Mạnh tay với nạn tin giả

Cùng với sự phát triển rầm rộ của mạng xã hội (MXH), khi mà mỗi một chủ tài khoản nắm trong tay quá nhiều “quyền năng” về cung cấp, chia sẻ thông tin, phán xét tính đúng, sai của sự việc thì những tin giả, tin sai sự thật, vu khống cũng theo đó xuất hiện nhiều hơn trên môi trường mạng. Hơn lúc nào hết, người dùng MXH cần có cái nhìn đúng đắn và cân nhắc kỹ trước mỗi hành động “like”, “share” hay “comment”, khi mà chế tài xử phạt những trường hợp chia sẻ thông tin giả, tin sai sự thật, bịa đặt… được tăng nặng theo quy định tại Nghị định 15/NĐ-CP của Chính phủ.

Nghị định 15/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực thi hành từ 15/4/2020 với những chế tài mạnh sẽ xử lý triệt để nạn tin giả, tin sai sự thật trên môi trường mạng. - Trong ảnh: Đối tượng Đinh Văn Huynh, huyện Đầm Hà thừa nhận hành vi của mình tại cơ quan công an.

Mạng ảo…xử phạt thật!

5 ngày sau khi Nghị định 15/2020/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực, ngày 20/4/2020, Đinh Văn Huynh (trú tại thị trấn Đầm Hà, huyện Đầm Hà) nhận quyết định xử phạt VPHC của Giám đốc Công an tỉnh Quảng Ninh với mức phạt 7,5 triệu đồng về hành vi đăng tải thông tin sai sự thật trên MXH. Trước đó, ngày 16/4, Đinh Văn Huynh với tài khoản facebook “Không tồn tại” đã bình luận vào một bài viết phản ánh kết quả điều tra vụ Đường Nhuệ của Công an tỉnh Thái Bình, với nội dung đối tượng Phạm Văn Hiệp, Giám đốc Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Thái Bình (đối tượng bị khởi tố) là con trai đồng chí Phạm Văn Thịnh, Chánh án TAND tỉnh Thái Bình. Thông tin này, theo các cơ quan chức năng là sai sự thật và Đinh Văn Huynh bị phạt theo quy định tại điểm a, khoản 1, điều 101, Nghị định 15/2020/NĐ-CP.

Cũng trong thời gian đó, Cao Xuân Hạnh (trú tại xã Thủy An, TX Đông Triều) đã sử dụng tài khoản facebook cá nhân đăng tải thông tin có nội dung xúc phạm uy tín của Công an xã và Đoàn Thanh niên xã về công tác phòng, chống dịch Covid-19. Sau khi xác minh làm rõ hành vi, động cơ của người này, Công an TX Đông Triều đã tham mưu Giám đốc Công an tỉnh ra quyết định xử phạt 7,5 triệu đồng đối với Cao Xuân Hạnh theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP.

Phần bình luận thông tin không đúng sự thật trên mạng xã hội facebook của tài khoản "Không Tồn Tại" do Đinh Văn Huynh sở hữu.

Thông tin giả, mạng xã hội là ảo, nhưng xử phạt là thật. Theo Luật sư Nguyễn Việt Dương, Công ty Luật An Thành, Đoàn Luật sư Quảng Ninh: Hành vi đăng tải thông tin xuyên tạc, sai sự thật của Đinh Văn Huynh và Cao Xuân Hạnh đã vi phạm pháp luật, gây ảnh hưởng đến uy tín, danh dự cá nhân, ảnh hưởng xấu đến dư luận xã hội, nhất là trong thời điểm cả cộng đồng đang chung tay phòng, chống dịch Covid-19 với những diễn biến hết sức phức tạp.

Với hai trường hợp nêu trên, Quảng Ninh là địa phương đầu tiên trong cả nước áp dụng mức phạt mới được quy định tại Nghị định 15. Trước đây khi Nghị định 15 chưa được ban hành và có hiệu lực, tất cả trường hợp có hành vi đưa tin giả mạo, sai sự thật trên mạng xã hội do chưa có quy định cụ thể nên được áp theo mức phạt tại điểm g, khoản 3, điều 66, Nghị định 174/2013/NĐ-CP ngày 13/11/2013 của Chính phủ quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin và tần số vô tuyến điện.

 Thuốc trị tin giả

Theo thống kê sơ bộ của Bộ TT&TT Việt Nam hiện có khoảng 60 triệu người sử dụng mạng xã hội Facebook. Tại Quảng Ninh dù chưa có thống kê cụ thể về số lượng người dùng Facebook nói riêng và MXH nói chung nhưng theo đánh giá từ phía cơ quan chức năng con số này cũng rất lớn. Điều này cũng đặt ra nhiều vấn đề đối với việc kiểm soát, quản lý thông tin trên mạng xã hội.  

Mức xử phạt cho hành vi tung tin giả mạo, sai sự thật trên MXH theo Nghị định 15/NĐ-CP.

Đại dịch Covid-19 vừa qua có thể xem như là phép thử rõ ràng nhất cho thấy có những lúc dư luận bị lao đao bởi tin giả. Bởi vậy khi Nghị định 15 của Chính phủ ra đời, thì đây có thể coi là “phương thuốc” mạnh trong việc phòng, chống những thông tin giả, sai lệch gây hoang mang dư luận đang lan tràn trên MXH hiện nay.

Ngay sau khi thông tin 2 trường hợp Đinh Văn Huynh và Cao Xuân Hạnh tại Quảng Ninh bị cơ quan chức năng xử phạt vi phạm hành chính, cộng đồng mạng và người dân cũng ngay lập tức nhận thức được sự “mạnh tay” của cơ quan Nhà nước trong xử lý vi phạm liên quan đến thông tin sai sự thật. Facebooker Ha Nguyen viết: “Từ bây giờ mọi người hãy cẩn thận trong việc chia sẻ các thông tin trên mạng để tránh bị phạt tiền”. Còn bạn Minh Hương chia sẻ: “Xử phạt nghiêm hơn thì sẽ không còn những thông tin thất thiệt gây hoang mang dư luận nữa”.

Nghị định 15 của Chính phủ có 124 Điều, thay thế Nghị định 174 được ban hành 7 năm trước. Đáng chú ý, tại Nghị định này có Điều 101 quy định những vi phạm về trách nhiệm sử dụng dịch vụ MXH. Theo đó, sẽ phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi lợi dụng MXH để cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân; Cung cấp, chia sẻ thông tin cổ súy các hủ tục, mê tín, dị đoan, dâm ô, đồi trụy, không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân tộc; Cung cấp, chia sẻ thông tin miêu tả tỉ mỉ hành động chém, giết, tai nạn, kinh dị, rùng rợn; Cung cấp, chia sẻ thông tin bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân, kích động bạo lực, tội ác, tệ nạn xã hội, đánh bạc hoặc phục vụ đánh bạc; Cung cấp, chia sẻ hình ảnh bản đồ Việt Nam nhưng không thể hiện hoặc thể hiện không đúng chủ quyền quốc gia; Cung cấp, chia sẻ đường dẫn đến thông tin trên mạng có nội dung bị cấm…

Công an TX Đông Triều làm việc với đối tượng Cao Xuân Hạnh về đăng tải thông tin có nội dung xúc phạm uy tín của Công an xã và Đoàn Thanh niên xã về công tác phòng, chống dịch Covid-19.

Theo ông Phạm Quốc Hoàn, Phó Chánh thanh tra Sở TT&TT tỉnh, chế tài của Nghị định 15 được tăng thêm một bậc, trước đây, theo Nghị định 174/2013/NĐ-CP thì chế tài mới dừng lại ở mức xử phạt đối với hành vi cung cấp những thông tin sai sự thật, giả mạo, bị cấm… nhưng ở Nghị định mới này, những hành vi chia sẻ lại, thích hay bình luận hưởng ứng các thông tin sai sự thật cũng bị xử phạt, nhắc nhở. Điều này đặt ra yêu cầu cho người sử dụng mạng xã hội là phải tăng tính trách nhiệm trong việc chia sẻ nguồn tin.

Cũng theo ông Hoàn, Nghị định này đã bao quát, tổng hợp, điều chỉnh tất cả các hành vi VPPL được điều chỉnh tại Luật Bưu chính năm 2010, Luật Viễn thông năm 2009, Luật Tần số Vô tuyến điện năm 2009, Luật An toàn thông tin mạng năm 2015, Luật CNTT năm 2006... Đồng thời điều chỉnh hành vi, khung tiền phạt, biện pháp khắc phục hậu quả phù hợp với quá trình phát triển, đảm bảo tác dụng giáo dục, răn đe cũng như tính khả thi trong thực tiễn.

Chung tay làm sạch môi trường mạng

 “Mỗi người dân khi tham gia môi trường mạng cần phải có ý thức hơn trong việc chia sẻ thông tin, không tạo ra tin giả với bất kỳ mục đích gì. Có như vậy mới có thể xây dựng môi trường mạng trong sạch, lành mạnh và an toàn được…” - Ông Phạm Quốc Hoàn, Phó Chánh thanh tra Sở TT&TT tỉnh nhấn mạnh.

Hiện tại, để người dân tiếp cận, nắm rõ hơn về Nghị định 15, Sở TT&TT cũng đang phối hợp với các cơ quan truyền thông, tận dụng kênh MXH của sở để tuyên truyền, phổ biến rộng rãi. Trong đó, Sở cũng cho rằng việc đăng tải những trường hợp vi phạm trên các phương tiện thông tin đại chúng là giải pháp hữu hiệu nhất để nâng cao hiểu biết của người dân, tăng tính răn đe với cộng đồng.

Bên cạnh sự vảo cuộc từ phía cơ quan Nhà nước thì người dùng MXH cũng cần thận trọng hơn trong việc chia sẻ các nguồn tin để góp phần "làm sạch" môi trường mạng.

“Một trong những đối tượng có số lượng người dùng MXH khá đông đó là học sinh trung học. Hạn chế của nhóm này là hầu hết chưa nhận thức hết được tính chất đúng/sai và mức độ nghiêm trọng của thông tin sai sự thật trên MXH. Do đó, bên cạnh những giải pháp về tuyên truyền đến từ cơ quan chức năng, chúng tôi cũng mong muốn phía nhà trường, gia đình, phụ huynh học sinh quan tâm hơn đến con em của mình trong việc quản lý, giáo dục các em. Từ đó, tránh những trường hợp vi phạm không đáng có” – Ông Hoàn cũng khuyến nghị.

Môi trường mạng với không gian mở đưa đến cho người đọc những cách tiếp cận mới về thông tin, tiện ích và nhanh chóng hơn. Trong xu thế mới, việc tiếp cận này cũng có xu hướng mở rộng đối tượng và lượng người sử dụng, hình thành nên các thói quen về tương tác, chia sẻ thông tin, do đó, nếu không thận trọng, không xác minh nguồn tin thì dễ dẫn đến những hành vi vi phạm Nghị định 15 mà bản thân người dùng MXH không ý thức được.

Trước nguy cơ đó, Luật sư Nguyễn Việt Dương cũng cảnh báo người dân "Không gian mạng tưởng chừng như ảo nhưng lại thật, bởi đứng đằng sau những thông tin được phát tán, chính là những con người thật và điều đáng ngại là những thông tin xuyên tạc, sai sự thật lại được đăng tải, chia sẻ với tốc độ chóng mặt, có tác động rất lớn. Hy vọng những mức phạt với chế tài mạnh được quy định cụ thể tại Nghị định có thể là lời cảnh tỉnh cho tất cả mọi người hãy thận trọng hơn khi đăng tải, chia sẻ, bình luận, tương tác trên MXH".

Nguyên Ngọc – Hằng Ngần