí những yêu cầu mới, toàn diện cả về nội dung, hình thức, phương pháp thông tin tuyên tuyền cả về bản lĩnh tư duy trí tuệ, năng lực sáng tạo, tính nguyên tắc và kỷ luật của người làm báo.

Cùng với việc không ngừng trau dồi kiến thức, rèn luyện chuyên môn nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức để luôn “lòng trong, bút sắc”, mỗi nhà báo hôm nay cần phát huy tinh thần dấn thân, lăn xả với nghề, để mỗi tác phẩm ra đời cũng chính là niềm vinh quang, tự hào riêng có của người làm báo.

Huỳnh Đăng

[links()]