Khi nào cần xét nghiệm Covid-19?

Virus SARS-CoV-2 có tốc độ lây lan trong cộng đồng rất nhanh. Do đó, việc phát hiện bệnh sớm có ý nghĩa quan trọng trong công tác phòng chống dịch. Vậy thời điểm nào cần làm xét nghiệm virus SARS-CoV-2? Để tìm hiểu rõ vấn đề này, phóng viên Trung tâm Truyền thông Quảng Ninh đã có cuộc phỏng vấn bác sĩ Ninh Văn Chủ, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh.

- Nhiều người thắc mắc khi bị cảm, ho, sổ mũi thông thường nhưng đang trong đợt có dịch Covid-19 gây ra thì có nên đi xét nghiệm không, thưa bác sĩ?

+ Việc chỉ định xét nghiệm Covid-19 rất chặt chẽ theo quy định của Bộ Y tế. Nếu bệnh nhân bị cảm, ho, sốt mà có yếu tố dịch tễ như tiếp xúc gần (trong vòng 2m) với trường hợp mắc hoặc nghi ngờ mắc bệnh Covid-19, có tiền sử đến/ở/về từ vùng có dịch trong vòng 14 ngày trước khi khởi phát bệnh, hoặc các dấu hiệu viêm phổi thì tôi khuyên bệnh nhân nên đi khám và làm xét nghiệm phát hiện virus SARS-CoV-2.

Còn mọi người chỉ thấy mình cảm, ho, sổ mũi thông thường thì chỉ cần đến các cơ sở y tế gần nhất để được y, bác sĩ khám bệnh như thông thường. Trong quá trình khám sàng lọc, nếu các y, bác sĩ thấy có nghi ngờ trường hợp nào thì họ sẽ có chỉ định cho bạn tiến hành các bước xét nghiệm Covid-19 tại những cơ sở y tế đúng chức năng.

Hiện nay, các y, bác sĩ ở tất cả các cơ sở y tế từ tuyến xã đến tuyến tỉnh đều được ngành Y tế tập huấn rất kỹ để đối phó với dịch bệnh do virus SARS-CoV-2 gây ra.

Việc chỉ định xét nghiệm Covid-19 rất chặt chẽ theo quy định của Bộ Y tế.

- Xin bác sĩ cho biết, thời điểm nào xét nghiệm virus SARS-CoV-2 chính xác nhất?

+ Virus SARS-CoV-2 khi vào cơ thể chúng ta khu trú ở hầu họng, có một số nhất định vào trong máu, một số sử dụng tế bào của đường hô hấp nhân lên và phát tán ra. Không bao giờ có chuyện một bệnh nhân vừa nhiễm virus vào cơ thể, lấy mẫu xét nghiệm cho mà cho kết quả dương tính (có bệnh). Phải đủ thời gian, virus mới xâm nhập và nhân lên, phát tán. Thời gian này phụ thuộc vào từng người.

Xét nghiệm Covid-19 là tìm virus trong cơ thể, vì vậy khi nồng độ virus đạt ngưỡng tiêu chuẩn mới phát hiện là dương tính. Thời điểm xét nghiệm sớm là từ 3 đến 5 ngày sau khi tiếp xúc với tác nhân gây bệnh, tốt hơn là sau 7-10 ngày (đa số nếu nhiễm đã cho kết quả dương tính).

Do vậy, nhiều trường hợp có tiếp xúc gần với những trường hợp mắc hoặc nghi ngờ mắc bệnh Covid-19 thì chúng tôi cũng phải đảm bảo thời gian để nồng độ virus đạt ngưỡng tiêu chuẩn thì mới có thể làm xét nghiệm để có kết quả chính xác nhất.

Virus corona có thời gian trung bình ủ bệnh là 5-6 ngày, muộn nhất là 14 ngày. Mới đây Việt Nam có ca bệnh mới được phát hiện dương tính sau 3 lần âm tính. Với trường hợp này, người bệnh vẫn trong thời gian cách ly 14 ngày thì việc âm tính rồi dương tính là chuyện bình thường. Như đã nói ở trên, khi nồng độ virus đạt ngưỡng tiêu chuẩn mới phát hiện là dương tính. Nhiều trường hợp người bệnh rất nhẹ, bắt đầu khởi bệnh bằng mệt mỏi, sốt nhẹ, sau đó chuyển sang giai đoạn toàn phát. Điều đó khiến nhiều người nghĩ rằng không có triệu chứng bệnh. Song, thực chất người bệnh có triệu chứng nhưng nhẹ nên bị bỏ qua.

Máy xét nghiệm Realtime-PCR tự động đã giúp CDC Quảng Ninh là đơn vị tuyến tỉnh đầu tiên trong cả nước tự xét nghiệm được virus SARS-CoV-2 từ sớm.

- Hiện nay, người dân Quảng Ninh xét nghiệm phát hiện virus SARS-CoV-2 ở đâu? Quy trình xét nghiệm như thế nào, thưa bác sĩ?

+ Hiện nay tại Quảng Ninh chỉ duy nhất Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh thực hiện được xét nghiệm phát hiện virus SARS-CoV-2, đây là phòng xét nghiệm An toàn sinh học Cấp II+.

CDC Quảng Ninh thực hiện xét nghiệm Covid-19 bằng kỹ thuật (RT-PCR), theo hướng dẫn của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương. Bệnh phẩm nghi nhiễm Covid-19 phải được thu thập bởi các nhân viên y tế đã được tập huấn về an toàn sinh học. Bệnh phẩm là dịch đường hô hấp, dịch nội khí quản, dịch màng phổi... được thu thập bằng tăm bông và bảo quản trong môi trường phù hợp.

Một mẫu xét nghiệm Covid-19 bao gồm nhiều quy trình chặt chẽ. Quy trình xét nghiệm gồm có: Nhận mẫu, kiểm tra thông tin, nhập hệ thống quản lý; xử lý mẫu; tách chiết vật liệu di truyền; chuẩn bị hỗn hợp phản ứng cho một quy trình RT-PCR chuyên môn phức tạp để ra kết quả. Với quy trình này, mỗi ngày, CDC Quảng Ninh xét nghiệm được tối đa 100 mẫu.

Chi phí xét nghiệm được miễn phí cho cả người Việt Nam và người nước ngoài khi có mặt tại các cơ sở cách ly trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

- Chi phí xét nghiệm này được chi trả như thế nào, thưa bác sĩ?

+ Cùng với việc bố trí chỗ ở đầy đủ các điều kiện sinh hoạt cá nhân thuận tiện cũng như đảm bảo các điều kiện về cách ly theo quy định của ngành Y tế, tỉnh Quảng Ninh đã thực hiện miễn phí toàn bộ các chi phí gồm xét nghiệm, cung cấp 3 bữa ăn trong ngày, bố trí phương tiện đưa người sau cách ly trở về nơi cư trú. Chính sách ưu đãi này được thực hiện đồng bộ cho cả người Việt Nam và người nước ngoài khi có mặt tại các cơ sở cách ly trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

Sắp tới, BHYT sẽ chi cho 1 phần xét nghiệm. Chi phí tạm tính cho 1 mẫu hiện nay khoảng 2 triệu/1 mẫu âm tính, nếu có mẫu dương chi phí sẽ cao hơn.

Nếu kết quả xét nghiệm của bạn là dương tính với SARS-CoV-2 thì có nghĩa là bạn đã mắc bệnh. Lúc này, các bác sĩ sẽ yêu cầu bạn nhập viện để được điều trị và cách ly hợp lý, nhằm tránh lây lan bệnh cho người khác. Về chi phí điều trị đối với bệnh nhân dương tính với SARS-CoV-2, nếu là người Việt Nam cũng được miễn phí toàn bộ.

Nguyễn Hoa (Thực hiện)

[links()]